Page 69 - "Xəzər"
P. 69
xırdaçı olurlar. Mәsәlәn, nahar vaxtı yәhudilәri bu xәndәklәrin kәnarına 69
qonaq gәlәndә, Alya vә Faina Borisov- düzüb, güllәlәyirlәr. Şәhәrimizin 2015
na yemәyi gizlәdir. Şperlinqlәr mәnә әtrafında yәhudilәrin gömüldüyü tәpәlәr
yaxşı münasibәt göstәrirlәr, hәm dә yüksәlir. Qonşu evdә Polşadan olan Yekaterina Vitis. Cәhәnnәmdәn mәktub
axı mәn az yeyirәm. Evә isә, bir qız yaşayır. Danışır ki, orada qәtllәr
yediyimdәn artıq әrzaq gәtirirәm. Lakin hәr gün davam edir, yәhudilәri ucdan-
onların yanından köçmәyә qәrar tutma qırırlar. Yalnız bәzi gettolarda –
verdim. Nәsә onlardan heç xoşum Varşavada, Lodzda, Radomada
gәlmir. Özümçün bir bucaq axtarıram. yәhudilәrә az-maz razt gәlmәk olur.
İnsanın içinә kәdәr dolanda, sağ Bütün bunları beynimdә saf-çürük
qalacağına daha çox ümid edir, bir o edәndә tamamilә aydın oldu ki, bizi
qәdәr genişürәkli, mehriban, qayğıkeş buraya Beloveja meşәsindәki zubr
olur. Ölümә mәhkum olunmuş kasıb kimi qoruyub saxlamağa deyil, qırmağa
dәmirçilәr, dәrzilәr, әrzaq ehtiyatı toplayıblar. Plana görә, bir-iki hәftәyә
toplayan hiylәgәrlәrdәn qat-qat nәcib, növbә bizә dә gәlib çatacaq. Amma
mәrd, genişürәkli vә ağıllıdırlar. Gәnc tәsәvvür elә, bunu başa düşә-düşә
müәllimәlәr, qoca, hoqqabaz şahmatçı yenә dә xәstәlәri müalicә edirәm, on-
Şpilberq, kitabxanaçılar, körpә uşaqdan lara deyirәm ki, әgәr gözlәrinizi sistemli
da kömәksiz olan, buna baxmayaraq şәkildә yusanız, bir-iki hәftәyә
gettonu әldәqayırma qumbaralarla sağalacaqsınız. Gözünә yığılmış mir-
silahlandırmaq istәyәn mühәndis vari suyunu yarım ilә, bir ilә aradan
Reyviç – aman Tanrım, necә dә qәribә, qaldırmaq mümkün olan bir qocanı
tәcrübәsiz, hәlim, qәmli vә xeyirxah müalicә edirәm. Yuraya fransız dili
insanlardır. Burada mәn әmin oldum dәrsi keçirәm vә o, yanlış tәlәffüz
ki, ümid heç bir zaman şüurla әlaqәli edәndә әhvalım pozulur. Bütün bunlarla
deyil, o, mәnasızdır, instinktdәn doğan birlikdә, almanlar gettoya soxulub
bir şeydir. Vitya, insanlar elә yaşayır, insanları qarәt edir, gözәtçilәr mәftillәrin
sanki qarşıda onları uzun illәr gözlәyir. arxasındakı uşaqlara keflәrindәn güllә
Bunun düz, yoxsa yanlış, ağıllı, yoxsa atırlar vә hәr gün ayrı-ayrı adamlar
axmaq bir şey olduğunu anlamaq tәsdiq edir ki, bizim taleyimiz istәnilәn
mümkün deyil, lakin bu belәdir. Vә gün hәll oluna bilәr. Bәli, burada hәyat
mәn bu qanuna tabe oldum. Bura iki belәdir – insanlar yaşamağa davam
yerli qadın gәldi, onlar da mәnә dos- edirlәr. Bu yaxınlarda hәlә toy da oldu.
tumun danışdıqlarını tәkrar etdilәr. Al- Gündә onlarla şayiә yaranır. Gah
manlar qoca-körpә demәdәn, heç kimә sevincdәn tәngnәfәs olan qonşumuz
rәhm etmәdәn bütün yәhudilәri qırırlar. bildirir ki, bizim qoşunlar hücuma keçib
Onlar, elәcә dә polisaylar maşınlarla vә almanlar qacırlar. Gah da sovet
gәlir, kişilәri cöl işlәrinә götürür, xәndәk hökumәti vә Çörçillin almanlara ulti-
qazdırırlar, iki-üç gündәn sonra isә matum vermәsi barәdә şayiә yayılır:
qonaq gәlәndә, Alya vә Faina Borisov- düzüb, güllәlәyirlәr. Şәhәrimizin 2015
na yemәyi gizlәdir. Şperlinqlәr mәnә әtrafında yәhudilәrin gömüldüyü tәpәlәr
yaxşı münasibәt göstәrirlәr, hәm dә yüksәlir. Qonşu evdә Polşadan olan Yekaterina Vitis. Cәhәnnәmdәn mәktub
axı mәn az yeyirәm. Evә isә, bir qız yaşayır. Danışır ki, orada qәtllәr
yediyimdәn artıq әrzaq gәtirirәm. Lakin hәr gün davam edir, yәhudilәri ucdan-
onların yanından köçmәyә qәrar tutma qırırlar. Yalnız bәzi gettolarda –
verdim. Nәsә onlardan heç xoşum Varşavada, Lodzda, Radomada
gәlmir. Özümçün bir bucaq axtarıram. yәhudilәrә az-maz razt gәlmәk olur.
İnsanın içinә kәdәr dolanda, sağ Bütün bunları beynimdә saf-çürük
qalacağına daha çox ümid edir, bir o edәndә tamamilә aydın oldu ki, bizi
qәdәr genişürәkli, mehriban, qayğıkeş buraya Beloveja meşәsindәki zubr
olur. Ölümә mәhkum olunmuş kasıb kimi qoruyub saxlamağa deyil, qırmağa
dәmirçilәr, dәrzilәr, әrzaq ehtiyatı toplayıblar. Plana görә, bir-iki hәftәyә
toplayan hiylәgәrlәrdәn qat-qat nәcib, növbә bizә dә gәlib çatacaq. Amma
mәrd, genişürәkli vә ağıllıdırlar. Gәnc tәsәvvür elә, bunu başa düşә-düşә
müәllimәlәr, qoca, hoqqabaz şahmatçı yenә dә xәstәlәri müalicә edirәm, on-
Şpilberq, kitabxanaçılar, körpә uşaqdan lara deyirәm ki, әgәr gözlәrinizi sistemli
da kömәksiz olan, buna baxmayaraq şәkildә yusanız, bir-iki hәftәyә
gettonu әldәqayırma qumbaralarla sağalacaqsınız. Gözünә yığılmış mir-
silahlandırmaq istәyәn mühәndis vari suyunu yarım ilә, bir ilә aradan
Reyviç – aman Tanrım, necә dә qәribә, qaldırmaq mümkün olan bir qocanı
tәcrübәsiz, hәlim, qәmli vә xeyirxah müalicә edirәm. Yuraya fransız dili
insanlardır. Burada mәn әmin oldum dәrsi keçirәm vә o, yanlış tәlәffüz
ki, ümid heç bir zaman şüurla әlaqәli edәndә әhvalım pozulur. Bütün bunlarla
deyil, o, mәnasızdır, instinktdәn doğan birlikdә, almanlar gettoya soxulub
bir şeydir. Vitya, insanlar elә yaşayır, insanları qarәt edir, gözәtçilәr mәftillәrin
sanki qarşıda onları uzun illәr gözlәyir. arxasındakı uşaqlara keflәrindәn güllә
Bunun düz, yoxsa yanlış, ağıllı, yoxsa atırlar vә hәr gün ayrı-ayrı adamlar
axmaq bir şey olduğunu anlamaq tәsdiq edir ki, bizim taleyimiz istәnilәn
mümkün deyil, lakin bu belәdir. Vә gün hәll oluna bilәr. Bәli, burada hәyat
mәn bu qanuna tabe oldum. Bura iki belәdir – insanlar yaşamağa davam
yerli qadın gәldi, onlar da mәnә dos- edirlәr. Bu yaxınlarda hәlә toy da oldu.
tumun danışdıqlarını tәkrar etdilәr. Al- Gündә onlarla şayiә yaranır. Gah
manlar qoca-körpә demәdәn, heç kimә sevincdәn tәngnәfәs olan qonşumuz
rәhm etmәdәn bütün yәhudilәri qırırlar. bildirir ki, bizim qoşunlar hücuma keçib
Onlar, elәcә dә polisaylar maşınlarla vә almanlar qacırlar. Gah da sovet
gәlir, kişilәri cöl işlәrinә götürür, xәndәk hökumәti vә Çörçillin almanlara ulti-
qazdırırlar, iki-üç gündәn sonra isә matum vermәsi barәdә şayiә yayılır:
