Page 95 - "Xəzər" 4/2016
P. 95
irlər. Әgər bacarsam, elə bir kitab 4 oktyabr 95
yazacam ki, körpələr də başa düşəcək, Ömrüm boyu kifayət qədər gördüyüm, 2016
gözlərinə sataşanda, böyüklər də oxumaq ən yüksək adlandırılan cəmiyyət indi məni
istəyəcəklər. Doğrudu, bundan ötrü üslubun ancaq əyləndirir, çünki yaşım və laqeyd- Valter Skott. Mən Şekspirin ayaqqabılarını silməyə belə layiq deyiləm
sadəliyi lazımdı, bu isə mənə o qədər də liyim səbəbindən özümü onun bir hissəsi
xas olan bir şey deyil. Böyük və maraqlı hesab eləmək vərdişimi yadırğamışam;
olanlar sözlərdə deyil, fikirlərdə cəmlənir... məndə belə bir hiss yaranıb ki, artıq bu
cəmiyyətdə iştirak etmirəm, yalnız kənar
4 avqust bir müşahidəçiyəm və mənim barəmdə
Yanıma general Yermolov təşrif buyur- rolumu yaxşı, ya pis oynadığımı deyə bil-
muşdu. O, tanımadığım həkim Noksun məzlər, çünki, ümumiyyətlə, oynamıram.
məktubuyla gəlmişdi. Әgər bu, həmin Vit- Haqqımda düşünülənlərin zərrə qədər də
sesimusdusa, onunla iyirmi beş il əvvəl fikrini çəkmirəm və başqalarının oyununu
görüşmüşük və bizimki tutmayıb. Әvəzində müşahidə etməyə kifayət qədər vaxtım
general Yermolovun adı, xoşbəxtlikdən, var...
mənə tanışdı. Bu insan, ömrünün çiçək-
ləndiyi dövründə – otuz yaşdadı, gözəl, 7 noyabr
özünə inamlı və çılğındı; o, poeziyanın Son günlər əqli və fiziki tələskənliyim
və incəsənətin ehtiraslı vurğunudu. Yer- ucbatından keçirdiyim yaşantılardan sonra
molov Moskva və bütün sonrakı hərbi bu sabah sakitləşməyə başlamışam.
əməliyyatlarda iştirak edib, hərçənd o za- “Kuorterli revyu” üçün dekorativ bağçılıq
man çox gənc olub. O, Moskvanı Rastop- haqda oçerk yazmağa girişdim. Kitab
çinin yandırmasına qəti şübhə etmir və çatışmazlığına görə, tezliklə dirənib qaldım.
deyirdi: fransızların hücumu öncəsi sakinlər Ancaq özümə istirahət rəva görmürdüm,
şəhəri tərk edərkən şayiə yayılmışdı ki, fikirlərimə sərbəstlik verərək dərhal “Kenon-
Moskvanı məhv etmək üçün orada qeyt xronikası”nın ikinci hissəsini başladım,
müəyyən adamlar saxlayıblar. Bəs nəyə çünki birinci uğur qazanmışdı. Qoca bir
görə ilk növbədə barıt anbarının yan- səfeh kimi ötən dönəmləri xatırlayıb çox
dırılmadığını soruşdum. Cavab verdi ki, kövrəldim, bütün gecəni fasiləsiz şeir ox-
onun fikrincə, anbarın partladılması geri umaqdan və göz yaşları tökməkdən başqa,
çəkilməkdə olan ruslar üçün təhlükəliy- heç nəyə yaramırdım. Bu, kədərli işdi.
miş. Bu mənə inandırıcı görünmədi. Rus Qəbirlər öz ölülərini geri qaytarır, zaman
qoşunları Moskvadan kifayət qədər uzaqda otuz il əvvələ yuvarlanıb, əhvalımı tamamilə
idi və onlara ziyan dəyə bilməzdi. Mən pozur. Yetər artıq! Mən təqib olunan maral
ondan israrla Kutuzovun hərbi əməliyyat- kimi özümü, təbii saflığımı itirirəm, amansız
ları nəyə görə ləng aparmasının səbəblərini və təhlükəli oluram. Amma bu barədə
soruşanda, o, açıq etiraf etdi: ruslar yaxşı bir hekayət danışmaq olar və onun
fransızların geri çəkilmələrinə elə sevinib gözəl günlərin birində danışılacağından
və elə təəccüb etmişdilər ki, qazanılmış qorxuram! Və o zaman, heç şübhəsiz,
üstünlüyün ölçüsünü dərhal anlaya iki-üç illik yuxuda, aşkarda gördüklərim
bilməmişdilər... əbədiləşəcək. Amma ölülər ağrı hiss
etmirlər. (...)
yazacam ki, körpələr də başa düşəcək, Ömrüm boyu kifayət qədər gördüyüm, 2016
gözlərinə sataşanda, böyüklər də oxumaq ən yüksək adlandırılan cəmiyyət indi məni
istəyəcəklər. Doğrudu, bundan ötrü üslubun ancaq əyləndirir, çünki yaşım və laqeyd- Valter Skott. Mən Şekspirin ayaqqabılarını silməyə belə layiq deyiləm
sadəliyi lazımdı, bu isə mənə o qədər də liyim səbəbindən özümü onun bir hissəsi
xas olan bir şey deyil. Böyük və maraqlı hesab eləmək vərdişimi yadırğamışam;
olanlar sözlərdə deyil, fikirlərdə cəmlənir... məndə belə bir hiss yaranıb ki, artıq bu
cəmiyyətdə iştirak etmirəm, yalnız kənar
4 avqust bir müşahidəçiyəm və mənim barəmdə
Yanıma general Yermolov təşrif buyur- rolumu yaxşı, ya pis oynadığımı deyə bil-
muşdu. O, tanımadığım həkim Noksun məzlər, çünki, ümumiyyətlə, oynamıram.
məktubuyla gəlmişdi. Әgər bu, həmin Vit- Haqqımda düşünülənlərin zərrə qədər də
sesimusdusa, onunla iyirmi beş il əvvəl fikrini çəkmirəm və başqalarının oyununu
görüşmüşük və bizimki tutmayıb. Әvəzində müşahidə etməyə kifayət qədər vaxtım
general Yermolovun adı, xoşbəxtlikdən, var...
mənə tanışdı. Bu insan, ömrünün çiçək-
ləndiyi dövründə – otuz yaşdadı, gözəl, 7 noyabr
özünə inamlı və çılğındı; o, poeziyanın Son günlər əqli və fiziki tələskənliyim
və incəsənətin ehtiraslı vurğunudu. Yer- ucbatından keçirdiyim yaşantılardan sonra
molov Moskva və bütün sonrakı hərbi bu sabah sakitləşməyə başlamışam.
əməliyyatlarda iştirak edib, hərçənd o za- “Kuorterli revyu” üçün dekorativ bağçılıq
man çox gənc olub. O, Moskvanı Rastop- haqda oçerk yazmağa girişdim. Kitab
çinin yandırmasına qəti şübhə etmir və çatışmazlığına görə, tezliklə dirənib qaldım.
deyirdi: fransızların hücumu öncəsi sakinlər Ancaq özümə istirahət rəva görmürdüm,
şəhəri tərk edərkən şayiə yayılmışdı ki, fikirlərimə sərbəstlik verərək dərhal “Kenon-
Moskvanı məhv etmək üçün orada qeyt xronikası”nın ikinci hissəsini başladım,
müəyyən adamlar saxlayıblar. Bəs nəyə çünki birinci uğur qazanmışdı. Qoca bir
görə ilk növbədə barıt anbarının yan- səfeh kimi ötən dönəmləri xatırlayıb çox
dırılmadığını soruşdum. Cavab verdi ki, kövrəldim, bütün gecəni fasiləsiz şeir ox-
onun fikrincə, anbarın partladılması geri umaqdan və göz yaşları tökməkdən başqa,
çəkilməkdə olan ruslar üçün təhlükəliy- heç nəyə yaramırdım. Bu, kədərli işdi.
miş. Bu mənə inandırıcı görünmədi. Rus Qəbirlər öz ölülərini geri qaytarır, zaman
qoşunları Moskvadan kifayət qədər uzaqda otuz il əvvələ yuvarlanıb, əhvalımı tamamilə
idi və onlara ziyan dəyə bilməzdi. Mən pozur. Yetər artıq! Mən təqib olunan maral
ondan israrla Kutuzovun hərbi əməliyyat- kimi özümü, təbii saflığımı itirirəm, amansız
ları nəyə görə ləng aparmasının səbəblərini və təhlükəli oluram. Amma bu barədə
soruşanda, o, açıq etiraf etdi: ruslar yaxşı bir hekayət danışmaq olar və onun
fransızların geri çəkilmələrinə elə sevinib gözəl günlərin birində danışılacağından
və elə təəccüb etmişdilər ki, qazanılmış qorxuram! Və o zaman, heç şübhəsiz,
üstünlüyün ölçüsünü dərhal anlaya iki-üç illik yuxuda, aşkarda gördüklərim
bilməmişdilər... əbədiləşəcək. Amma ölülər ağrı hiss
etmirlər. (...)
