Page 69 - 2017-4
P. 69
ünün bütün var-yoxunu xərcləyib belə olunub, sağ qolunun şıltaq hərəkətində 69
şərait yarada bilənlərin arasında səs-küy naz-qəmzə duyulur. Apollonun da əsli yox, 2017
qoparsın. Bir istisna var, məndən və mə- surətidir – buna heç bir şübhə ola bilməz
nim nökərimdən başqa, siz yeganə adam- – mən, kor maymaq, Apollonun ad çıxar- edqar Po. Görüş
sınız ki, bu saray yaranan gündən bəri mış coşqun ehtirasını qiymətləndirə bil-
sirlərindən agah olursunuz. mirəm. Nə etmək olar? Mən Antinoya
üstünlük verirəm. Bəs bu kimdir? Sokrat-
Təşəkkür əlaməti olaraq təzim etdim. dır, deyəsən. Heykəltəraşın əsəri mər-
Möhtəşəmlik, bihuşedici ətirlər, musiqi, mər parçasından ərsəyə gəlir. Bununla
gözləmədiyim qəribə qəbul və ev sahibi- əlaqədar Mikelancelo yalnız başqasının
nin oyatdığı təəssürat rəyimi bildirmək söylədiyi sözləri təkrar edirdi:
üçün xoş sözlər söyləməyimə mane ol-
du. “Non ha l'ottimo artista alcun concetto
ch’un marmo solo in se non circonscriva”1.
– Baxın, – əlimdən yapışıb ayağa dur-
du və məni otaq boyunca gəzdirməyə Düz deyirlər ki, əsl centlmenin dav-
başladı, – baxın, Yunanıstandan Çima- ranışı vulqar adamların davranışından hə-
bueyədək; Çimabuedən bizim günlərə- mişə fərqlənir, hərçənd bu fərqi dərhal
cən yaranmış rəsm əsərləridir. Gördüyünüz sezmək çətindir. Bu fikirlər tanış olduğum
kimi, onlardan bir çoxunun estetik baxım- “yad adam”ın görünüşü ilə üst-üstə düşür-
dan heç bir dəyəri yoxdur. Bir neçə tanın- dü; o unudulmaz səhər anladım ki, bu fi-
mamış istedadın şedevrləri var... Bu da kirlər oğlanın temperamentinə və xarak-
öz zəmanəsində ad çıxarmış adamların terinə daha uyğundur. Onu başqaların-
yarımçıq qalmış rəsm əsərləridir... Aka- dan fərqləndirən mənəvi xətti dərhal müəy-
demiklərin fərasətsizliyi şedevrlər yara- yən edə bilmədim. Əks təqdirdə, fikrini
dan istedadların adını tanınmağa qoyma- cidd-cəhdlə cəmləşdirmək vərdişini necə
yıb, elə həmçinin mənim də. Siz nə deyə adlandırmaq olar? Həmin vərdişi adi hə-
bilərsiniz? – qəfildən mənə tərəf dönüb rəkətlər, şən əhvali-ruhiyyədən yaranan
əlavə etdi. – Bu Madonna barədə soru- zarafatlar müşayiət edir, elə bil Persepo-
şuram, nə deyə bilərsiniz? lisin tağlarında gülümsəyən maskaların
göz dəliklərindən qıvrılan ilanlar çıxır.
– Bu, əsl Qvidodur, – böyük həvəslə
cavab verdim, çünki bu heyrətamiz əsər Yad adam tez-tez danışırdı, amma
içəri girən kimi diqqətimi cəlb etmişdi. – danışığında və hərəkətlərində daxili tə-
Əsl Qvido! Onu necə əldə etmisiniz? Heç latüm, əsəbi həyəcan, alışıb-sönən ehti-
şübhəsiz, Veneranın heykəli kimi, bu əsər ras diqqətimdən yayına bilməzdi, bütün
də nadir incilərdəndir. bunların səbəbini anlamaqda çətinlik çə-
kir, ona görə də söhbət zamanı hərdən
– Hə... – fikrə daldı. – Venera, gözəl narahatlıq keçirirdim. Bəzən sözünü ya-
Venera? Venera Mediçi! İlahi, kiçildilmiş rımçıq qoyurdu, görünür, bayaq söylədiyi
halda, qızılı rəngli saçlarıyla. Sol qolunun
bir hissəsi (səsini elə alçaltdı ki, güclə
eşidilirdi) və sağ qolu tamamilə bərpa
1“Ən gözəl heykəltəraşın düşünüb tapdığı ideyalardan da yaxşısını mərmər öz içində gizlədir”.
şərait yarada bilənlərin arasında səs-küy naz-qəmzə duyulur. Apollonun da əsli yox, 2017
qoparsın. Bir istisna var, məndən və mə- surətidir – buna heç bir şübhə ola bilməz
nim nökərimdən başqa, siz yeganə adam- – mən, kor maymaq, Apollonun ad çıxar- edqar Po. Görüş
sınız ki, bu saray yaranan gündən bəri mış coşqun ehtirasını qiymətləndirə bil-
sirlərindən agah olursunuz. mirəm. Nə etmək olar? Mən Antinoya
üstünlük verirəm. Bəs bu kimdir? Sokrat-
Təşəkkür əlaməti olaraq təzim etdim. dır, deyəsən. Heykəltəraşın əsəri mər-
Möhtəşəmlik, bihuşedici ətirlər, musiqi, mər parçasından ərsəyə gəlir. Bununla
gözləmədiyim qəribə qəbul və ev sahibi- əlaqədar Mikelancelo yalnız başqasının
nin oyatdığı təəssürat rəyimi bildirmək söylədiyi sözləri təkrar edirdi:
üçün xoş sözlər söyləməyimə mane ol-
du. “Non ha l'ottimo artista alcun concetto
ch’un marmo solo in se non circonscriva”1.
– Baxın, – əlimdən yapışıb ayağa dur-
du və məni otaq boyunca gəzdirməyə Düz deyirlər ki, əsl centlmenin dav-
başladı, – baxın, Yunanıstandan Çima- ranışı vulqar adamların davranışından hə-
bueyədək; Çimabuedən bizim günlərə- mişə fərqlənir, hərçənd bu fərqi dərhal
cən yaranmış rəsm əsərləridir. Gördüyünüz sezmək çətindir. Bu fikirlər tanış olduğum
kimi, onlardan bir çoxunun estetik baxım- “yad adam”ın görünüşü ilə üst-üstə düşür-
dan heç bir dəyəri yoxdur. Bir neçə tanın- dü; o unudulmaz səhər anladım ki, bu fi-
mamış istedadın şedevrləri var... Bu da kirlər oğlanın temperamentinə və xarak-
öz zəmanəsində ad çıxarmış adamların terinə daha uyğundur. Onu başqaların-
yarımçıq qalmış rəsm əsərləridir... Aka- dan fərqləndirən mənəvi xətti dərhal müəy-
demiklərin fərasətsizliyi şedevrlər yara- yən edə bilmədim. Əks təqdirdə, fikrini
dan istedadların adını tanınmağa qoyma- cidd-cəhdlə cəmləşdirmək vərdişini necə
yıb, elə həmçinin mənim də. Siz nə deyə adlandırmaq olar? Həmin vərdişi adi hə-
bilərsiniz? – qəfildən mənə tərəf dönüb rəkətlər, şən əhvali-ruhiyyədən yaranan
əlavə etdi. – Bu Madonna barədə soru- zarafatlar müşayiət edir, elə bil Persepo-
şuram, nə deyə bilərsiniz? lisin tağlarında gülümsəyən maskaların
göz dəliklərindən qıvrılan ilanlar çıxır.
– Bu, əsl Qvidodur, – böyük həvəslə
cavab verdim, çünki bu heyrətamiz əsər Yad adam tez-tez danışırdı, amma
içəri girən kimi diqqətimi cəlb etmişdi. – danışığında və hərəkətlərində daxili tə-
Əsl Qvido! Onu necə əldə etmisiniz? Heç latüm, əsəbi həyəcan, alışıb-sönən ehti-
şübhəsiz, Veneranın heykəli kimi, bu əsər ras diqqətimdən yayına bilməzdi, bütün
də nadir incilərdəndir. bunların səbəbini anlamaqda çətinlik çə-
kir, ona görə də söhbət zamanı hərdən
– Hə... – fikrə daldı. – Venera, gözəl narahatlıq keçirirdim. Bəzən sözünü ya-
Venera? Venera Mediçi! İlahi, kiçildilmiş rımçıq qoyurdu, görünür, bayaq söylədiyi
halda, qızılı rəngli saçlarıyla. Sol qolunun
bir hissəsi (səsini elə alçaltdı ki, güclə
eşidilirdi) və sağ qolu tamamilə bərpa
1“Ən gözəl heykəltəraşın düşünüb tapdığı ideyalardan da yaxşısını mərmər öz içində gizlədir”.
