Page 275 - "Xəzər"
P. 275
landırılması “Romeo və Cülyetta”nın uyğunlaşdırıb ifa etməli, tamaşanın ümu- 275
ümumi mühiti ilə tam həmahənglik yara- mi ruhu ilə harmoniya yaratmağa çalış- 2017
dacaq. malıyıq. Ona görə də əsər oxunanda və
müzakirə olunanda mühit barədə Mixail Çexov. Peşəkar aktyorluq dərsləri
İndi isə mühit prosesi haqqında danı- düşünmək üçün təsəvvürü tam gücü ilə
şaq. Bu mühit bizi gündəlik məşqlərdə işə salmalıyıq.
müşayiət etməlidir, özümüzü, hiss və ob-
raza yanaşmağın yollarını ona uyğunlaş- Sənətkar fərdiliyi
dırmalıyıq. “Romeo və Cülyetta”nın do-
ğurduğu ümumi mühiti, rolun ətrafında Bu, sistem halında baş verən bir şey-
dolaşan mühiti və hissləri inkişaf etdirib dir. Әvvəla, sənətkar fərdiliyi mühitlə əha-
tamaşaçıya dolğun çatdırmalıyıq. Demə- tə olunur, sonra bu mühitə getdikcə daha
li, mətni təsəvvürdə canlandırmaq rolun çox obraz və hadisələr qatılır. Birinci qatı-
məziyyətlərini, xarakterini daha yaxşı aç- lan hələ tam inkişaf etməmiş emosiyalar
maq üçün bir açardır. və bədənimizdir. Sonra, ümumi texnikanı
inkişaf etdirəndə nəsə bir hiss yaranır –
Aktyor həm də rejissordur sanki tamaşanı əvvəldən-axıradək gör-
müşük və nəticədə belə bir daxili hiss
Aktyor həm də daxilən rejissor olmalı- baş qaldırıb. Tamaşa təsəvvürdə canlan-
dır. Rejissor fiziologiyası hər bir aktyor tə- dıqca rol üçün nəinki yaxşı oyun texnika-
rəfindən diqqətlə öyrənilməlidir. Bu isə o sına, deyərdim ki, məxsusi oyun texnika-
deməkdir ki, tamaşada rol almış aktyor sına ehtiyac yaranacaq. Don Kixot üçün
personajın ətrafında cərəyan edən hadi- lazım olan oyun texnikası Faust üçün uy-
sələri hərtərəfli görməyi, sənətkarlıq ba- ğun gələn texnikadan fərqlənir. Kral Lir
xımından saf-çürük etməyi bacarmalıdır. üçün məqbul sayılan texnika ilə Kordeli-
Aktyor, bəlkə də, peşəkar rejissor kimi, yanın texnikası başqadır. Bu, bizim sə-
tamaşanı başdan-başa təsəvvüründə can- nətkar fərdiliyi üçün çox xoşdur və onu
landırmalıdır, yaxud özünə sual verməli- qəlbin, ruhun rəssamı adlandıra bilərik.
dir: əgər rejissor olsaydım, bu əsərə və
ya səhnəyə necə quruluş verərdim? Mə- Hər dəfə rol üzərində işləyərkən, ona
sələn, Brodveydə çalışan rejissor əsəri uyğun məxsusi oyun texnikasını tapmaq
bizim düşündüyümüz kimi deyil, tam fərqli lazımdır. Aktyor məşq zamanı Kral Lirin
qaydada səhnələşdirə bilər. Amma bu səhnə hərəkətinin məziyyətlərini, xüsu-
ziddiyyəti də məqbul saymaq olar, yəni siyyətlərini düşünüb oynamağa borclu-
hər bir rejissorun əsərə özünəməxsus ya- dur, çünki dünyada heç kim Kral Lir kimi
naşma tərzi maraq doğurur. yerimir, əlini havada oynatmır və s. Ya-
xud aktrisa məşq zamanı Ofeliyanın dav-
Aktyor öz rolundan başqa, pyesdə ranışını, hərəkət və danışıq tərzini müəy-
baş verənləri, digər personajların da fəa- yən etməlidir. Bu, məxsusi texnikadır, yal-
liyyətini təsəvvürdə qismən canlandırma- nız Kral Lirə məxsus olan zahiri və daxili
lıdır. “Romeo və Cülyetta”nın mühiti bizə görünüş, bədən hərəkətləri, xüsusi səs!
yalnız öz rolumuzla kifayətlənməyə, bu Aktyor məşq zamanı bu keyfiyyətləri cila-
rola qapılıb qalmağa imkan vermir. Rolu lamalı və oyunu ilə uyğunlaşdırmalıdır.
yaradıcı və tələbkar mühitin tələblərinə
ümumi mühiti ilə tam həmahənglik yara- mi ruhu ilə harmoniya yaratmağa çalış- 2017
dacaq. malıyıq. Ona görə də əsər oxunanda və
müzakirə olunanda mühit barədə Mixail Çexov. Peşəkar aktyorluq dərsləri
İndi isə mühit prosesi haqqında danı- düşünmək üçün təsəvvürü tam gücü ilə
şaq. Bu mühit bizi gündəlik məşqlərdə işə salmalıyıq.
müşayiət etməlidir, özümüzü, hiss və ob-
raza yanaşmağın yollarını ona uyğunlaş- Sənətkar fərdiliyi
dırmalıyıq. “Romeo və Cülyetta”nın do-
ğurduğu ümumi mühiti, rolun ətrafında Bu, sistem halında baş verən bir şey-
dolaşan mühiti və hissləri inkişaf etdirib dir. Әvvəla, sənətkar fərdiliyi mühitlə əha-
tamaşaçıya dolğun çatdırmalıyıq. Demə- tə olunur, sonra bu mühitə getdikcə daha
li, mətni təsəvvürdə canlandırmaq rolun çox obraz və hadisələr qatılır. Birinci qatı-
məziyyətlərini, xarakterini daha yaxşı aç- lan hələ tam inkişaf etməmiş emosiyalar
maq üçün bir açardır. və bədənimizdir. Sonra, ümumi texnikanı
inkişaf etdirəndə nəsə bir hiss yaranır –
Aktyor həm də rejissordur sanki tamaşanı əvvəldən-axıradək gör-
müşük və nəticədə belə bir daxili hiss
Aktyor həm də daxilən rejissor olmalı- baş qaldırıb. Tamaşa təsəvvürdə canlan-
dır. Rejissor fiziologiyası hər bir aktyor tə- dıqca rol üçün nəinki yaxşı oyun texnika-
rəfindən diqqətlə öyrənilməlidir. Bu isə o sına, deyərdim ki, məxsusi oyun texnika-
deməkdir ki, tamaşada rol almış aktyor sına ehtiyac yaranacaq. Don Kixot üçün
personajın ətrafında cərəyan edən hadi- lazım olan oyun texnikası Faust üçün uy-
sələri hərtərəfli görməyi, sənətkarlıq ba- ğun gələn texnikadan fərqlənir. Kral Lir
xımından saf-çürük etməyi bacarmalıdır. üçün məqbul sayılan texnika ilə Kordeli-
Aktyor, bəlkə də, peşəkar rejissor kimi, yanın texnikası başqadır. Bu, bizim sə-
tamaşanı başdan-başa təsəvvüründə can- nətkar fərdiliyi üçün çox xoşdur və onu
landırmalıdır, yaxud özünə sual verməli- qəlbin, ruhun rəssamı adlandıra bilərik.
dir: əgər rejissor olsaydım, bu əsərə və
ya səhnəyə necə quruluş verərdim? Mə- Hər dəfə rol üzərində işləyərkən, ona
sələn, Brodveydə çalışan rejissor əsəri uyğun məxsusi oyun texnikasını tapmaq
bizim düşündüyümüz kimi deyil, tam fərqli lazımdır. Aktyor məşq zamanı Kral Lirin
qaydada səhnələşdirə bilər. Amma bu səhnə hərəkətinin məziyyətlərini, xüsu-
ziddiyyəti də məqbul saymaq olar, yəni siyyətlərini düşünüb oynamağa borclu-
hər bir rejissorun əsərə özünəməxsus ya- dur, çünki dünyada heç kim Kral Lir kimi
naşma tərzi maraq doğurur. yerimir, əlini havada oynatmır və s. Ya-
xud aktrisa məşq zamanı Ofeliyanın dav-
Aktyor öz rolundan başqa, pyesdə ranışını, hərəkət və danışıq tərzini müəy-
baş verənləri, digər personajların da fəa- yən etməlidir. Bu, məxsusi texnikadır, yal-
liyyətini təsəvvürdə qismən canlandırma- nız Kral Lirə məxsus olan zahiri və daxili
lıdır. “Romeo və Cülyetta”nın mühiti bizə görünüş, bədən hərəkətləri, xüsusi səs!
yalnız öz rolumuzla kifayətlənməyə, bu Aktyor məşq zamanı bu keyfiyyətləri cila-
rola qapılıb qalmağa imkan vermir. Rolu lamalı və oyunu ilə uyğunlaşdırmalıdır.
yaradıcı və tələbkar mühitin tələblərinə
