Page 127 - "Xəzər"

rk boylarının inancları, ölü dəfnetmə beş min nəfərlik qafiləni bir əmriylə
adətləri, xaqan – qara camaat saxlayan bir oğuz kişisinin, hayqırtısı
münasibətləri barədə öz gözüylə göydə uçan ördəyi bir ox atışıyla yerə
gördüklərindən başqa, yerli əhalidən salan sübaşının (qoşun başının) atdığı
eşitdikləri də maraq doğurur. Ancaq oxun vıyıltısı gəlir qulağımıza, İbn
onu da qeyd etmək lazımdır ki, bəzi Fədlanı heyrətə salan qütb şəfəqi kimi
qeydlərində müəllif ya mübaliğəyə bir ürpərti gəzir içimizdə və keçmişə
varır, ya da görüb-eşitdiklərini mənsub dalırıq…
olduğu cəmiyyətin dini-ideoloji maraq-
ları yönündən şərh və təqdim etməyə Әhməd Oğuz
çalışır.
P.S. Təqdim etdiyimiz parçalar türk
Xəlifə elçilik heyətinin Bulqar alimi Ramazan Şeşənin İbn Fədlan
hökmdarı İltəbər Almuş xaqanla görüşü “Səyahətnamə” (İstanbul, 1995) kitabı
həm təfsilatı, həm də türk saray əsasında hazırlanıb.
həyatının bəzi detallarını üzə çıxarması
baxımından olduqca maraqlıdır. 1100 127
il qədər bir zaman uzaqlığında qalan 2015
bir xaqanı, onun gündəlik həyatını,
sağını-solunu sanki öz gözümüzlə İbn Fədlan. Әrəb mənbələri qədim türklər haqqında
görürcəsinə aydın təsəvvür edə bilirik.

Bütün türk boylarının bu gün sahib
olduqları inanclara, mədəni və mənəvi
dəyərlərə hansı yollardan keçərək
qovuşduğu bu səyahətnamədən daha
aydın görünür.

Tarixin ən qədim dövrlərindən üzü
bu yana bütün səyahətnamələr,
tanınan, tanınmayan səyyahların səfər
təəssüratları, yol qeydləri həmişə maraq
doğurub. Hər səyahətnamədə bir
dövrün, bir zamanın ab-havası, günü-
güzəranı, bir də təbiəti və təbii
gözəllikləriylə binə saldığımız, keçib
gəldiyimiz yerlər-yurdlar təsvir olunub…

İbn Fədlan səyahətnaməsi də bu
sıradandı. Aradan bu qədər zaman
keçdiyinə baxmayaraq, səyahətnaməni
oxuyunca yenə Ural ətəklərinin qarı-
çovğunu, soyuğu-şaxtası vurur adamı,