Page 28 - "Xəzər" 4/2016

Suxaryov bununla fəxr edirdi, fəxr maq deməkdir.

edirdi ki, onun qanı təmiz rus qanıdır və Suxaryov Qafqazda – bu vəhşi diyarda

bu qan heç nəyə bulaşmayıb, ancaq nə damarlarında təmiz rus qanı axan cəsur

olsun, bu gün təmiz rus qanı, rus ruhu gənclərin tuzem güllələrindən, tuzem

kimə lazımdır? qılıncından həlak olduqlarını görəndə, bir

Әgər sən “fon” deyilsənsə, nəslin gedib ürəkağrısı ilə bağırmaq istəyirdi: baxın,

Avropaya çıxmırsa, heç olmasa baban bu gənclərin arasında bircə nəfər baron

xaç suyuna salınmış tatar deyilsə, təmiz oğlu, cürbəcür “fon”ların ərköyün balasını

rus, slavyansansa, onda bu məmləkətdə tapa bilərsinizmi? Yox! Ölən sadə rus

sən kimə lazımsan? – heç kimə! Rusiya olmalıdır, əmr verən isə həmin baronlar,

öz övladlarına sahib çıxa bilmir, Rusiyanın qraflar, “fon”lar və elə tuzemlərin öz

öz övladlarını qiymətləndirmək imkanını nəslindən birisi olmalıdır!

əlindən alıblar. Soldatdan marşalacan Suxaryov yerində qurcalandı və səyyar

yüksəlmiş Lefevr1 dəyirmançı oğludur, çarpayı yenə də bu ağır adamın çəkisindən

Ojeronun2 da atası adicə nökər idi, ona cırıldadı – bu dəfə o cırıltı elə bil çadıra

görə də Napoleon bu gün bütün Avropaya çökmüş sükut içində kapitan Suxaryovun

28 qan uddurur. fikirlərini təsdiq etdi. Rus knyazlarının,

Suxaryov yalnız qılınc adamı deyildi, qraflarının – onların da çoxu, Sisianov
2016 o, eyni zamanda mütaliə həvəskarı idi, kimi təmiz rus deyildi – oğlanları, bəs siz

uşaqlıq, yeniyetməlik çağlarında oxumaq, hardasız, nə üçün bu vəhşi diyarda ana

təhsil almaq imkanı olmadığı üçün o, Rusiya naminə həlak olan gənclərin

əlifbanı da hərbi xidmətə getdikdən sonra arasında deyilsiniz? Gənc rus soldatları

özü öyrənmişdi və o vaxtdan da qəzetlərin, Rusiya naminə həlak olarkən, sizi Peter-

jurnalların, kitabların mütaliəsi də güllə burqun, Moskvanın kübar salonlarında

və süngü kimi onun həyat tərzinə çev- özünüz kimi adını rus qoyub, rus dilində

rilmişdi. O, başa düşürdü ki, Avropa inkişaf danışmaqdan utanan qızlarla rəqs edəndə

edib, elmdə də, mədəniyyətdə də, hərbi tapmaq olar. Bilirsiniz, niyə? Ona görə ki,

sursat sahəsində, gəmiçilikdə də Rusiyanı Rusiya sizin vecinizə deyil! Ona görə ki,

geridə qoyub, ancaq Suxaryov buna da alman, ya fransız – fərqi yoxdur, Avropadan

əmin idi ki, Yaradan rus xalqına o insani gəlmiş, ya da xüsusi dəvət edilmiş quver-

dəyərləri bəxş edib ki, onlar Avropada nantkalar, müəllimlər sizi ana Rusiyaya

mövcud deyil. Suxaryov buna da qəti yad insanlar kimi böyüdüb! Ona görə ki,

əmin idi ki, ana Rusiyanı yalnız rus ruhu siz böyük rus anasının laylasını eşit-

irəli apara bilər və nəsli ilə təmiz rus olma- məmisiniz. Ona görə ki, siz bilirsiniz: layiq

yan bir kəsdə rus ruhu da ola bilməz. Nə- olsanız da, olmasanız da, sizi ali rütbələr,

Elçin. Baş nəsindən rus nağıllarını eşitməyən, ças- vəzifələr gözləyir, ancaq siz o rütbələrlə,

tuşkadan ləzzət almayan, rus sobasının o vəzifələrlə Ana Rusiyaya bircə qəpiklik

istisində qızınmayan kimsələrdən rus də xidmət edə bilməyəcəksiniz və bu,

ruhunu ummaq elə onlardan birisi kimi ol- sizin vecinizə də deyil.

1 Lefevr – Наполеон ордусунун маршалы.
2 Ojeron – Наполеон ордусунун маршалы.