Page 197 - "Xəzər"
P. 197
DİMİR NABOKOV Tәrcümә: QİSMƏT
YAXŞI OXUCU VƏ
YAXŞI YAZIÇI
“Yaxşı oxucu olmaq üçün nә et- әlaqәsi olmayan tamam tәzә bir möv- 197
mәli?” vә ya “Yazıçılara qarşı nәzakәt” cudluq kimi yanaşmaq. Yalnız bu yeni 2015
–mühazirәlәrimi tәxminәn belә bir dünyanı tәfәrrüatı ilә öyrәnәndәn sonra,
yarımbaşlıq altında ümumilәşdirmәk onun başqa alәmlәrlә vә bilginin digәr Vladimir Nabokov. Yaxşı oxucu vә yaxşı yazıçı
olardı. Çünki bir neçә Avropa şedevrini sahәlәri ilә әlaqәsini araşdırmalıyıq.
sevgiylә çözmәk, detalları üzәrindә
dayanıb incәlәmәk istәyirәm. Yüz il İndi isә başqa bir sual: hәr hansı
әvvәl Flober bir mәktubunda sevgilisinә roman bizә ölkәlәr vә onların tarixi
belә yazmışdı: “Comme l’on serait sa- haqqında mәlumat verә bilәrmi?
vant si l’on connaissait bien seulement Doğrudanmı adamlar sadәlövhcәsinә
cinq a six livres” – yәni, “İnsan beş- inanırlar ki, kitab klublarının bizә tarixi
altı kitabı yaxşıca öyrәnib bilsәydi, roman adıyla sırımaq istәdiklәri palaz-
alim olardı”. palaz bestsellerlәrdәn keçmiş haqqında
nәsә öyrәnmәk olar? Bәs şedevrlәr
Oxucu tәfәrrüatlara diqqәt etmәli necә? Hәyat haqqında bilgisi, vur-tut,
vә onlara sevgiylә yanaşmalıdır. Parlaq keşişin qonaq otağı ilә mәhdudlaşan
günәş işığında tәfәrrüatları bircә-bircә Ceyn Ostinin, baronetlәr vә bağ
toplayandan sonra, ümumilәşdirmәnin memarlığı ilә zәngin mülkәdarlar İngil-
solğun ay işığına bәnzәr ziyasında tәrәsi haqqında tәsvirlәrinә güvәnә
gәzişmәk olar. Hazır ümumilәşdirmә- bilәrikmi? Yaxud “Soyuq ev”ә –
lәrlә oxumağa girişmәk, işә axırdan fövqәladә London tәsvirlәrinin fonunda
başlamaqdı vә kitabdan onu başa bu qeyri-adi sevgi hekayәsinә İngiltәrә
düşmәdәn uzaqlaşmaqdı. Mәsәlәn, paytaxtının yüz il әvvәlki tәhlili deyә
“Madam Bovari”nin burjuaziyanın bilәrikmi? Əlbәttә, yox. Eyni irad bu
tәnqidinә hәsr olunmuş bir kitab oldu- qәbildәn olan başqa romanların
ğunu oxucu qabaqcadan bilirdi, onu hamısına aiddir. Hәqiqәt ondan ibarәtdir
bu yöndәn oxumaq – yazıçıya bundan
betәr haqsızlıq ola bilmәz. Yadda
saxlamaq lazımdır ki, sәnәt әsәri –
yeni bir dünyanın yaradılmasıdır. Yәni
ilk işimiz bu olmalıdır: bu yeni dünyaya,
bizә әvvәldәn tanış olan alәmlә birbaşa
YAXŞI OXUCU VƏ
YAXŞI YAZIÇI
“Yaxşı oxucu olmaq üçün nә et- әlaqәsi olmayan tamam tәzә bir möv- 197
mәli?” vә ya “Yazıçılara qarşı nәzakәt” cudluq kimi yanaşmaq. Yalnız bu yeni 2015
–mühazirәlәrimi tәxminәn belә bir dünyanı tәfәrrüatı ilә öyrәnәndәn sonra,
yarımbaşlıq altında ümumilәşdirmәk onun başqa alәmlәrlә vә bilginin digәr Vladimir Nabokov. Yaxşı oxucu vә yaxşı yazıçı
olardı. Çünki bir neçә Avropa şedevrini sahәlәri ilә әlaqәsini araşdırmalıyıq.
sevgiylә çözmәk, detalları üzәrindә
dayanıb incәlәmәk istәyirәm. Yüz il İndi isә başqa bir sual: hәr hansı
әvvәl Flober bir mәktubunda sevgilisinә roman bizә ölkәlәr vә onların tarixi
belә yazmışdı: “Comme l’on serait sa- haqqında mәlumat verә bilәrmi?
vant si l’on connaissait bien seulement Doğrudanmı adamlar sadәlövhcәsinә
cinq a six livres” – yәni, “İnsan beş- inanırlar ki, kitab klublarının bizә tarixi
altı kitabı yaxşıca öyrәnib bilsәydi, roman adıyla sırımaq istәdiklәri palaz-
alim olardı”. palaz bestsellerlәrdәn keçmiş haqqında
nәsә öyrәnmәk olar? Bәs şedevrlәr
Oxucu tәfәrrüatlara diqqәt etmәli necә? Hәyat haqqında bilgisi, vur-tut,
vә onlara sevgiylә yanaşmalıdır. Parlaq keşişin qonaq otağı ilә mәhdudlaşan
günәş işığında tәfәrrüatları bircә-bircә Ceyn Ostinin, baronetlәr vә bağ
toplayandan sonra, ümumilәşdirmәnin memarlığı ilә zәngin mülkәdarlar İngil-
solğun ay işığına bәnzәr ziyasında tәrәsi haqqında tәsvirlәrinә güvәnә
gәzişmәk olar. Hazır ümumilәşdirmә- bilәrikmi? Yaxud “Soyuq ev”ә –
lәrlә oxumağa girişmәk, işә axırdan fövqәladә London tәsvirlәrinin fonunda
başlamaqdı vә kitabdan onu başa bu qeyri-adi sevgi hekayәsinә İngiltәrә
düşmәdәn uzaqlaşmaqdı. Mәsәlәn, paytaxtının yüz il әvvәlki tәhlili deyә
“Madam Bovari”nin burjuaziyanın bilәrikmi? Əlbәttә, yox. Eyni irad bu
tәnqidinә hәsr olunmuş bir kitab oldu- qәbildәn olan başqa romanların
ğunu oxucu qabaqcadan bilirdi, onu hamısına aiddir. Hәqiqәt ondan ibarәtdir
bu yöndәn oxumaq – yazıçıya bundan
betәr haqsızlıq ola bilmәz. Yadda
saxlamaq lazımdır ki, sәnәt әsәri –
yeni bir dünyanın yaradılmasıdır. Yәni
ilk işimiz bu olmalıdır: bu yeni dünyaya,
bizә әvvәldәn tanış olan alәmlә birbaşa
