Page 82 - "Xəzər"
P. 82
necə sərbəst dolaşdıqları haqda Və nəhayət, ədəbiyyat: o, sakitlik
oxumuşam. Oxumuşam ki, uzaq bir dönəmi bitəndən sonra, inkişaf vaxtı,
ulduzun şüası saniyədə 186 mil sürətlə xüsusi bir sıçrayış olmadan belə
yol gələrək bizim planetə yalnız 40 dünyaya Şekspiri bəxş etdi. Bəs nəyə
min ildən sonra çatır. Adamın lap başı görə ardınca gələnlərdən heç biri onu
gicəllənir! Fəlsəfə aydın şəkildə insanı üstələyə bilmədi? Nəyə görə Yelizaveta
kainatın özəyi, onun baş qəhrəmanı dövrü dramından sonra tənəzzül dövrü
etmək məqsədi güdür və olsun ki, – Reformasiya teatrı gəldi? Yəni bu
bununla razılaşmaq gərəkdi. Digər bir irəliləyişdi? Әgər elə hesab edirsizsə,
yanaşma ağılsızlığa aparır. Bununla bəs onda niyə bu qədər ziddiyyətlidir?
yanaşı, kim cəsarət edib təsdiqləyər Demək olar, biz hamımız ömrümüzü
ki, həyat yalnız bu formada – gördüyü- yanlış məqsədlərə xərcləyirik – qüvvə
müz, yaşadığımız kimi movcuddu? Kim və enerjimiz havayı yerə gedir!
deyə bilər ki, insan yalnız sınaq üçün Dəfələrlə elə bilmişik ki, daha az qalıb,
82 seçilmiş bir cisim, bir varlıqdı? bir qədər də keçəcək, bəşəriyyət Mütləq
2015 İstərdim, insan tərəqqisinin “sən- deyilənə nail olmağı bacaracaq, Varlığın
giməyən alovları” bütün tariximiz boyun- sonuncu sirrini aça biləcək, amma hər
ca şölə saçsın, amma burada məni dəfə insanlar ya geri çəkilir, ya da
şübhələr bürüyür. Etiraf edirəm, Qədim qüvvələrini başqa şeylərə sərf edir,
Yunan fəlsəfi ideyalarının xristianlıqda heç nəyə nail olmurlar. Şəxsən mən,
davam etməsini görməkdə çətinlik mister Uilyams, səmimiyyətlə inanıram
çəkirəm. Xristianların mərhəmət doktri- ki, əgər bizim yaxşılarımız, müdrik və
nasında isə qədim yəhudilərin əvəz ləyaqətlilərimiz hansısa konkret bir
ödəmək ideyasını yaxşı ayırd edə sahəyə diqqət yetirsəydilər, birgə çalışıb
bilmirəm. Fəlsəfə, din, incəsənət əbədi yanlışlıqları və səhvləri rədd edər,
inkişaf halında olur, yoxsa, müəyyən nəyəsə nail ola bilərdilər. Әlbəttə, ola
Tomas Vulfun məktubları mərhələyə çatandan sonra məhv olur? bilər ki, bu, bir sərsəmin arzularıdı.
Nəyə görə Yunanıstan Perikldən, Amma “mən”imin şıltaqlığını unudub
Sokratdan, Platondan sonra daha güclü bu birliyin ümumi, aydın məqsədli
və mükəmməl ola bilmədi? Nəyə görə, hökmünə özümü tabe edə bilsəydim,
bizlərdən bir çoxu xristianlıqda xoşbəxt olardım. Öncə biz dinlə
başlanğıcın canlı olmasına fikir vermir, anlamağa çalışardıq, sonra isə incəsə-
onu, iki min il əvvəl olub-qurtarmış, o nətə, fəlsəfəyə, elmə üz tutardıq. İt-
vaxtdan bəri doğru-dürüst izah igözlü, ayıq-sayıq Arqus kimi onları
edilməyən uzaq bir tarix kimi qəbul küncə qısnayar, divara söykəyərdik,
edir? amma onda da Tanrının olub-
oxumuşam. Oxumuşam ki, uzaq bir dönəmi bitəndən sonra, inkişaf vaxtı,
ulduzun şüası saniyədə 186 mil sürətlə xüsusi bir sıçrayış olmadan belə
yol gələrək bizim planetə yalnız 40 dünyaya Şekspiri bəxş etdi. Bəs nəyə
min ildən sonra çatır. Adamın lap başı görə ardınca gələnlərdən heç biri onu
gicəllənir! Fəlsəfə aydın şəkildə insanı üstələyə bilmədi? Nəyə görə Yelizaveta
kainatın özəyi, onun baş qəhrəmanı dövrü dramından sonra tənəzzül dövrü
etmək məqsədi güdür və olsun ki, – Reformasiya teatrı gəldi? Yəni bu
bununla razılaşmaq gərəkdi. Digər bir irəliləyişdi? Әgər elə hesab edirsizsə,
yanaşma ağılsızlığa aparır. Bununla bəs onda niyə bu qədər ziddiyyətlidir?
yanaşı, kim cəsarət edib təsdiqləyər Demək olar, biz hamımız ömrümüzü
ki, həyat yalnız bu formada – gördüyü- yanlış məqsədlərə xərcləyirik – qüvvə
müz, yaşadığımız kimi movcuddu? Kim və enerjimiz havayı yerə gedir!
deyə bilər ki, insan yalnız sınaq üçün Dəfələrlə elə bilmişik ki, daha az qalıb,
82 seçilmiş bir cisim, bir varlıqdı? bir qədər də keçəcək, bəşəriyyət Mütləq
2015 İstərdim, insan tərəqqisinin “sən- deyilənə nail olmağı bacaracaq, Varlığın
giməyən alovları” bütün tariximiz boyun- sonuncu sirrini aça biləcək, amma hər
ca şölə saçsın, amma burada məni dəfə insanlar ya geri çəkilir, ya da
şübhələr bürüyür. Etiraf edirəm, Qədim qüvvələrini başqa şeylərə sərf edir,
Yunan fəlsəfi ideyalarının xristianlıqda heç nəyə nail olmurlar. Şəxsən mən,
davam etməsini görməkdə çətinlik mister Uilyams, səmimiyyətlə inanıram
çəkirəm. Xristianların mərhəmət doktri- ki, əgər bizim yaxşılarımız, müdrik və
nasında isə qədim yəhudilərin əvəz ləyaqətlilərimiz hansısa konkret bir
ödəmək ideyasını yaxşı ayırd edə sahəyə diqqət yetirsəydilər, birgə çalışıb
bilmirəm. Fəlsəfə, din, incəsənət əbədi yanlışlıqları və səhvləri rədd edər,
inkişaf halında olur, yoxsa, müəyyən nəyəsə nail ola bilərdilər. Әlbəttə, ola
Tomas Vulfun məktubları mərhələyə çatandan sonra məhv olur? bilər ki, bu, bir sərsəmin arzularıdı.
Nəyə görə Yunanıstan Perikldən, Amma “mən”imin şıltaqlığını unudub
Sokratdan, Platondan sonra daha güclü bu birliyin ümumi, aydın məqsədli
və mükəmməl ola bilmədi? Nəyə görə, hökmünə özümü tabe edə bilsəydim,
bizlərdən bir çoxu xristianlıqda xoşbəxt olardım. Öncə biz dinlə
başlanğıcın canlı olmasına fikir vermir, anlamağa çalışardıq, sonra isə incəsə-
onu, iki min il əvvəl olub-qurtarmış, o nətə, fəlsəfəyə, elmə üz tutardıq. İt-
vaxtdan bəri doğru-dürüst izah igözlü, ayıq-sayıq Arqus kimi onları
edilməyən uzaq bir tarix kimi qəbul küncə qısnayar, divara söykəyərdik,
edir? amma onda da Tanrının olub-
