Page 164 - "Xəzər"
P. 164
saldı. Qardaşları porsuğu bu halda onun dalınca düşdü. Gәldi, qama çatdı:
görәndә özlәrini saxlaya bilmәyib – Hardan gәlirsәn, – dedi, – qardaş?
gülüşdülәr. Şirә, pәlәngә, ayıya, O da qayıtdı ki, Papuçının bir oğlu
canavara, vaşaqa, tülküyә yer elәdi var, xәstәlәnmişdi, düz bir ildi ki, onun
ki, porsuq maralı әllәrindәn çıxartdı, yanındaydım.
hәm dә “birinci mәn gedirәm” deyә Yaradan şamanı dinlәyib bir dә
ağır zәrbә aldı. “Eh! – dedilәr qardaşlar. soruşdu:
– Bilmirdin ki, keçәl qalacaqsan?» İndi – Yaxşı, necә bilirsәn Papuçının
Altayda bu söz bir zәrb-mәsәldi. oğlu sağalacaq, yoxsa yox?
Dәmbәrçәk, yanqır, özündәnrazı Şaman cavab verdi:
bir adamı yerindә oturtmaq istәyәndә – Çox güman ki, yox. Bәlkә elә
deyәrlәr: “Eey, qardaş! Porsuq özü dә indi ölüb. Mәndәn ötrü nә fәrqi, tәki
bilmirdi ki, keçәl qalacaq. Bilmirsәn bәxşişimi versinlәr.
belә mәsәl var?” Qam-şaman belә dedi, birdәn ona
әyan oldu ki, bu elә-belә adam deyil,
164 Dәrd-qәm haqqında bәlkә elә Yaradanın özüdü. Ancaq iş-
2015 Biri vardı, biri yoxdu, qәdim za- işdәn keçmişdi. Papuçı acı-acı hamının
manlarda Papuçı adında ilahi qüdrәtli tәriflәdiyi Bobur xana baxdı, onu balaca
bir kişi yaşayırdı. O, dünyanın bir yarasaya çevirib dedi: “İnnәn belә
yaradıcısıydı. Papuçının bir oğlu, bir sәn ancaq siçanları qamlaya bilәrsәn!”
qızı vardı. Oğlu atasının yaratdığı Otuz ildәn sonra Papuçının oğlu öldü.
kişilәrin, qızı isә qadınların әmәllәrini Qızıyla baş-başa ata-bala dәrdә, qәmә
izlәyirdi. Onlar bir-biriylә çox mehriban qәrq oldular. Dәrdin, qәmin nә
idilәr. Bacı-qardaşın әlindәn ancaq olduğunu yer üzü o gündәn tanıdı.
Türk dünyası. Altay mif vә әfsanәlәri yaxşılıq, xeyirxahlıq gәlirdi, axır vaxtlar
insanlar vә heyvanlar arasında peyda Dünyanın sonu gәlәndә
olan şәr işlәrdәn, azar-bezardan onların Altaylı telengitlәr arasında dünyanın
xәbәri yoxdu. sonu barәdә belә bir әfsanә
Bir dәfә Papuçının oğlu qәfildәn dolaşmaqdadır. Əfsanәdә deyilir:
xәstәlәndi. Atası әn adlı şaman sayılan “Dünyanın sonu gәlәndә göy –
Bobur xanı çağırtdırdı ki, xәstә oğluna dәmirә, yer – misә dönәcәk. Xalqlar
bir çarә qılsın. Şaman bu işә boyun bir-birinә düşmәn olacaq. Sәrt qayalar
olub başladı qamlamağa (qamlamaq– parçalanacaq. Qaba ağaclar ovxa-
şamanların icra etdiyi ayindir – Ə.O.). lanacaq. Kişilәr bir barmaq böyüklü-
Qamladı, qamladı, ancaq nә illah elәdi, yündә olacaq. Ata övladını, övlad
xәstә özünә gәlmәdi. Şaman gördü atasını tanımayacaq. Sarımsaq başda
bu xәstә onluq deyil, yığışıb getdi bitәcәk. Bir at başı böyüklüyündә qızıl
evinә. Qam-şaman evinә gedәndә, bir çanaq yemәk qiymәtindә olacaq.
Papuçı adi bir adam donuna girib, Qızıl ayaqlar altına sәpilәcәk, ancaq
görәndә özlәrini saxlaya bilmәyib – Hardan gәlirsәn, – dedi, – qardaş?
gülüşdülәr. Şirә, pәlәngә, ayıya, O da qayıtdı ki, Papuçının bir oğlu
canavara, vaşaqa, tülküyә yer elәdi var, xәstәlәnmişdi, düz bir ildi ki, onun
ki, porsuq maralı әllәrindәn çıxartdı, yanındaydım.
hәm dә “birinci mәn gedirәm” deyә Yaradan şamanı dinlәyib bir dә
ağır zәrbә aldı. “Eh! – dedilәr qardaşlar. soruşdu:
– Bilmirdin ki, keçәl qalacaqsan?» İndi – Yaxşı, necә bilirsәn Papuçının
Altayda bu söz bir zәrb-mәsәldi. oğlu sağalacaq, yoxsa yox?
Dәmbәrçәk, yanqır, özündәnrazı Şaman cavab verdi:
bir adamı yerindә oturtmaq istәyәndә – Çox güman ki, yox. Bәlkә elә
deyәrlәr: “Eey, qardaş! Porsuq özü dә indi ölüb. Mәndәn ötrü nә fәrqi, tәki
bilmirdi ki, keçәl qalacaq. Bilmirsәn bәxşişimi versinlәr.
belә mәsәl var?” Qam-şaman belә dedi, birdәn ona
әyan oldu ki, bu elә-belә adam deyil,
164 Dәrd-qәm haqqında bәlkә elә Yaradanın özüdü. Ancaq iş-
2015 Biri vardı, biri yoxdu, qәdim za- işdәn keçmişdi. Papuçı acı-acı hamının
manlarda Papuçı adında ilahi qüdrәtli tәriflәdiyi Bobur xana baxdı, onu balaca
bir kişi yaşayırdı. O, dünyanın bir yarasaya çevirib dedi: “İnnәn belә
yaradıcısıydı. Papuçının bir oğlu, bir sәn ancaq siçanları qamlaya bilәrsәn!”
qızı vardı. Oğlu atasının yaratdığı Otuz ildәn sonra Papuçının oğlu öldü.
kişilәrin, qızı isә qadınların әmәllәrini Qızıyla baş-başa ata-bala dәrdә, qәmә
izlәyirdi. Onlar bir-biriylә çox mehriban qәrq oldular. Dәrdin, qәmin nә
idilәr. Bacı-qardaşın әlindәn ancaq olduğunu yer üzü o gündәn tanıdı.
Türk dünyası. Altay mif vә әfsanәlәri yaxşılıq, xeyirxahlıq gәlirdi, axır vaxtlar
insanlar vә heyvanlar arasında peyda Dünyanın sonu gәlәndә
olan şәr işlәrdәn, azar-bezardan onların Altaylı telengitlәr arasında dünyanın
xәbәri yoxdu. sonu barәdә belә bir әfsanә
Bir dәfә Papuçının oğlu qәfildәn dolaşmaqdadır. Əfsanәdә deyilir:
xәstәlәndi. Atası әn adlı şaman sayılan “Dünyanın sonu gәlәndә göy –
Bobur xanı çağırtdırdı ki, xәstә oğluna dәmirә, yer – misә dönәcәk. Xalqlar
bir çarә qılsın. Şaman bu işә boyun bir-birinә düşmәn olacaq. Sәrt qayalar
olub başladı qamlamağa (qamlamaq– parçalanacaq. Qaba ağaclar ovxa-
şamanların icra etdiyi ayindir – Ə.O.). lanacaq. Kişilәr bir barmaq böyüklü-
Qamladı, qamladı, ancaq nә illah elәdi, yündә olacaq. Ata övladını, övlad
xәstә özünә gәlmәdi. Şaman gördü atasını tanımayacaq. Sarımsaq başda
bu xәstә onluq deyil, yığışıb getdi bitәcәk. Bir at başı böyüklüyündә qızıl
evinә. Qam-şaman evinә gedәndә, bir çanaq yemәk qiymәtindә olacaq.
Papuçı adi bir adam donuna girib, Qızıl ayaqlar altına sәpilәcәk, ancaq
