Page 243 - "Xəzər" 2017
P. 243
alar, bir də səs – vəssəlam! Mənim Mövzuya çox həssas yanaşdığım üçün 243
özümdən başqa, heç nəyim yoxdur... uzun axtarışlardan sonra üç amil müəy- 2017
yən etmişəm. Bu, kəşf deyil, sadəcə
Günlərin birində anladım ki, əgər ak- düşüncələrdən və müşahidələrdən doğan Mixail Çexov. Peşəkar aktyorluq dərsləri
tyorun əlində musiqi aləti, fırça və rəng qənaətdir. Özü də bu amillər bir-birindən
yoxdursa, o, xüsusi texnikaya malik olmalı fərqlənir: 1. Bədən; 2. Səs; 3. Emosiya.
və bu texnikanı yalnız öz daxilində axtarıb Әvvəla, düşünürəm ki, hər üç amili bir-
tapmalıdır. Әgər daxilimizdə gizlənmiş bu birindən uzaq tutmaq lazımdır, obrazlı de-
müəmmalı texnikanı üzə çıxarsaq və ya sək, onları ayrı-ayrı otaqlara salmalıyıq
onun sirlərinə yiyələnməyi bacarsaq, ina- ki, müstəqil inkişaf etsinlər. Amma burada
nın ki, böyük uğurlar əldə edərik. da çox maraqlı bir nüans ortaya çıxır.
Səhnədə bədənimizi hərəkət etdirəndə
Uzun illər aktyorluq texnikasının sirlə- özümüz də bilmədən «emosiyalar otağı»-
rini axtara-axtara anladım ki, əgər taleyi- na daxil oluruq. Yəni bədən emosiyalarla
mizə səhnə adamı olmaq yazılıbsa, bu qovuşur, güc alır və xarakterin tərənnüm-
texnikanı inkişaf etdirmək üçün axtardığı- çüsünə çevrilir. Beləliklə, bədənimiz – əl,
mız nə varsa, hamısı öz bətnimizdədir. ayaq, barmaq, gözlər və digər orqanları
Təbiətimizdə, xarakterimizdə, şəxsi key- birləşdirən fiziologiyaya çevrilir.
fiyyətlərimizdə hansı cəhətlərin və çalar-
ların daha qabarıq olduğunu müəyyən et- Aktyorun fiziologiyası
məli, ən qabarıq olanları bir-birinə qovuş-
durmalıyıq. Məhz bu bacarığı aktyorluq Aktyorun fiziologiyası bilavasitə onun
texnikası adlandıra bilərik. səhnə həyatı ilə bağlıdır. Gözlənilmədən
hiss edirik ki, gün ərzində yaşamaq üçün
Səhnəyə çıxıb rolu yaxşı, ya da pis istifadə etdiyimiz bədən, səhnəyə çıxdıq-
oynayırıq, hər iki halda buna səbəb xa- da başqalaşır, elmi dildə desək, kristallaş-
rakterimiz və hisslərimizdir, yəni özümüz mış fiziologiyaya çevrilir. Daxildən gələn
necəyiksə, rolu da elə ifa edirik. Məsələ hiss və həyəcanlarımız, çırpıntılarımız,
çox dolaşıqdır, belə ki, xarakterin, şəxsi əhvali-ruhiyyəmiz səhnə hərəkətlərinə, əl-
keyfiyyətlərin biri digərinə mane olur, bə- lərə, barmaqlara, gözlərə və digər orqan-
zən araya nəsə girir və aləmi qarışdırır, lara sirayət edir. Otaq barədə danışdığı-
yaxud gözlənilmədən ağlımıza yeni ideya mız nümunəyə qayıdaq. Biz «xalis fiziolo-
gəlir, ona görə də səhnədə özümüzü tam giya otağı»na girəndə bədəndə heç bir
fərqli, başqa cür aparırıq, obrazın daxili dəyişiklik baş vermir, yalnız düşüncə, hiss,
aləmini aça bilmirik. Amma burada bəzi arzu, iradə və impulslar oyanıb fəaliyyətə
elementlər mövcuddur. Әsas məsələ şəx- başlayır. Biz onları xalis fizioloji vasitələr –
si keyfiyyətlərin hansı hissələrə və necə bədən üzvlərinin köməyi ilə hərəkətə gə-
bölünməsindən asılıdır. Әgər cəmiyyətdə tirməyə çalışırıq. Nəticədə hisslərin də bi-
və ətrafda baş verənlərə münasibətimizi lavasitə bədənə aid olduğu üzə çıxır. Mə-
aydınlaşdırsaq, necə adam olduğumuzu, sələn, əgər mən xoşbəxt deyiləmsə, bu,
nəyi sevib-sevmədiyimizi, amalımızı və bədənim, sifətim, əllərim, ümumiyyətlə,
məsləyimizi, həyata, sənətə baxışlarımı- varlığımın bütün əzalarında özünü büru-
zın, münasibətlərimizin üstün və mənfi cə- zə verir və kənardan kimsə deyə bilməz
hətlərini müəyyən etsək, xarakterimizin ki, xoşbəxt görünürəm.
bütün cəhətlərindən xəbərdar ola bilərik.
Deməli, bu keyfiyyətləri birləşdirib obra-
zın daxili aləminin açılmasına yönəltmək
mümkündür.
özümdən başqa, heç nəyim yoxdur... uzun axtarışlardan sonra üç amil müəy- 2017
yən etmişəm. Bu, kəşf deyil, sadəcə
Günlərin birində anladım ki, əgər ak- düşüncələrdən və müşahidələrdən doğan Mixail Çexov. Peşəkar aktyorluq dərsləri
tyorun əlində musiqi aləti, fırça və rəng qənaətdir. Özü də bu amillər bir-birindən
yoxdursa, o, xüsusi texnikaya malik olmalı fərqlənir: 1. Bədən; 2. Səs; 3. Emosiya.
və bu texnikanı yalnız öz daxilində axtarıb Әvvəla, düşünürəm ki, hər üç amili bir-
tapmalıdır. Әgər daxilimizdə gizlənmiş bu birindən uzaq tutmaq lazımdır, obrazlı de-
müəmmalı texnikanı üzə çıxarsaq və ya sək, onları ayrı-ayrı otaqlara salmalıyıq
onun sirlərinə yiyələnməyi bacarsaq, ina- ki, müstəqil inkişaf etsinlər. Amma burada
nın ki, böyük uğurlar əldə edərik. da çox maraqlı bir nüans ortaya çıxır.
Səhnədə bədənimizi hərəkət etdirəndə
Uzun illər aktyorluq texnikasının sirlə- özümüz də bilmədən «emosiyalar otağı»-
rini axtara-axtara anladım ki, əgər taleyi- na daxil oluruq. Yəni bədən emosiyalarla
mizə səhnə adamı olmaq yazılıbsa, bu qovuşur, güc alır və xarakterin tərənnüm-
texnikanı inkişaf etdirmək üçün axtardığı- çüsünə çevrilir. Beləliklə, bədənimiz – əl,
mız nə varsa, hamısı öz bətnimizdədir. ayaq, barmaq, gözlər və digər orqanları
Təbiətimizdə, xarakterimizdə, şəxsi key- birləşdirən fiziologiyaya çevrilir.
fiyyətlərimizdə hansı cəhətlərin və çalar-
ların daha qabarıq olduğunu müəyyən et- Aktyorun fiziologiyası
məli, ən qabarıq olanları bir-birinə qovuş-
durmalıyıq. Məhz bu bacarığı aktyorluq Aktyorun fiziologiyası bilavasitə onun
texnikası adlandıra bilərik. səhnə həyatı ilə bağlıdır. Gözlənilmədən
hiss edirik ki, gün ərzində yaşamaq üçün
Səhnəyə çıxıb rolu yaxşı, ya da pis istifadə etdiyimiz bədən, səhnəyə çıxdıq-
oynayırıq, hər iki halda buna səbəb xa- da başqalaşır, elmi dildə desək, kristallaş-
rakterimiz və hisslərimizdir, yəni özümüz mış fiziologiyaya çevrilir. Daxildən gələn
necəyiksə, rolu da elə ifa edirik. Məsələ hiss və həyəcanlarımız, çırpıntılarımız,
çox dolaşıqdır, belə ki, xarakterin, şəxsi əhvali-ruhiyyəmiz səhnə hərəkətlərinə, əl-
keyfiyyətlərin biri digərinə mane olur, bə- lərə, barmaqlara, gözlərə və digər orqan-
zən araya nəsə girir və aləmi qarışdırır, lara sirayət edir. Otaq barədə danışdığı-
yaxud gözlənilmədən ağlımıza yeni ideya mız nümunəyə qayıdaq. Biz «xalis fiziolo-
gəlir, ona görə də səhnədə özümüzü tam giya otağı»na girəndə bədəndə heç bir
fərqli, başqa cür aparırıq, obrazın daxili dəyişiklik baş vermir, yalnız düşüncə, hiss,
aləmini aça bilmirik. Amma burada bəzi arzu, iradə və impulslar oyanıb fəaliyyətə
elementlər mövcuddur. Әsas məsələ şəx- başlayır. Biz onları xalis fizioloji vasitələr –
si keyfiyyətlərin hansı hissələrə və necə bədən üzvlərinin köməyi ilə hərəkətə gə-
bölünməsindən asılıdır. Әgər cəmiyyətdə tirməyə çalışırıq. Nəticədə hisslərin də bi-
və ətrafda baş verənlərə münasibətimizi lavasitə bədənə aid olduğu üzə çıxır. Mə-
aydınlaşdırsaq, necə adam olduğumuzu, sələn, əgər mən xoşbəxt deyiləmsə, bu,
nəyi sevib-sevmədiyimizi, amalımızı və bədənim, sifətim, əllərim, ümumiyyətlə,
məsləyimizi, həyata, sənətə baxışlarımı- varlığımın bütün əzalarında özünü büru-
zın, münasibətlərimizin üstün və mənfi cə- zə verir və kənardan kimsə deyə bilməz
hətlərini müəyyən etsək, xarakterimizin ki, xoşbəxt görünürəm.
bütün cəhətlərindən xəbərdar ola bilərik.
Deməli, bu keyfiyyətləri birləşdirib obra-
zın daxili aləminin açılmasına yönəltmək
mümkündür.
