Page 177 - "Xəzər" 4/2016
P. 177
7 dirilirdi. Әsәrdә hәr iki personaj Bakxusun 177
1. Qәdim yunan әsatirlәrinә görә, bütün adı ilә şәrh olunur. 2016
yer üzü ibtidai Xaosdan әmәlә gәlmişdir.
Orkus qәdim İtaliyanın ölüm vә yeraltı sәltәnәt 7. Mete – mәst olma (yunan.) Rotterdamlı Erazmus. Axmaqlığın tərifi
tanrısı. Saturnus (Kronus) – zamanı tәcәssüm 8. Apediya – tәrbiyәsizlik (yunan.)
etdirәn Tanrı, İapetos – titan
2. Esiodos (Hesiod – e.ә. VIII-VII әsrlәr) – 9.
qәdim yunan şairi, “Zәhmәt vә günlәr”, 1. Kolakiya – yaltaqlıq (yunan.)
“Teoqoniya” әsәrlәrinin müәllifi 2. Lete – unutqanlıq (yunan.)
3. Yupiter – Qәdim romalıların baş tanrısı. 3. Misoponiya – tәnbәllik (yunan.)
Әnәnәvi olaraq yunanların baş tanrısı Zevslә 4. Hedone – hәzz (yunan.)
eynilәşdirilirdi. Әsәrdә hәr iki personaj Yupi- 5. Anoyya – dәlilik (yunan.)
terin adı ilә şәrh olunur. 6. Trife – qarınqululuq (yunan.)
4. Plutos – Qәdim Yunanıstanın zәnginlik 7. Komos – azğınlıq (yunan.)
tanrısı 8. Neqretos Hipnos – dәrin yuxu (yunan.)
5. Qәdim әsatirә görә, Pallas yunanların
baş tanrısı Zevsin (Yupiterin) kәllәsindәn dünyaya 11
gәlmişdir. Neotete – gәnclik (yunan.) 1. Yupiterin egidası – Yupiterin (Zevsin)
6. Axsaq dəmirçi – Qәdim Yunanıstanın keçi Amalfiyanın dәrisindәn düzәldilmiş qalxanı
od vә dәmirçilik tanrısı Efestos (Hefest) nәzәrdә 2. Stoiklər –Yunan filosofu Zenon (e.ә.
tutulur. III-II әsrlәr) tәrәfindәn tәsis edilmiş fәlsәfә
7. Qәdim Yunan komedioqrafı Aristofane- mәktәbinin nümayәndәlәri. Nәfsi saxlamanın,
sin (Aristofan; e.ә. tәxm. 446-385) “Plutos” pәhrizin vә ehtirasların cilovlanması tәrәfdarı
komediyasında әsәrin eyniadlı qәhrәmanı idilәr, onların idrakla uyğunlaşdırılmasını
Plutos kor qoca tәsvir olunur. insan sәadәtinin başlıca şәrti sayırdılar. Moriya
onların bu mәntiqini lağa qoyur.
8 3. Qәdim yunan filosofu vә riyaziyyatçısı
1. Qәdim yunan әsatirlәrinә görә, tanrı Pifaqorasın – (Pifaqor; e.ә. IV әsr), nәzәriy-
Apollon dәnizdә әmәlә gәlmiş Delos adasında yәsinә görә, bütün varlığın әsasını rәqәmlәr
dünyaya göz açmış, latınların sevgi ilahәsi tәşkil edir.
Venusla eynilәşdirilәn Afrodite dәniz köpü- 4. Titus Lukretsius Karus (Tit Lukretsi
yündәn doğulmuş, Kriti adasındakı bir Kar; e.ә. 98-55) – Roma şairi vә filosofu,
mağarada isә Reya yunanların baş tanrısı onun “Cisimlәrin tәbiәti haqqında” poeması
Zevsi dünyaya gәtirmişdir. Qәdim romalıların gözәllik vә sevgi ilahәsi
2. Adonis bağları – müvәqqәti, sürәksiz Venusa (Veneraya) müraciәtlә belә başlayır:
sevinc gәtirәn fani anlayışı ifadә edir. “Eneas nәslinin anası, insanların, tanrıların
3. Moli – deyilәnә görә, sehrbazların ca- sәfası... ”
dusuna qarşı istifadә olunan bitki
4. Panatseya – yalançı kimyagәrlәrdә 12
guya bütün xәstәliklәri sağaldan dәrman 1. Elogium – qısa kәlam
5. Kronid – Kronosun oğlu Zevs. Әfsanәyә 2. Sofokles (Sofokl; e.ә. 496-406) – bәla
görә, körpә Zevs Amalfiya adlı keçi tәrәfindәn gәtirәn Ayaks, 554
әmizdirilib bәslәnilmişdir.
6. Bakxus – Qәdim romalılarda üzümçülük 13
vә şәrabçılıq tanrısı. Әnәnәvi olaraq yunan
әsatirlәrindәki Dionisosla (Dionis) eynilәş- 1. Amo (latın.) – sevirәm
2. Plavtus (Plavt), “Tacir” (II akt, 2-ci
sәhnә)
   172   173   174   175   176   177   178   179   180   181   182