Page 159 - "Xəzər"
P. 159
msa ya səmaya baxır, ya da ətəyinin guya evin hər dəlmə-deşiyinə 159
altına. Bunu savadsız da bacarır... söyləyirsən. Beləcə, xəyalən bütün 2015
binanı dolaşırsan və hər pəncərənin,
Beləliklə, Leandr yazı, hesab və hər qapının qarşısında bir ifadəni Milorad Paviç. Küləyin astar üzü
latın dilinin əsaslarını öyrənməyə təkrar etməklə bu xəyali gəzintinin
başladı. Onun təhsil aldığı müddətdə sonuna yaxın çox böyük zəhmət
Maksim Terentyeviç Suvorovun – rus çəkmədən nitqi başdan-ayağa
müəllimin adı beləydi – saçı tamam əzbərləmiş olursan.
töküldü. Alnı hansısa hərəkətsiz
gərilmədən corab kimi qat-qat olmuş, Belqradın serb-latın məktəbinin
dərisi elə nazilmişdi ki, dərs vaxtı şagirdləri Siseronun “In Catilinam”
gözlərinin mavisi sallaq göz qapağın- nitqini bu cür əzbərlədilər. Sonra rus
dan, ağzında hərəkət eləyən qırmızı müəllim gözəl bir yunan poemasının
dili yanaqlarından görünürdü; tənəffüs latıncaya tərcüməsini gətirdi; bunu da
vaxtı isə dilinin hardasa qulaqların əzbərləyib yadda saxlamalı idilər.
altında necə titrədiyini müşahidə etmək Dastanı min il əvvəl yaşamış Musey
olurdu – rus ağzında coşub vıyıldayan Qrammatik adlı hansısa xristian nəzmə
Ukrayna küləyi kimi. çəkmişdi; “Gero ilə Leandrın sevgi və
ölümü” adlanırdı. Poema yunan dilində
– Biz hamımız burda çəkiclə zindan yazılmışdı, latıncaya tərcüməsi isə rus
arasındayıq və daş kimi bərk xəmir müəllimin dediyinə görə, 1494-cü ildə
yoğururuq, – adətən, o, anlaşılmaz Venesiyada dərc olunmuşdu. Məhz
serb dilində (bu dil onun padşahının bunun hesabına, yəni Musey Qram-
dili hesab olunurdu) tələbələrinə belə matikin poemasındakı Leandrın
deyirdi. sayəsində daşyonanlar nəslinin məşhur
nümayəndəsi, artıq cavanlığını arxada
Bu əcnəbi, təkcə latın dili dərslərində qoymuş tayqulaq Radaça Çixoriç sayca
qorxudan müəyyən dərəcədə azad altıncı adını qazandı.
olur və yaddasaxlama sənətini, Demos-
fenin və Siseronun nitqlərinin nümunəsi Әhvalat belə baş vermişdi: rus
əsasında hazırlanmış mnemotexnikanı müəllim öz tələbələrinin adını yadda
onlara böyük həvəslə öyrədirdi. Bundan saxlaya bilmirdi, içərilərində ən yaşlısı
ötrü qalın dəftərdən istifadə edirdi; olan Radaça Çixoriçin adını isə lap
Leandr fikir vermişdi ki, dəftərin üstündə çətinliklə tələffüz edirdi. Bir dəfə dərsdə
Ad Herennium yazılıb. Rus müəllim şagirdlərindən soruşmuşdu ki, Gero
məsləhət görürdü ki, mətni yadda ilə Leandr (həmin Leandr ki, hər gecə
saxlamaq üçün gərək rastına tez-tez məşəlin işığına istiqamət götürərək
çıxan və yaddaşına həkk olunmuş dənizin dalğaları üzərində qülləyə tərəf
binanın xarici görkəmini göz önünə üzürdü) – bu iki sevgili arasında hansı
gətirəsən. Sonra təsəvvür eləməliydin maneə vardı? Və rus müəllimin adını
ki, bu binanın bütün qapı-pəncərələrini tələffüz edə bilmədiyi ən yaşlı şagirdi,
açıb, Siseronun uzun-uzun ifadələrini
altına. Bunu savadsız da bacarır... söyləyirsən. Beləcə, xəyalən bütün 2015
binanı dolaşırsan və hər pəncərənin,
Beləliklə, Leandr yazı, hesab və hər qapının qarşısında bir ifadəni Milorad Paviç. Küləyin astar üzü
latın dilinin əsaslarını öyrənməyə təkrar etməklə bu xəyali gəzintinin
başladı. Onun təhsil aldığı müddətdə sonuna yaxın çox böyük zəhmət
Maksim Terentyeviç Suvorovun – rus çəkmədən nitqi başdan-ayağa
müəllimin adı beləydi – saçı tamam əzbərləmiş olursan.
töküldü. Alnı hansısa hərəkətsiz
gərilmədən corab kimi qat-qat olmuş, Belqradın serb-latın məktəbinin
dərisi elə nazilmişdi ki, dərs vaxtı şagirdləri Siseronun “In Catilinam”
gözlərinin mavisi sallaq göz qapağın- nitqini bu cür əzbərlədilər. Sonra rus
dan, ağzında hərəkət eləyən qırmızı müəllim gözəl bir yunan poemasının
dili yanaqlarından görünürdü; tənəffüs latıncaya tərcüməsini gətirdi; bunu da
vaxtı isə dilinin hardasa qulaqların əzbərləyib yadda saxlamalı idilər.
altında necə titrədiyini müşahidə etmək Dastanı min il əvvəl yaşamış Musey
olurdu – rus ağzında coşub vıyıldayan Qrammatik adlı hansısa xristian nəzmə
Ukrayna küləyi kimi. çəkmişdi; “Gero ilə Leandrın sevgi və
ölümü” adlanırdı. Poema yunan dilində
– Biz hamımız burda çəkiclə zindan yazılmışdı, latıncaya tərcüməsi isə rus
arasındayıq və daş kimi bərk xəmir müəllimin dediyinə görə, 1494-cü ildə
yoğururuq, – adətən, o, anlaşılmaz Venesiyada dərc olunmuşdu. Məhz
serb dilində (bu dil onun padşahının bunun hesabına, yəni Musey Qram-
dili hesab olunurdu) tələbələrinə belə matikin poemasındakı Leandrın
deyirdi. sayəsində daşyonanlar nəslinin məşhur
nümayəndəsi, artıq cavanlığını arxada
Bu əcnəbi, təkcə latın dili dərslərində qoymuş tayqulaq Radaça Çixoriç sayca
qorxudan müəyyən dərəcədə azad altıncı adını qazandı.
olur və yaddasaxlama sənətini, Demos-
fenin və Siseronun nitqlərinin nümunəsi Әhvalat belə baş vermişdi: rus
əsasında hazırlanmış mnemotexnikanı müəllim öz tələbələrinin adını yadda
onlara böyük həvəslə öyrədirdi. Bundan saxlaya bilmirdi, içərilərində ən yaşlısı
ötrü qalın dəftərdən istifadə edirdi; olan Radaça Çixoriçin adını isə lap
Leandr fikir vermişdi ki, dəftərin üstündə çətinliklə tələffüz edirdi. Bir dəfə dərsdə
Ad Herennium yazılıb. Rus müəllim şagirdlərindən soruşmuşdu ki, Gero
məsləhət görürdü ki, mətni yadda ilə Leandr (həmin Leandr ki, hər gecə
saxlamaq üçün gərək rastına tez-tez məşəlin işığına istiqamət götürərək
çıxan və yaddaşına həkk olunmuş dənizin dalğaları üzərində qülləyə tərəf
binanın xarici görkəmini göz önünə üzürdü) – bu iki sevgili arasında hansı
gətirəsən. Sonra təsəvvür eləməliydin maneə vardı? Və rus müəllimin adını
ki, bu binanın bütün qapı-pəncərələrini tələffüz edə bilmədiyi ən yaşlı şagirdi,
açıb, Siseronun uzun-uzun ifadələrini
