Page 103 - "Xəzər" 4/2016
P. 103
sısa kitaba gözünü heyranlıqla dikdiyini caqlar? Axı biz bu gəlmələrə niyə qulluq 103
görmüşdülər. Әvvəl-əvvəl anam azacıq eləməliyik? 2016
əsəbiləşmişdi, böyük bacılarıma hərdən
sakitcə deyirdi: “Bu tozlu zir-zibilin içinə O, başa düşmürdü – qızlarının gəl- Alister Makleod. Qayıq
burnunuzu soxmayın”. Amma illər keçirdi, mələrə nə üçün xidmət etdiyini anlaya
qızlar böyüyürdülər və eyni əhvalat hər bilmirdi. Bəs atam? – Anamı o qəzəblən-
birisiylə təkrar olunurdu. Anam get-gedə dirirdi: o, bir dəfə də olsun bu işlərə
daha çox narahat olurdu. Kiçik qarışmağa cəhd eləməmişdi. Hərdən anam
bacılarımdan biri atamın otağına gedib, həyəcanla bacılarına deyirdi: “Qızlara nə
kitaba aludə olaraq səhərə qədər oturanda, olduğunu anlaya bilmirəm: heç nə öyrən-
anam ona elə şillə çəkmişdi ki, barmaqla- mək istəmirlər, nə evdə, nə bağçada
rının izi üzündə qalmışdı, xışıldayan kitab işləmək, nə tikmək, nə bişirmək istəmirlər,
isə papiros kötükləri tökülən döşəməyə vəssalam”. Hərdən hirslə atamı yaman-
düşmüşdü. layırdı. Bir dəfə limandan evə qayıdırdım,
artırmaya çıxanda anamın səsini eşitdim:
Anam hirslənirdi, qızları danlayırdı, nə “Gözlə, tezliklə istədiyinə çatacaqsan, qa-
baş verdiyini anlamayıb, mübarizə apar- rınlarını şişirdib, üstünə gələcəklər, gö-
mağa çalışırdı. O, hətta əvvəllər heç vaxt rərsən!”
yadına düşməyən Allaha da üz tutmuşdu.
"Allah görür, – deyirdi, – səfeh kitabları Anamın bu cür danışdığını heç vaxt
oxuyanların cəzasını verər”. Ancaq, adətən görməmişdim. Məsələ dediyi sözdə deyildi,
Allahın adını tutmurdu. “Bilmək istəyərdim ancaq elə bil qəddar düşməni ilə danışırdı...
ki, – o donquldanırdı, – sizin bu kitablarınız Artırmada donub-qaldım. Әlimdə tutduğum
kimə kömək eləyib?” Atam evdə olanda, üç iri balıq – onları mənə limanda vermiş-
o, lap bərkdən deyinir, suallarını bir neçə dilər – daha çırpınmırdı, ayaqlarımda
dəfə təkrar eləyirdi, onda atam çarpayıdan onların nəm ağırlığını hiss elədim və
qalxıb, radioqəbuledicinin səsini qaldırırdı. şüşəyə dönən, ölgünləşən gözlərini gör-
düm. Orada nə qədər dayanmışdım,
Bacılarım isə böyüyüb, kitab oxumağa bilmirəm. Neçəsə saniyə. Ancaq birdən
davam edirdilər və ancaq get-gedə anlaşıl- beş yaş böyüdüm: on yaşımı adlamışdım –
maz narahatçılıqlar onları bürüyürdü. Onlar on beş oldu.
paltar çitəyir, yuyur, yemək bişirirdilər –
anama sanki candərdi kömək eləyirdilər, Qapının arasından qorxa-qorxa baxdım –
on altı yaşında isə sahilyanı mehmanxa- öz otağına gedən atam diksindi, ayağı
nadakı restorana ofisiant düzəldilər. büdrədi və yavaş-yavaş anama sarı döndü.
Mehmanxana amerikan firmasına məxsus Onun dalğın baxışları – solğun mavi,
idi və dəniz sahilinə gələn turistlərə xidmət ifadəsiz, az qala rəngsiz gözləri və tədricən
eləyirdi. Anam belə işi bəyənmirdi. Meh- bozaran sifəti məni daladı. “İndi, – dü-
manxana sahibləri yadlar idi, restoranda şündüm, – hər şey bitəcək, mənsə əlim-
dənizi, balıqçı həyatını bilməyən gəlmələr də bu skumbriyalar artırmada səfeh-səfeh
yemək yeyirdilər. dayanmışam...” Atam çönüb öz otağına
getdi – qatil kimi yox, çoxdan altmış yaşını
– Onlar axı kimdi, – anam alnına tökü- adlamış, günün on bir saatını qayıqda
lən qara saçlarını arxaya atıb soruşurdu, – keçirən son dərəcə üzgün adam kimi, –
əsl həyatdan nə xəbərləri var? Qoy lap və radioqəbuledici gur səslə səhərin hava
burda min il veyillənsinlər, axı nə anlaya-
görmüşdülər. Әvvəl-əvvəl anam azacıq eləməliyik? 2016
əsəbiləşmişdi, böyük bacılarıma hərdən
sakitcə deyirdi: “Bu tozlu zir-zibilin içinə O, başa düşmürdü – qızlarının gəl- Alister Makleod. Qayıq
burnunuzu soxmayın”. Amma illər keçirdi, mələrə nə üçün xidmət etdiyini anlaya
qızlar böyüyürdülər və eyni əhvalat hər bilmirdi. Bəs atam? – Anamı o qəzəblən-
birisiylə təkrar olunurdu. Anam get-gedə dirirdi: o, bir dəfə də olsun bu işlərə
daha çox narahat olurdu. Kiçik qarışmağa cəhd eləməmişdi. Hərdən anam
bacılarımdan biri atamın otağına gedib, həyəcanla bacılarına deyirdi: “Qızlara nə
kitaba aludə olaraq səhərə qədər oturanda, olduğunu anlaya bilmirəm: heç nə öyrən-
anam ona elə şillə çəkmişdi ki, barmaqla- mək istəmirlər, nə evdə, nə bağçada
rının izi üzündə qalmışdı, xışıldayan kitab işləmək, nə tikmək, nə bişirmək istəmirlər,
isə papiros kötükləri tökülən döşəməyə vəssalam”. Hərdən hirslə atamı yaman-
düşmüşdü. layırdı. Bir dəfə limandan evə qayıdırdım,
artırmaya çıxanda anamın səsini eşitdim:
Anam hirslənirdi, qızları danlayırdı, nə “Gözlə, tezliklə istədiyinə çatacaqsan, qa-
baş verdiyini anlamayıb, mübarizə apar- rınlarını şişirdib, üstünə gələcəklər, gö-
mağa çalışırdı. O, hətta əvvəllər heç vaxt rərsən!”
yadına düşməyən Allaha da üz tutmuşdu.
"Allah görür, – deyirdi, – səfeh kitabları Anamın bu cür danışdığını heç vaxt
oxuyanların cəzasını verər”. Ancaq, adətən görməmişdim. Məsələ dediyi sözdə deyildi,
Allahın adını tutmurdu. “Bilmək istəyərdim ancaq elə bil qəddar düşməni ilə danışırdı...
ki, – o donquldanırdı, – sizin bu kitablarınız Artırmada donub-qaldım. Әlimdə tutduğum
kimə kömək eləyib?” Atam evdə olanda, üç iri balıq – onları mənə limanda vermiş-
o, lap bərkdən deyinir, suallarını bir neçə dilər – daha çırpınmırdı, ayaqlarımda
dəfə təkrar eləyirdi, onda atam çarpayıdan onların nəm ağırlığını hiss elədim və
qalxıb, radioqəbuledicinin səsini qaldırırdı. şüşəyə dönən, ölgünləşən gözlərini gör-
düm. Orada nə qədər dayanmışdım,
Bacılarım isə böyüyüb, kitab oxumağa bilmirəm. Neçəsə saniyə. Ancaq birdən
davam edirdilər və ancaq get-gedə anlaşıl- beş yaş böyüdüm: on yaşımı adlamışdım –
maz narahatçılıqlar onları bürüyürdü. Onlar on beş oldu.
paltar çitəyir, yuyur, yemək bişirirdilər –
anama sanki candərdi kömək eləyirdilər, Qapının arasından qorxa-qorxa baxdım –
on altı yaşında isə sahilyanı mehmanxa- öz otağına gedən atam diksindi, ayağı
nadakı restorana ofisiant düzəldilər. büdrədi və yavaş-yavaş anama sarı döndü.
Mehmanxana amerikan firmasına məxsus Onun dalğın baxışları – solğun mavi,
idi və dəniz sahilinə gələn turistlərə xidmət ifadəsiz, az qala rəngsiz gözləri və tədricən
eləyirdi. Anam belə işi bəyənmirdi. Meh- bozaran sifəti məni daladı. “İndi, – dü-
manxana sahibləri yadlar idi, restoranda şündüm, – hər şey bitəcək, mənsə əlim-
dənizi, balıqçı həyatını bilməyən gəlmələr də bu skumbriyalar artırmada səfeh-səfeh
yemək yeyirdilər. dayanmışam...” Atam çönüb öz otağına
getdi – qatil kimi yox, çoxdan altmış yaşını
– Onlar axı kimdi, – anam alnına tökü- adlamış, günün on bir saatını qayıqda
lən qara saçlarını arxaya atıb soruşurdu, – keçirən son dərəcə üzgün adam kimi, –
əsl həyatdan nə xəbərləri var? Qoy lap və radioqəbuledici gur səslə səhərin hava
burda min il veyillənsinlər, axı nə anlaya-
