Page 274 - "Xəzər"

dan yaranır? Hansısa hiss bizi bu işdən nımıza, qanımıza sirayət edəndə, bizi

çəkindirməyə, əl saxlayıb düşünməyə əhatəsinə alanda böyük yaradıcılıq uğur-

məcbur edir. Hisslərimiz, içində olduğu- ları qazana bilərik. Bir sözlə, əgər məz-

muz mühit, daha doğrusu, fərdi mühit bi- həkəçilik mühitinə düşüb məhz məzhə-

zə deyir ki, aktyor bacarığımız və qabiliy- kəçi olduğumu anlasam, nəsə heyrəta-

yətimiz bu rolun məziyyətləri ilə uzlaşmır. miz bir şey yaradıb insanlara sevinc və

Bizim üçün bu mühiti dərk edib-etməmək xoşbəxtlik bəxş edəcəyəm.

o qədər də vacib deyil, amma mühit öz

qərarını verir: “Yox, dostum, bu rol sənlik Mətn oxunuşu texnikası

deyil”. Bəzən yaradıcılıq imkanlarını

düzgün qiymətləndirməyib daha drama- Әgər “Romeo və Cülyetta” səhnəyə

tik, yaxud mürəkkəb komik rolları oyna- qoyulursa, pyesi dəfələrlə oxuyub düşüncə

mağa can atırıq, düşünürük ki, uca zirvə- və ruhumuzda bu dahiyanə əsərdən do-

ləri bir göz qırpımında fəth etməyə qadi- ğan mühiti yaradırıq. Sonra növbəti mər-

rik. Səbəb nədir? Aktyorun sənətkar fər- hələ başlayır. Pyes yenidən oxunanda

diliyi onun karyerası boyunca ən ali mühi- mətndəki ən xırda detalları belə təsəvvür-

274 tin divarları arasında məskunlaşır. Demə- də canlandırmağa çalışırıq. Şübhəsiz, bu,

li, çevrəmizdə elə bir mühit mövcuddur hələ əsərin qayəsini, məğzini tam anla-
2017 ki, bizə nəyi və necə oynamağı diktə edir. maqdan çox uzaqdır. Amma mətni kor-

Amma elə insanlar var ki, onların mühiti koranə oxuyub sözləri ucdantutma əz-

müxtəlifdir və bu mühit bəzən illər ötdükcə, bərləməkdən qat-qat yaxşıdır. Pyesdə cə-

bəzən isə, hətta ola bilər, günbəgün dəyi- rəyan edən hadisələri, xarakterləri və di-

şir. Buna baxmayaraq, həmin fərdlərin gər incəlikləri təsəvvürdə canlandırarkən

yaratdığı özünəməxsus ali mühit də möv- ilk baxışdan onlar bizə çox bəsit görünə

cuddur. Məsələn, kimsə məzhəkəçi ol- bilər, lakin peşəkar aktyor üçün bunun

Mixail Çexov. Peşəkar aktyorluq dərsləri mağı arzulayır, lakin belə bir fürsət heç heç bir əhəmiyyəti yoxdur. Әn əsası, bütün

vaxt əlinə düşməyib və deməli, bu ada- səhnələri, obrazları təsəvvürdə canlan-

mın məzhəkəçilik mühiti ömrü boyu qısı- dırmağa vərdiş etməliyik. Məsələn, tə-

lıb qaranlıq küncdə qalıb. səvvürdə eyvan səhnəsini canlandıranda

Söylədiklərim şəxsən mənə də aiddir. indiyədək gördüyümüz bütün eyvanları

Həyatımda elə bir imkan yaranmayıb ki, xatırlamalıyıq. Xəyalımızda canlanan bu

məzhəkəçilik bacarığımı göstərim. Məz- mənzərələr qəlbimizi riqqətə gətirəcək və

həkəçi olmaq istəyirdim, ancaq əvəzində özümüzü bu eyvanlardan birində təsəv-

Hamlet və ona bənzər dramatik rolları vür edib rol barədə düşünməyə başlaya-

oynamaq məcburiyyətində qaldım, baş- cağıq.

qa sözlərlə desək, mühitimdə məzhəkə- Üçüncü mərhələ isə bundan ibarətdir:

çiliyə yer olmadı. bütün pyesi, hər cümləni, hər sözü tə-

Biz bu mühitlərdən kənarlaşa bilmə- səvvürdə canlandırmaq. Necə deyilməli-

rik, onunla daim hesablaşmaq məcburiy- dir? Hansı tərzdə çatdırılmalıdır? İntona-

yətindəyik. Fərdiliyin əhatəsində olan mühiti siya necə olmalıdır? Bunlar ümumi mühit

yox etmək də mümkün deyil. Mühiti duy- yaradan başlıca amillərdir. İstər bəsit, is-

mağı öyrənməliyik və yalnız bu mühit ca- tərsə də mürəkkəb obrazların təsəvvürdə