Page 198 - "Xəzər"
P. 198
ki, möhtәşәm romanlar әzәmәtli nağıl- olur. Yazıçı dünyanın xәritәsini tәrtib
lardır. Vә bizim haqqında danışaca- edәn vә buradakı tәbii nәsnәlәrә ad
ğımız romanlar böyük nağıllardır. verәn ilk insandır. Bu gilәmeyvәlәri
Zaman vә mәkan, mövsümlәrin yemәk olar. Yolda rastına çıxan o xallı
rәngi, әzәlәlәrin vә zehnin hәrәkәtlәri heyvanı әhlilәşdirmәk dә hәmçinin.
– bütün bunlar dahi yazıçılar üçün Ağacların arasındakı bu gözәl gölün
gündәlik hәqiqәtlәrin gәzәrgi adı bundan sonra qoy “Mirvari”, ya da
kitabxanasından borc götürülmüş daha şairanә desәk, “Axar göl” olsun.
әnәnәvi fikirlәr deyil, usta sәnәtçilәrin O duman, әslindә, bir dağdır vә onu
özünәmәxsus formada ifadә etmәyi fәth etmәk lazımdır... Usta sәnәtçi
öyrәndiklәri orijinal kәşflәrdir (inanıram insan ayağı dәymәmiş yamaca
ki, bu barәdә istәnilәn qәdәr fikir dırmaşır, tәpәdә, külәkli zirvәdә bir
yürütmәk olar). Ortabab yazıçılara nәfәrlә qarşılaşır – sizcә kiminlә?
klişeni boyamaq qalır: onlar dünyanı Tәngnәfәs olmuş xoşbәxt oxucu ilә.
yenidәn kәşf etmәk zәhmәtinә Ordaca oxucu ilә yazıçı qucaqlaşır,
198 qatlaşmır, elәcә әnәnәvi qәliblәrdәn әgәr kitab әbәdiyyәtә qәdәr davam
2015 nәyisә sıxıb çıxarmağa çalışırlar. Bu, edәcәksә, onlar hәmişәlik bir-birinә
ortababların bәlli çәrçivә içindә, müxtәlif sarılmış qalacaqlar.
kombinasiyalarda istehsal etdiklәrinin Mühazirәyә gәlәrkәn lәngidiyim
ötәri cazibәdarlığı ola bilәr. Bu da ona әyalәt kollecindә bir dәfә kiçik test
görәdir ki, ortabab oxucular bu ötәri keçirdim. Oxucunun kimliyini öyrәnmәk
Vladimir Nabokov. Yaxşı oxucu vә yaxşı yazıçı qabıq altında öz mötәdil fikirlәrini üçün on tәyin tәklif etdim. Tәlәbәlәr
görürlәr. Amma planetlәri dövr etdirәn, yaxşı oxucunu müәyyәnlәşdirmәkdәn
insanı yatarkәn formalaşdıran vә bu ötrü hәmin tәyinlәrdәn dördünü
zaman, necә deyәrlәr, ayaqlar altında seçmәliydilәr.
qabırğaları әzilәn hәqiqi yazıçıların
әlindә hazır qәliblәr olmur: onlar bu Oxucu kitab klublarından birinə üzv
dәyәrlәri mәcburәn özlәri yaradırlar. olmalıdır.
Yazıçılıq sәnәti әgәr bәri başdan Oxucu özünü kitabın qəhrəmanı
dünyanı tәxәyyülün anbarı kimi ilə eyniləşdirməlidir.
görmürsә, o tamam faydasız bir işdir. Oxucu diqqətini sosial-iqtisadi
Bu dünyanın materialı kifayәt qәdәr aspektlərə yönləndirməlidir.
real ola bilәr (gerçәklik nә qәdәr Oxucu hərəkət və dialoqla zəngin
mümkündürsә), amma o, qәbul edilmiş kitabı, başqa kitablardan daha üstün
bütövlük halında olmur: bu xaosdur, tutmalıdır.
yazıçı isә ona “haydı!” deyir vә dünya Oxucu əvvəlcədən kitab əsasında
alışıb-yanmağa başlayır. Bu zaman o, çəkilmiş filmə baxmış olmalıdır.
sadәcә, görünәn vә sәthi hissәlәriylә Oxucu yetkinləşməkdə olan yazıçı
deyil, hüceyrәlәrinә qәdәr dәyişmiş olmalıdır.
lardır. Vә bizim haqqında danışaca- edәn vә buradakı tәbii nәsnәlәrә ad
ğımız romanlar böyük nağıllardır. verәn ilk insandır. Bu gilәmeyvәlәri
Zaman vә mәkan, mövsümlәrin yemәk olar. Yolda rastına çıxan o xallı
rәngi, әzәlәlәrin vә zehnin hәrәkәtlәri heyvanı әhlilәşdirmәk dә hәmçinin.
– bütün bunlar dahi yazıçılar üçün Ağacların arasındakı bu gözәl gölün
gündәlik hәqiqәtlәrin gәzәrgi adı bundan sonra qoy “Mirvari”, ya da
kitabxanasından borc götürülmüş daha şairanә desәk, “Axar göl” olsun.
әnәnәvi fikirlәr deyil, usta sәnәtçilәrin O duman, әslindә, bir dağdır vә onu
özünәmәxsus formada ifadә etmәyi fәth etmәk lazımdır... Usta sәnәtçi
öyrәndiklәri orijinal kәşflәrdir (inanıram insan ayağı dәymәmiş yamaca
ki, bu barәdә istәnilәn qәdәr fikir dırmaşır, tәpәdә, külәkli zirvәdә bir
yürütmәk olar). Ortabab yazıçılara nәfәrlә qarşılaşır – sizcә kiminlә?
klişeni boyamaq qalır: onlar dünyanı Tәngnәfәs olmuş xoşbәxt oxucu ilә.
yenidәn kәşf etmәk zәhmәtinә Ordaca oxucu ilә yazıçı qucaqlaşır,
198 qatlaşmır, elәcә әnәnәvi qәliblәrdәn әgәr kitab әbәdiyyәtә qәdәr davam
2015 nәyisә sıxıb çıxarmağa çalışırlar. Bu, edәcәksә, onlar hәmişәlik bir-birinә
ortababların bәlli çәrçivә içindә, müxtәlif sarılmış qalacaqlar.
kombinasiyalarda istehsal etdiklәrinin Mühazirәyә gәlәrkәn lәngidiyim
ötәri cazibәdarlığı ola bilәr. Bu da ona әyalәt kollecindә bir dәfә kiçik test
görәdir ki, ortabab oxucular bu ötәri keçirdim. Oxucunun kimliyini öyrәnmәk
Vladimir Nabokov. Yaxşı oxucu vә yaxşı yazıçı qabıq altında öz mötәdil fikirlәrini üçün on tәyin tәklif etdim. Tәlәbәlәr
görürlәr. Amma planetlәri dövr etdirәn, yaxşı oxucunu müәyyәnlәşdirmәkdәn
insanı yatarkәn formalaşdıran vә bu ötrü hәmin tәyinlәrdәn dördünü
zaman, necә deyәrlәr, ayaqlar altında seçmәliydilәr.
qabırğaları әzilәn hәqiqi yazıçıların
әlindә hazır qәliblәr olmur: onlar bu Oxucu kitab klublarından birinə üzv
dәyәrlәri mәcburәn özlәri yaradırlar. olmalıdır.
Yazıçılıq sәnәti әgәr bәri başdan Oxucu özünü kitabın qəhrəmanı
dünyanı tәxәyyülün anbarı kimi ilə eyniləşdirməlidir.
görmürsә, o tamam faydasız bir işdir. Oxucu diqqətini sosial-iqtisadi
Bu dünyanın materialı kifayәt qәdәr aspektlərə yönləndirməlidir.
real ola bilәr (gerçәklik nә qәdәr Oxucu hərəkət və dialoqla zəngin
mümkündürsә), amma o, qәbul edilmiş kitabı, başqa kitablardan daha üstün
bütövlük halında olmur: bu xaosdur, tutmalıdır.
yazıçı isә ona “haydı!” deyir vә dünya Oxucu əvvəlcədən kitab əsasında
alışıb-yanmağa başlayır. Bu zaman o, çəkilmiş filmə baxmış olmalıdır.
sadәcә, görünәn vә sәthi hissәlәriylә Oxucu yetkinləşməkdə olan yazıçı
deyil, hüceyrәlәrinә qәdәr dәyişmiş olmalıdır.
