Page 244 - "Xəzər" 2017

İntellekt əsərin qayəsini və mənasını anlayır. De-

məli, intellektin aktyora xidmət göstərmək-

Səhnəyə çıxanda, şüuraltında fiziolo- dən başqa çarəsi qalmır. Lakin intellektlə

giya ilə bədənin qovuşma nöqtələrini tə- «müqavilə bağlamağa» hazırlaşan andan

ləsmədən tapmalıyıq. Buna nail olanda, etibarən ona tabe olub «yaltaqlıq» etsək,

sənətə mənfi təsir göstərən pozucu ele- necə deyərlər, hər sözü ilə oturub-dur-

mentlərindən birini özümüzdən kənarlaş- saq, həm özümüzü, həm də obrazın mə-
dırmalıyıq. Bu, ali intellektdir. İntellekt emo- ziyyətlərini, özəlliklərini itirə bilərik. Səh-
siyalara, bədənə bacardığını nümayiş et- nədə intellektə güc verəndə, o, zəhlətö-
dirməkdə mane olmağa çalışır. İntellekt kən və qəddar səfehə çevrilir. İntellekt tə-
cansıxıcı, cılız fikirlər şəklindədir. Bəlkə, kəbbürlə «burda mənəm, Bağdadda kor
düzgün termin tapmaqda mənə kömək xəlifə» deyəndə, aktyorun rol barədə bütün
edə bilərsiniz. Yalnız intellektin sayəsində düşüncələri alt-üst olur və səhnədə onu
biz metodla əldə edə bilmədiyimiz şeylərə uğursuzluq gözləyir.

soyuq, cansıxıcı analitik yanaşma sərgilə- Aktyorun müasir həyatla
yə bilərik. İntellekt məhz bizim yaxa qur- qarşılıqlı münasibətləri
tarmaq istədiyimiz çətinlikdir.

244 Səhnədə bədənimizlə necə davran- Әgər kimsə aktyor olmaq, bu sənətin
sirlərinə yiyələnmək istəyirsə, daim hə-
2017 malıyıq? Emosiyaları tamaşaçıya necə yatdan əxz etməli, nəticə çıxarmalı və on-
çatdırsaq effekti daha güclü olar? Məşq- dan düzgün yararlanmalıdır. Məsələn, qə-
lərə, özü də müntəzəm məşqlərə arxa- zetdə oxuyuruq ki, hardasa müharibə ge-
lanmalı və intellektdən uzaq durmalıyıq. dir. Şübhəsiz, görmədiyimiz müharibə səh-
Bu, heç də o demək deyil ki, aktyor gərək nələrini təsəvvürdə canlandıra bilmərik.
ağılsız və səfeh olsun, amma bir aktyor

kimi səhnədə emosiyalara, bədənə etibar Amma konkret şəraitdə, səhnədə biz çə-
etməli, beynimizdə yuva salmış «qatilə» – tinlik çəkmədən müharibəni gözlərimiz
soyuq intellektə, dərrakəyə inanmamalı- önündə canlandırmağı bacarmalıyıq və
Mixail Çexov. Peşəkar aktyorluq dərsləri yıq. Mən səhnədə lazım gələndə şən və hətta buna borcluyuq. Aktyor xəyallardan
gülərüz, yaxud qəmli və dalğın görünmə- güc alır. Gecə yuxuda xəyallar aləminə
liyəm, çünki tamaşaya hazırlıq zamanı düşürük, amma səhər açılanda həmin rö-
bütün bunları dəfələrlə məşq etmişəm. yanı unuduruq, bu barədə heç düşünmü-

Amma intellektə güvənsəm, o, mənə belə rük. Amma elə də ola bilər ki, yuxudan

«deyəcək»: «Dəli olmusan? Boş-boşuna oyandıqdan sonra bütün yaddaşımızı işə

niyə gülürsən, niyə ağlayırsan? Dərhal salıb röyanı xatırlamağa çalışaq – yuxu-

özünü ələ al!» da niyə gülürdük, ya da hönkürürdük, ni-

Çıxış yolu varmı? Әlbəttə! Aktyor in- yə xoşbəxt idik, bəs kədərin səbəbi nə

tellekti özünə tabe etməyi bacarmalıdır, idi? Məsələn, Hitlerdən xoşum gəlməsə

yəni intellekt onun işinə yaramalı və la- də, onu təsəvvürümdə canlandırmalıyam.

zımlı vasitəyə çevrilməlidir. İntellekt ak- Dünyada bu adamı anlamaqdan müşkül

tyora sənətdə hər şeyi – pyesin yazılma- məsələ yoxdur, çünki o, nə etdiyini heç

sından tutmuş onun səhnələşdirilməsinə özü də bilmir, ona görə ki, xəyallardan

qədər olan mərhələni aydın dərk etməyə məhrumdur, yalnız vəhşi istəyi var, başqa

imkan verir. Rol üzərində işləyən aktyor heç nəyi. Amma biz bu adamın mahiyyə-

intellekt vasitəsi ilə müəllifin ideyasını, tini anlamalıyıq, əks təqdirdə, səhnəyə