Page 118 - 2017-3
P. 118
Molbertlə tablonun üstünü örtdüm, am- mişəki kimi, yalnız cənab V.S. özünü tox
ma yenə də oturub mənə əzab verən tutacaq, başqalarının dediklərinə məhəl
mübhəm və dəhşətli şeylər haqqında qoymadan tabloya tamaşa eləyəcək, mə-
düşünürəm. Qüruba enən günəşin sarı ni tərifləyəcək. Әlimi sıxacaq. Tənqidçi L.
işığı toz basmış pəncərədən içəri sızır. qeyzlə Sibir xoruzuna hücum çəkib, ağzı
Üstü qalın kətan parçayla örtülmüş tablo köpüklənə-köpüklənə qışqıracaq: siz bu-
insan fiqurunu xatırladır. Eynilə alman ak- rada zəriflik görürsünüz? Hanı zəriflik, de-
tyorların “Faust”da canlandırdığı Torpa- yə bilərsiniz, hanı gözəllik? Məni yaş yu-
ğın Ruhu kimi. yub, quru sərəcək. Kütlə… kütlə etinasız-
“...Wer ruft mich?’’1 lıqla yan keçəcək, bir çoxu üzünü turşu-
Səni kim çağırıb? Səni mən özüm ya- dacaq; xanımlar nazlana-nazlana deyə-
ratmışam. Hə, səni çağırmışam, amma cəklər: “Ah, comme il est laid”2. Sonra
hansısa “janr sahəsi”ndən yox, bürkülü, “Pişik gəzdirən qız”ın önünə keçib, “çox
dar, qaranlıq tiyanın içindən. Çağırmışam gözəldir, əladır” deyib heyranlıqlarını bil-
ki, gecə-gündüz özünə tumar verən, səli- dirəcəklər. Hörmətli cənablar dana gözlə-
qəli, mənfur insanları öz görkəminlə dəh- rini tabloya zilləyəcək, kataloqa baxıb,
118 şətə salasan. Gəl, ey mənim iradəmlə movultuya və ya fısıltıya bənzər səslər
kətan lövhəyə zəncirlənmiş insan, ora- çıxararaq, yollarına davam edəcəklər. Yal-
2017 dan bu fraklara, dəbli paltarlara bax, on- nız hansısa gənc oğlan və ya cavan qız
lara qışqır: mən – qan verən yarayam! tabloya diqqət yetirib, bu əzabkeşin yor-
Onları ürəyindən vur, yuxusuna haram ğun, dərdli gözlərindəki səssiz fəryadı
qat, gözlərinə kabus kimi görün! Onların görə, duya biləcəklər…
rahatlığını əllərindən al, necə ki, mənim Bəs sonra? Sərgiyə çıxarılan tablonu
rahatlığımı almısan… alıb aparacaqlar. Bəs mən neyləyəcə-
Amma sən saydığını say!.. Tablo ta- yəm? Son günlərdə yaşadığım hislər, yu-
mamlanandan sonra qızıl çərçivəyə salı- xusuz gecələr necə olacaq? Hər şey be-
nacaq, iki gözətçi onu başlarının üstünə ləcə, izsiz-tozsuz yox olacaq? Bundan
qaldırıb, akademiyada açılmış sərgiyə sonra bir-birindən gözəl süjetlər axtarıb-
Vsevolod Qarşin. Qırmızı çiçək aparacaqlar. Tablo “Günorta”, “Qürub ça- tapmalı olmayacağam ki? Birdən-birə ta-
ğı”, “Pişik gəzdirən qız” şəkillərinin ara- nış qalereya mühafizəçisinin sözləri ya-
sında, hansısa “İoann Qroznı əsasını Vas- dıma düşdü. O, kataloq tərtib edərkən
ka Şibanovun ayağına soxur” adlı üçsa- mirzəyə səslənirdi:
jenlik pannonun yanında özünə yer ala- – Martınov, yaz! 112. Birinci sevgi səh-
caq. Tablo diqqət çəkməyə bilməz; ona nəsi: qız qızılgül dərir.
baxacaqlar, hətta tərifləyənlər də olacaq. – Martınov, yaz! 113. İkinci sevgi səh-
Rəssamlar şəkil haqqında fikir bildirməyə nəsi: qız qızılgül qoxlayır.
başlayacaqlar. Onların sözünə diqqət ve- Әvvəlki kimi, yenə də qızılgül qoxla-
rən rəyçilər kiçik karandaşlarını götürüb yacağam? Yoxsa relsdən çıxacağam?
öz dəftərçələrində qeydlər aparacaq. Hə-
1 ...Wer ruft mich? – ...Məni çağıran kimdir? (alm.)
2 Ah, comme il est laid! – Ah, nə eybəcərdir! (fr.)
ma yenə də oturub mənə əzab verən tutacaq, başqalarının dediklərinə məhəl
mübhəm və dəhşətli şeylər haqqında qoymadan tabloya tamaşa eləyəcək, mə-
düşünürəm. Qüruba enən günəşin sarı ni tərifləyəcək. Әlimi sıxacaq. Tənqidçi L.
işığı toz basmış pəncərədən içəri sızır. qeyzlə Sibir xoruzuna hücum çəkib, ağzı
Üstü qalın kətan parçayla örtülmüş tablo köpüklənə-köpüklənə qışqıracaq: siz bu-
insan fiqurunu xatırladır. Eynilə alman ak- rada zəriflik görürsünüz? Hanı zəriflik, de-
tyorların “Faust”da canlandırdığı Torpa- yə bilərsiniz, hanı gözəllik? Məni yaş yu-
ğın Ruhu kimi. yub, quru sərəcək. Kütlə… kütlə etinasız-
“...Wer ruft mich?’’1 lıqla yan keçəcək, bir çoxu üzünü turşu-
Səni kim çağırıb? Səni mən özüm ya- dacaq; xanımlar nazlana-nazlana deyə-
ratmışam. Hə, səni çağırmışam, amma cəklər: “Ah, comme il est laid”2. Sonra
hansısa “janr sahəsi”ndən yox, bürkülü, “Pişik gəzdirən qız”ın önünə keçib, “çox
dar, qaranlıq tiyanın içindən. Çağırmışam gözəldir, əladır” deyib heyranlıqlarını bil-
ki, gecə-gündüz özünə tumar verən, səli- dirəcəklər. Hörmətli cənablar dana gözlə-
qəli, mənfur insanları öz görkəminlə dəh- rini tabloya zilləyəcək, kataloqa baxıb,
118 şətə salasan. Gəl, ey mənim iradəmlə movultuya və ya fısıltıya bənzər səslər
kətan lövhəyə zəncirlənmiş insan, ora- çıxararaq, yollarına davam edəcəklər. Yal-
2017 dan bu fraklara, dəbli paltarlara bax, on- nız hansısa gənc oğlan və ya cavan qız
lara qışqır: mən – qan verən yarayam! tabloya diqqət yetirib, bu əzabkeşin yor-
Onları ürəyindən vur, yuxusuna haram ğun, dərdli gözlərindəki səssiz fəryadı
qat, gözlərinə kabus kimi görün! Onların görə, duya biləcəklər…
rahatlığını əllərindən al, necə ki, mənim Bəs sonra? Sərgiyə çıxarılan tablonu
rahatlığımı almısan… alıb aparacaqlar. Bəs mən neyləyəcə-
Amma sən saydığını say!.. Tablo ta- yəm? Son günlərdə yaşadığım hislər, yu-
mamlanandan sonra qızıl çərçivəyə salı- xusuz gecələr necə olacaq? Hər şey be-
nacaq, iki gözətçi onu başlarının üstünə ləcə, izsiz-tozsuz yox olacaq? Bundan
qaldırıb, akademiyada açılmış sərgiyə sonra bir-birindən gözəl süjetlər axtarıb-
Vsevolod Qarşin. Qırmızı çiçək aparacaqlar. Tablo “Günorta”, “Qürub ça- tapmalı olmayacağam ki? Birdən-birə ta-
ğı”, “Pişik gəzdirən qız” şəkillərinin ara- nış qalereya mühafizəçisinin sözləri ya-
sında, hansısa “İoann Qroznı əsasını Vas- dıma düşdü. O, kataloq tərtib edərkən
ka Şibanovun ayağına soxur” adlı üçsa- mirzəyə səslənirdi:
jenlik pannonun yanında özünə yer ala- – Martınov, yaz! 112. Birinci sevgi səh-
caq. Tablo diqqət çəkməyə bilməz; ona nəsi: qız qızılgül dərir.
baxacaqlar, hətta tərifləyənlər də olacaq. – Martınov, yaz! 113. İkinci sevgi səh-
Rəssamlar şəkil haqqında fikir bildirməyə nəsi: qız qızılgül qoxlayır.
başlayacaqlar. Onların sözünə diqqət ve- Әvvəlki kimi, yenə də qızılgül qoxla-
rən rəyçilər kiçik karandaşlarını götürüb yacağam? Yoxsa relsdən çıxacağam?
öz dəftərçələrində qeydlər aparacaq. Hə-
1 ...Wer ruft mich? – ...Məni çağıran kimdir? (alm.)
2 Ah, comme il est laid! – Ah, nə eybəcərdir! (fr.)