Page 172 - "Xəzər" 4/2016
P. 172
cehizsizin birini, gələcəkdə daha çox baş- vecinə ki, hamı səni fitə basanda, sən
qalarının istifadəsi üçün gəlin gətirir, bu özün-özünə çəpik çalırsan. Ancaq bu, onu
isə, demək olar, hər yerdə baş verir və sənə Axmaqlıq rəva biləndə mümkün olur.
hətta bəyənilir də. Bundan da məzəlisi 32. Bu vaxt etiraz edən filosofların
onda olur ki, illəri arxada buraxmış, yaşı səsini eşidirəm: “Axı AXMAQLIĞA tabe
ötmüş, sanki cəhənnəmi görüb qayıtmış olmaq, yolunu azmaq, yanılmaq, cəhalətdə
ölünün, meyitin birisi – di gəl “Ay, gözümün batıb qalmaq, – bunların özü elə əsl bəd-
işığı” kəlməsi dilindən düşmür, – gah bəxtlikdir”, – deyə onlar söyləyirlər. Xeyr,
oynaqlaşır, gah, yunanlar demişkən, naz bu, insan olmaq deməkdir. Әgər belə
atır, əməlli-başlı maya buraxıb hansısa doğulmuş, belə tərbiyə almış, belə görüb-
bir Faonu özünə cəlb edir, gecə-gündüz götürmüsüzsə və bu da hamınızın ümumi
üzünə ənlik vurur, güzgünün qabağından qismətidirsə, bilmirəm, bunu niyə bədbəxtlik
çəkilmək bilmir, paçalarının arasındakı adlandırırsız. Sən hər cəhətdən öz tayfanın
cəngəlliyi maqqaşlayır, sallaq, lət döşlərini digər canlılarına uyğunsansa, bunda heç
gözə soxur, yatmış şəhvəti ciyiltili səsiylə bir bədbəxtlik yoxdur. Әks təqdirdə insanın
oyatmağa çalışır, – içir, özünü rəqs eləyən halına son dərəcə acımaq lazım gələrdi,
172 qızların arasına vurur, bir ucdan sevgi çünki o, quşlarla birlikdə uça bilmir,
2016 məktubları yazır. Hamı da ona gülür, çünki heyvanlarla birlikdə dördayaqlı yerimir, nə
bu, həqiqətən də, böyük axmaqlıqdır: an- də öküz kimi başında buynuzları yoxdur.
caq nənələr özlərindən razıdı, həyatın ən Onda, həqiqətən də, qrammatikanı bilmə-
diyinə, həm də piroq yemədiyinə görə ən
ali nəşəsindən başdan-başa zövq alır, gözəl bir atı bədbəxt hesab etmək lazım
sözsüz ki, mənim mərhəmətlərimlə özlərini gələrdi, eynilə də öküzü, palestra1 üçün
yağa-bala tuturlar. Və əgər bu, kiməsə yararsızdı deyə, bədbəxt hesab etmək
gülünc görünürsə, istərdim o adam öz- lazım gələrdi. Deməli, qrammatikanı bil-
Rotterdamlı Erazmus. Axmaqlığın tərifi özünə düşünsün, görək, hansı yaxşıdır – məyən bir ata yazıq demək olmazsa,
Axmaqlığın vasitəsi ilə bu cür nəşələnərək onda axmaq bir adama da bədbəxt demək
yaşamaq, yoxsa, necə deyərlər, özünü düzgün deyil, çünki onun təbiəti belədır.
asmaq üçün tir axtarmaq? O ki qaldı Bu yerdə fəndgir höcətçilər yenidən üstümə
hamının ümumi rəyinə görə belə işlərin hücum çəkirlər. “İnsana, – deyə onlar söy-
insanlar üçün rüsvayçılıq olmasına, ləyirlər, – elmləri dərk etmək ona görə
deməliyəm ki, bu məsələnin mənim ax- verilib ki, o, təbiətdən qalmış çatışmazlıqları
maqlarıma heç bir dəxli yoxdur: onlar bu- zəkasının yaranışı ilə bərqərar etsin”.
nu ya tamamilə qanmır, yaxud qansalar Mığmığalara, otlara və çiçəklərə belə
da, bununla asanca barışırlar. Bax əgər diqqətlə yaranış verən təbiətin özünün
təpələrinə bir daş düşsəydi, bu, əsl təkcə insana çatanda yuxuya getmiş
bədbəxtçilik olardı, yoxsa yerdə qalanı, olduğu guya, doğrudan da, inanılası şeydi.
yəni xəcalət, rüsvayçılıq, təhqir və ya pis- İndi yalnız insanın elmlərə ehtiyacı olsun
pis şayiələr hiss olunacaq dərəcədə deyə belə etmiş, xoşbəxtlik üçün son
xoşagəlməzdir. Hiss etmirsən, – deməli, dərəcə yararsız olan həmin elmləri hamının
heç bir bədbəxtlik də yoxdur. Sənin nə küll halında məhv olması üçün insan
qalarının istifadəsi üçün gəlin gətirir, bu özün-özünə çəpik çalırsan. Ancaq bu, onu
isə, demək olar, hər yerdə baş verir və sənə Axmaqlıq rəva biləndə mümkün olur.
hətta bəyənilir də. Bundan da məzəlisi 32. Bu vaxt etiraz edən filosofların
onda olur ki, illəri arxada buraxmış, yaşı səsini eşidirəm: “Axı AXMAQLIĞA tabe
ötmüş, sanki cəhənnəmi görüb qayıtmış olmaq, yolunu azmaq, yanılmaq, cəhalətdə
ölünün, meyitin birisi – di gəl “Ay, gözümün batıb qalmaq, – bunların özü elə əsl bəd-
işığı” kəlməsi dilindən düşmür, – gah bəxtlikdir”, – deyə onlar söyləyirlər. Xeyr,
oynaqlaşır, gah, yunanlar demişkən, naz bu, insan olmaq deməkdir. Әgər belə
atır, əməlli-başlı maya buraxıb hansısa doğulmuş, belə tərbiyə almış, belə görüb-
bir Faonu özünə cəlb edir, gecə-gündüz götürmüsüzsə və bu da hamınızın ümumi
üzünə ənlik vurur, güzgünün qabağından qismətidirsə, bilmirəm, bunu niyə bədbəxtlik
çəkilmək bilmir, paçalarının arasındakı adlandırırsız. Sən hər cəhətdən öz tayfanın
cəngəlliyi maqqaşlayır, sallaq, lət döşlərini digər canlılarına uyğunsansa, bunda heç
gözə soxur, yatmış şəhvəti ciyiltili səsiylə bir bədbəxtlik yoxdur. Әks təqdirdə insanın
oyatmağa çalışır, – içir, özünü rəqs eləyən halına son dərəcə acımaq lazım gələrdi,
172 qızların arasına vurur, bir ucdan sevgi çünki o, quşlarla birlikdə uça bilmir,
2016 məktubları yazır. Hamı da ona gülür, çünki heyvanlarla birlikdə dördayaqlı yerimir, nə
bu, həqiqətən də, böyük axmaqlıqdır: an- də öküz kimi başında buynuzları yoxdur.
caq nənələr özlərindən razıdı, həyatın ən Onda, həqiqətən də, qrammatikanı bilmə-
diyinə, həm də piroq yemədiyinə görə ən
ali nəşəsindən başdan-başa zövq alır, gözəl bir atı bədbəxt hesab etmək lazım
sözsüz ki, mənim mərhəmətlərimlə özlərini gələrdi, eynilə də öküzü, palestra1 üçün
yağa-bala tuturlar. Və əgər bu, kiməsə yararsızdı deyə, bədbəxt hesab etmək
gülünc görünürsə, istərdim o adam öz- lazım gələrdi. Deməli, qrammatikanı bil-
Rotterdamlı Erazmus. Axmaqlığın tərifi özünə düşünsün, görək, hansı yaxşıdır – məyən bir ata yazıq demək olmazsa,
Axmaqlığın vasitəsi ilə bu cür nəşələnərək onda axmaq bir adama da bədbəxt demək
yaşamaq, yoxsa, necə deyərlər, özünü düzgün deyil, çünki onun təbiəti belədır.
asmaq üçün tir axtarmaq? O ki qaldı Bu yerdə fəndgir höcətçilər yenidən üstümə
hamının ümumi rəyinə görə belə işlərin hücum çəkirlər. “İnsana, – deyə onlar söy-
insanlar üçün rüsvayçılıq olmasına, ləyirlər, – elmləri dərk etmək ona görə
deməliyəm ki, bu məsələnin mənim ax- verilib ki, o, təbiətdən qalmış çatışmazlıqları
maqlarıma heç bir dəxli yoxdur: onlar bu- zəkasının yaranışı ilə bərqərar etsin”.
nu ya tamamilə qanmır, yaxud qansalar Mığmığalara, otlara və çiçəklərə belə
da, bununla asanca barışırlar. Bax əgər diqqətlə yaranış verən təbiətin özünün
təpələrinə bir daş düşsəydi, bu, əsl təkcə insana çatanda yuxuya getmiş
bədbəxtçilik olardı, yoxsa yerdə qalanı, olduğu guya, doğrudan da, inanılası şeydi.
yəni xəcalət, rüsvayçılıq, təhqir və ya pis- İndi yalnız insanın elmlərə ehtiyacı olsun
pis şayiələr hiss olunacaq dərəcədə deyə belə etmiş, xoşbəxtlik üçün son
xoşagəlməzdir. Hiss etmirsən, – deməli, dərəcə yararsız olan həmin elmləri hamının
heç bir bədbəxtlik də yoxdur. Sənin nə küll halında məhv olması üçün insan
