Page 164 - "Xəzər" 2017

cə dövrəyə alır, sanki yeni, qeyri-adi nə- lərinin oyuna son dərəcə aludə olduğu-

yəsə baxırmış kimi, bütün bunları heyrət- nu, aşığın tıqqıltısı gələn kimi ürəklərinin

lə seyr edirlər. Kimin də bəxtinə həmin o şiddətlə döyündüyünü görəndə, həqiqə-

şikardan bir tikə dadmaq xoşbəxtliyi tən də, axmaq və gülməli bir səhnənin

düşürsə, özünü zadəganların cərgəsində şahidi olursan. Onlar qələbəyə olan sar-

hiss edir. Beləcə, onlar ov edib vəhşi hey- sılmaz ümidlərinin əsirinə çevrilərək, bütün

van əti yedikcə, özləri də vəhşiyə çevrilir- gəmiləri ilə birlikdə, Maleyadan4 heç də

lər, başqa heç nə, ancaq elə zənn edirlər az qorxulu olmayan uğursuzluq qayaları-

ki, padşah həyatı sürürlər. na çırpılırlar. Sonra elə çılın-çılpaq üzüb

Onlara daha çöx bənzəyənlər isə sön- canlarını qurtaran kimi, yüngül görünmə-

mək bilməyən memarlıq ehtirası ilə gah məkdən ötrü yalnız uduzduqlarından baş-

dairəvi bir binanı dördküncə, gah da qa, yenidən kimə desən fırıldaq gəlməyə

dördküncü dairəviyə çevirənlərdir. Bu işin hazır olurlar. Bəs ona nə deyəsən ki, hət-

isə, səfalətin axır nöqtəsinə çatıb evsiz- ta koruş qocalar belə, burunları üstündə

eşiksiz və bir parça çörəksiz qalana qə- eynək, oynamaqlarından qalmırlar? Nə-

dər nə bir sonu, nə də bir həddi olur. An- hayət, əməlli-başlı bir hiraqra barmaqla-

164 caq nə olsun? Әvəzində, neçə illər fira- rını çəng eləyib əyəndə, onların yerinə

vancasına ömür sürürlər. aşıq atmaq üçün özlərinə köməkçi tutur-
2017 Bundan sonra onlara daha yaxın olan- lar. Şirin şeydir bu oyun, ancaq təki çox

lar, məncə, o kəslərdir ki, yeni və sirli el- vaxt olduğu kimi, qeyzə, qəzəbə çevril-

mlərin köməkliyi ilə şeylərin mahiyyətini məsin, bu da ki, daha mənim yox, furiya-

dəyişdirməyə2 cəhd edərək, quruda və ların itaətindədir.

dənizlərdə hansısa beşinci məğzi axtarır- 40. Şübhəsiz, o cür insanların da xə-

lar. Ümidləri, gümanları onları ağuşuna miri bütünlüklə bizim mayamızdan yoğu-

Rotterdamlı Erazmus. Axmaqlığın tərifi elə alır ki, zəhmətlərini, məsrəflərini əsir- rulub: çünki istər dinləsinlər, istər özləri

gəmir, qəribə ixtiralara girişir, daim yeni danışsınlar – uydurmalardan və möcüzə-

nəsə icad edir, xoş xəyallar içində özləri- lərdən sevincək olurlar. Kabuslar, lemur-

ni aldadaraq, axırda da hər şeylərindən lar, larvlar1, daha nə bilim, o dünyadan

məhrum olur, adi bir kürə də düzəldə bil- qayıdanlar və bu kimi min cür cəfəngiy-

mirlər. Ancaq bu, onlara yenə də şirin yat barədə nağıllara qulaq asmaqdan

röyalara dalmağa, başqalarını da həmin doymaq bilmirlər; bu cür boş söhbətlər

o səadət xülyası ilə yoldan çıxarmağa həqiqətdən nə qədər uzaq olsa da, ona

mane olmur. Və nəhayət, artıq son ümid- bir o qədər həvəslə inanır, uydurmalar

ləri əriyib itəndə, onlara yalnız təsəlli ilə qulaqlarına xoş gəlir. Bu nağıllar isə tək-

dolu məşhur bir kəlam qalır: «Daha böyük cə vaxtı yola verməkdən ötrü danışılmır,

işlərə həvəs göstərmək gərəkdir.»3 Üstə- onlardan xüsusilə keşişlərə və boşboğaz

lik, onlar boyük arzularını, əməllərini hə- naqqallara fayda da gələ bilər.

yata keçirmək üçün vaxtın azlığına görə Axmaq olsalar da, şirin bir xülyanı be-

həyatın ötəriliyindən şikayətlənirlər. yinlərinə salaraq, həmin gün ölümün sən-

Mən bir qədər tərəddüd içərisində- dən yan keçməsi üçün guya Polifemos-

yəm: görəsən, qumarbazları bizim cəmiy- Xristoforosun2 heykəlinə və ya ikonasına

yətə aid etmək olar, ya yox. Ancaq bəzi- bir dəfə baxmağın kifayət etdiyinə, yaxud