Page 102 - "Xəzər"
P. 102
heç zaman bu cür əmin-amanlıq içində qaldığı əzablara qatlaşır? Teddi haqlıdır:
yaşamamışdılar! Belə baxanda, axı onların bütün bunlardan ikiəlli yapışıb durmağın
hər şeyi olduğu kimi saxlamaq istəyində nə mənası var? Hər necə olsa, əgər adam
qəribə nə vardı ki? Axı hər necə olsa, heç nəyini güzəştə getmək istəmirsə,
burada rahatlıq var, təhlükəsizlik var – onda qoy sağ qalacağına ümid eləməsin.
bəyəm sivilizasiya əsrlər boyu buna can Dünya qarşılıqlı güzəştlər üzərində daya-
atmırdımı? Elə Ted Geller də öz kora- nıb. Hansısa kostyuma görə özünü didib-
zehinliyi ilə başqa heç nə istəmir, heç tökməkdən nə fayda? Eli ona axırıncı
nəyin davasını eləmir. Öz ata-anası da şansı verəcək.
yaşadıqları Bronksda ayrı şey istəmirdi; Təpəyə qalxıb dayandı. Ətrafda bir
nənə-babasının da Polşada arzuladıqları ins-cins gözə dəymirdi. Ayaqlarını otluğa
elə bu idi, bundan artığı deyildi; nənə- ehmalca basa-basa çəmənlikdən adladı;
babasının valideynləri də Rusiyada, yaxud hərdən nəm torpağa batan çəkmələrinin
deyək ki, Avstriyada (hara, yaxud haradan fırçıltısına qulaq verib, hər tərəfi diqqətlə
qaçdıqları yerlərdə) özgə şeyin həsrətini nəzərdən keçirdi. Yan-yörədə heç nə yox
çəkmirdi. Elə Miriam özü də ayrı nəsə idi. Heç nə! Köhnə uçuq ev, bir də kostyum.
102 istəmir. Və budur, indi burada rahatlıq da Artırmaya çıxanda özünü sütunun
var, təhlükəsizlik də – bütün bunlar onla- arxasına verdi: kiminsə ona göz qoyduğunu
2016 rınkıdır. Ailələr, nəhayət ki, bu mühitdə hiss etmişdi. Amma ona baxan yalnız
rahat yaşaya bilərlər, hətta yəhudi ailələri ulduzlar idi. Ayaqlarının altında, çox-çox
də. Bəs əgər bu qədər illərdən, əsrlərdən uzaqlarda isə Vudentonun işıqları sayrı-
sonra heç bir qabalıq, gönüqalınlıq olma- şırdı. Qutunu giriş qapısının pilləkəninə
dan icma bu rahatlığı qoruyub saxlaya qoyub, əlini qapağın altına soxdu – bilmək
bilməsə? Bəs əgər yəhudilərin bütün bəd- istəyirdi ki, görsün məktub yerindədirmi.
bəxtliklərinə səbəb, onların hədsiz dərə- Kağızı barmaqlarıyla hiss edəndə onu bir
cədə çox güzəştə getməyidirsə? Heç cür az da dərinə, yaşıl kostyumun içinə dürtdü.
təsir altına düşmək olmaz – bu, həyatın Sonra yenə sütunun arxasında gizləndi –
qanunudur... bu dəfə o səbəbdən ki, çəmənlikdə kiminsə
Dəmiryol stansiyasının yanından ötüb, peyda olduğunu görmüşdü. Beləcə, Eli
maşını yarıqaranlıq “Qalf” yanacaqdol- həmin adamı ikinci dəfə görmüş oldu.
durma məntəqəsinin yaxınlığında əylə- Adam güclə nəzərə çarpacaq yerişlə
yərkən, Elinin fikirləri bu məcrada dolaşırdı. ağaclara tərəf yaxınlaşıb Vudentona
filip Rot. Mövhumatçı O, maşından düşüb qutunu götürdü. baxırdı; sağ əliylə sinəsinə vurur, hər
Təpədəki pəncərələrin birində titrək vuranda da sinəsindən inilti qopurdu.
işıq sayrışırdı. Fikirləşdi ki, maraqlıdır, Amma necə inilti! Belə iniltidən adamın
görəsən, Zuref öz kabinetində nə işlə tükləri biz-biz olur, ürəyi döyünməkdən,
məşğuldur? Hər halda, orda uşaqları nəbzi vurmaqdan qalır, gözündən yaş
öldürmür, çətin ki, belə olsun. Bəs onda süzülür. Bunların hamısı Elidə bir yerdə,
neyləyir? Onlara heç kimin anlamadığı özü də qəfildən baş verdi. Amma təkcə
dili öyrədir? Mənasını heç kəsin xatır- bu olsaydı, nə vardı ki! Onu qəribə bir
lamadığı adətləri vird edir? Yoxsa neçə- duyğu sarmışdı; elə dərin bir hiss ki, ifadə
neçə əzabkeş nəslin təkrar-təkrar məruz eləməyə söz yox idi. Onunla anlaşılmaz,
yaşamamışdılar! Belə baxanda, axı onların bütün bunlardan ikiəlli yapışıb durmağın
hər şeyi olduğu kimi saxlamaq istəyində nə mənası var? Hər necə olsa, əgər adam
qəribə nə vardı ki? Axı hər necə olsa, heç nəyini güzəştə getmək istəmirsə,
burada rahatlıq var, təhlükəsizlik var – onda qoy sağ qalacağına ümid eləməsin.
bəyəm sivilizasiya əsrlər boyu buna can Dünya qarşılıqlı güzəştlər üzərində daya-
atmırdımı? Elə Ted Geller də öz kora- nıb. Hansısa kostyuma görə özünü didib-
zehinliyi ilə başqa heç nə istəmir, heç tökməkdən nə fayda? Eli ona axırıncı
nəyin davasını eləmir. Öz ata-anası da şansı verəcək.
yaşadıqları Bronksda ayrı şey istəmirdi; Təpəyə qalxıb dayandı. Ətrafda bir
nənə-babasının da Polşada arzuladıqları ins-cins gözə dəymirdi. Ayaqlarını otluğa
elə bu idi, bundan artığı deyildi; nənə- ehmalca basa-basa çəmənlikdən adladı;
babasının valideynləri də Rusiyada, yaxud hərdən nəm torpağa batan çəkmələrinin
deyək ki, Avstriyada (hara, yaxud haradan fırçıltısına qulaq verib, hər tərəfi diqqətlə
qaçdıqları yerlərdə) özgə şeyin həsrətini nəzərdən keçirdi. Yan-yörədə heç nə yox
çəkmirdi. Elə Miriam özü də ayrı nəsə idi. Heç nə! Köhnə uçuq ev, bir də kostyum.
102 istəmir. Və budur, indi burada rahatlıq da Artırmaya çıxanda özünü sütunun
var, təhlükəsizlik də – bütün bunlar onla- arxasına verdi: kiminsə ona göz qoyduğunu
2016 rınkıdır. Ailələr, nəhayət ki, bu mühitdə hiss etmişdi. Amma ona baxan yalnız
rahat yaşaya bilərlər, hətta yəhudi ailələri ulduzlar idi. Ayaqlarının altında, çox-çox
də. Bəs əgər bu qədər illərdən, əsrlərdən uzaqlarda isə Vudentonun işıqları sayrı-
sonra heç bir qabalıq, gönüqalınlıq olma- şırdı. Qutunu giriş qapısının pilləkəninə
dan icma bu rahatlığı qoruyub saxlaya qoyub, əlini qapağın altına soxdu – bilmək
bilməsə? Bəs əgər yəhudilərin bütün bəd- istəyirdi ki, görsün məktub yerindədirmi.
bəxtliklərinə səbəb, onların hədsiz dərə- Kağızı barmaqlarıyla hiss edəndə onu bir
cədə çox güzəştə getməyidirsə? Heç cür az da dərinə, yaşıl kostyumun içinə dürtdü.
təsir altına düşmək olmaz – bu, həyatın Sonra yenə sütunun arxasında gizləndi –
qanunudur... bu dəfə o səbəbdən ki, çəmənlikdə kiminsə
Dəmiryol stansiyasının yanından ötüb, peyda olduğunu görmüşdü. Beləcə, Eli
maşını yarıqaranlıq “Qalf” yanacaqdol- həmin adamı ikinci dəfə görmüş oldu.
durma məntəqəsinin yaxınlığında əylə- Adam güclə nəzərə çarpacaq yerişlə
yərkən, Elinin fikirləri bu məcrada dolaşırdı. ağaclara tərəf yaxınlaşıb Vudentona
filip Rot. Mövhumatçı O, maşından düşüb qutunu götürdü. baxırdı; sağ əliylə sinəsinə vurur, hər
Təpədəki pəncərələrin birində titrək vuranda da sinəsindən inilti qopurdu.
işıq sayrışırdı. Fikirləşdi ki, maraqlıdır, Amma necə inilti! Belə iniltidən adamın
görəsən, Zuref öz kabinetində nə işlə tükləri biz-biz olur, ürəyi döyünməkdən,
məşğuldur? Hər halda, orda uşaqları nəbzi vurmaqdan qalır, gözündən yaş
öldürmür, çətin ki, belə olsun. Bəs onda süzülür. Bunların hamısı Elidə bir yerdə,
neyləyir? Onlara heç kimin anlamadığı özü də qəfildən baş verdi. Amma təkcə
dili öyrədir? Mənasını heç kəsin xatır- bu olsaydı, nə vardı ki! Onu qəribə bir
lamadığı adətləri vird edir? Yoxsa neçə- duyğu sarmışdı; elə dərin bir hiss ki, ifadə
neçə əzabkeş nəslin təkrar-təkrar məruz eləməyə söz yox idi. Onunla anlaşılmaz,