Page 145 - "Xəzər" 4/2016
P. 145
m mükafat gözləyir. Ona elə gəlir ki, Buna baxmayaraq, toy günü çatanda, 145
xeyir əməl müqabilində daha böyük – nikah mərasimi zamanı onun içində 2016
təmiz vicdan və haqlı olduğuna əminlikdən sevincək bir hiss olur. Axı pis bir şey baş
qat-qat böyük – mükafat olmalıdır. Buradan verməyib – amma nə qədər hadisə ola Con Faulz. Aristos
təkzibolunmaz bir nəticə hasil olur: xeyir bilərdi, qarşıya maneələr çıxar, mərasim
əməl ləzzət gətirməlidir (yaxud ən azından, pozulardı. Və indi, bəlkə də, geriyə
mütləq vəd etməlidir), əgər elə deyilsə, baxanda, təzəcə əri olmuş insanla ilk
onda bütün oyun öz əhəmiyyətini itirir. görüşünü xatırlayır. Bu halda, hər şeyin
təməlində duran təsadüf elementi ön plana
– Həzzin iki aşkar “tipi” var. Birincisini çıxır. Qısasını söyləsək, biz elə bir
qəsdli, yaxud planlaşdırılmış adlandırmaq şəraitdəyik ki, hər iki tip ləzzəti daha çox
olar. O mənada ki, həzz gətirən, ləzzət təsadüfün nəticəsi kimi qiymətləndiririk.
verən hadisə – sevgilinlə görüş, konsertə Biz ləzzətə sarı getmirik, daha çox, ləzzət
getmək – əvvəlcədən planlaşdırılır və bizə sarı gəlir.
sizin niyyətinizə uyğun olaraq həyata
keçirilir. Onun ikinci, qat-qat daha mühüm – Lakin elə ki, istənilən udduğunuz
növü isə təsadüfi, qəsdsiz həzzlərdir. Yəni mərc kimi ləzzətə yanaşmağa başlayır-
o, köhnə dostunla təsadüfi görüş, həmişə sınız, onun arxasınca, bir qədər də uzağa
adi görünən mənzərədəki detalın gözəlliyi gedib həmin hərəkətlə bağlı mənəvi
və sizin həzz almaq niyyətinizdəki, qabaq- seçimdən də bu minvalla ləzzət ala
cadan görmək mümkün olmayan bütün biləcəyinizi düşünürsünüz, bəladan uzaq
başqa elementlər kimi gözlənilmədən gəlir. deyilsiniz. Çünki bir dünyanı yoluxucu
Ümumiyyətlə götürəndə, planlı bir həzz xəstəlik kimi saran, öncədən planlaş-
fikirləşəndə belə, təhtəlşüur olaraq, bizə dırılması qeyri-mümkün olan atmosfer
elə gəlir ki, payımıza mütləq onun pulsuz mütləq başqa aləmə də keçir. Həzzin
əlavəsi, təsadüfi həzzlər də düşməlidir. qanunlarını təsadüf idarə edirsə, onda
Yəni bizim münasibətimiz səyyahın qarşı- qoy xeyir əməli də o idarə etsin. Hər
dakı səfərə münasibətinə bənzəyir: səya- şeydən pisi isə bizim belə bir nəticəyə
hətin planlaşdırıldığı və hədəflərinin bəlli gəlməyimizdir: yalnız o xeyir işləri görmək
olduğu çərçivədə, ləzzət ala biləcəyimiz – lazımdır ki, adama ləzzət versin. Həzzin
həm nəzərdə tutduğumuz, həm də mənbəyi cəmiyyət arasında qazandığın
təsadüfi, niyyətimizlə əlaqədar başımıza hörmət də ola bilər, hansısa bir şəxsin
gələn – hadisələr. Beləliklə, biz ikibaşlı minnətdarlığı da, şəxsi qərəz də (xeyir
bir mərcə girmiş oluruq və bu minvalla əməl müqabilində, xeyir əməllə cavab
özümüzü mümkün məğlubiyyətdən sığorta- alacağına ümid); öləndən sonrakı həyatın
layırıq: əgər planlaşdırılmış həzlərdən ləzzəti; mədəni mühit tərəfindən beyinlərə
xəyal qırıqlığına uğrasaq, planlaşdırılmamış yeridilmiş günahdan azad olmaq həzzi
ehtiyatımız da var, yaxud əksinə. də. Lakin bu halların hamısında, onların
tarixi zərurətini praqmatizm nöqteyi-
– Bu iki tip həzzdən söhbət düşəndə, nəzərindən nə qədər əsaslandırmağa
ilk olaraq gözə görünən budur ki, onların çalışsanız belə, sizin lazım olan kimi
hər ikisi, əslində daha çox təsadüfdən hərəkət etməyiniz ətrafında qeyri-sağlam
asılıdır. Deyək ki, bir qız ərə getməyə bir iqlim yaranır.
hazırlaşır, hər şey çoxdan planlaşdırılıb.
xeyir əməl müqabilində daha böyük – nikah mərasimi zamanı onun içində 2016
təmiz vicdan və haqlı olduğuna əminlikdən sevincək bir hiss olur. Axı pis bir şey baş
qat-qat böyük – mükafat olmalıdır. Buradan verməyib – amma nə qədər hadisə ola Con Faulz. Aristos
təkzibolunmaz bir nəticə hasil olur: xeyir bilərdi, qarşıya maneələr çıxar, mərasim
əməl ləzzət gətirməlidir (yaxud ən azından, pozulardı. Və indi, bəlkə də, geriyə
mütləq vəd etməlidir), əgər elə deyilsə, baxanda, təzəcə əri olmuş insanla ilk
onda bütün oyun öz əhəmiyyətini itirir. görüşünü xatırlayır. Bu halda, hər şeyin
təməlində duran təsadüf elementi ön plana
– Həzzin iki aşkar “tipi” var. Birincisini çıxır. Qısasını söyləsək, biz elə bir
qəsdli, yaxud planlaşdırılmış adlandırmaq şəraitdəyik ki, hər iki tip ləzzəti daha çox
olar. O mənada ki, həzz gətirən, ləzzət təsadüfün nəticəsi kimi qiymətləndiririk.
verən hadisə – sevgilinlə görüş, konsertə Biz ləzzətə sarı getmirik, daha çox, ləzzət
getmək – əvvəlcədən planlaşdırılır və bizə sarı gəlir.
sizin niyyətinizə uyğun olaraq həyata
keçirilir. Onun ikinci, qat-qat daha mühüm – Lakin elə ki, istənilən udduğunuz
növü isə təsadüfi, qəsdsiz həzzlərdir. Yəni mərc kimi ləzzətə yanaşmağa başlayır-
o, köhnə dostunla təsadüfi görüş, həmişə sınız, onun arxasınca, bir qədər də uzağa
adi görünən mənzərədəki detalın gözəlliyi gedib həmin hərəkətlə bağlı mənəvi
və sizin həzz almaq niyyətinizdəki, qabaq- seçimdən də bu minvalla ləzzət ala
cadan görmək mümkün olmayan bütün biləcəyinizi düşünürsünüz, bəladan uzaq
başqa elementlər kimi gözlənilmədən gəlir. deyilsiniz. Çünki bir dünyanı yoluxucu
Ümumiyyətlə götürəndə, planlı bir həzz xəstəlik kimi saran, öncədən planlaş-
fikirləşəndə belə, təhtəlşüur olaraq, bizə dırılması qeyri-mümkün olan atmosfer
elə gəlir ki, payımıza mütləq onun pulsuz mütləq başqa aləmə də keçir. Həzzin
əlavəsi, təsadüfi həzzlər də düşməlidir. qanunlarını təsadüf idarə edirsə, onda
Yəni bizim münasibətimiz səyyahın qarşı- qoy xeyir əməli də o idarə etsin. Hər
dakı səfərə münasibətinə bənzəyir: səya- şeydən pisi isə bizim belə bir nəticəyə
hətin planlaşdırıldığı və hədəflərinin bəlli gəlməyimizdir: yalnız o xeyir işləri görmək
olduğu çərçivədə, ləzzət ala biləcəyimiz – lazımdır ki, adama ləzzət versin. Həzzin
həm nəzərdə tutduğumuz, həm də mənbəyi cəmiyyət arasında qazandığın
təsadüfi, niyyətimizlə əlaqədar başımıza hörmət də ola bilər, hansısa bir şəxsin
gələn – hadisələr. Beləliklə, biz ikibaşlı minnətdarlığı da, şəxsi qərəz də (xeyir
bir mərcə girmiş oluruq və bu minvalla əməl müqabilində, xeyir əməllə cavab
özümüzü mümkün məğlubiyyətdən sığorta- alacağına ümid); öləndən sonrakı həyatın
layırıq: əgər planlaşdırılmış həzlərdən ləzzəti; mədəni mühit tərəfindən beyinlərə
xəyal qırıqlığına uğrasaq, planlaşdırılmamış yeridilmiş günahdan azad olmaq həzzi
ehtiyatımız da var, yaxud əksinə. də. Lakin bu halların hamısında, onların
tarixi zərurətini praqmatizm nöqteyi-
– Bu iki tip həzzdən söhbət düşəndə, nəzərindən nə qədər əsaslandırmağa
ilk olaraq gözə görünən budur ki, onların çalışsanız belə, sizin lazım olan kimi
hər ikisi, əslində daha çox təsadüfdən hərəkət etməyiniz ətrafında qeyri-sağlam
asılıdır. Deyək ki, bir qız ərə getməyə bir iqlim yaranır.
hazırlaşır, hər şey çoxdan planlaşdırılıb.
