Page 155 - "Xəzər"
P. 155
çәlәrinin kәsişmәsindә, avtobusların dan-altdan qaraşın bir gözәlçәyә baxıram. 155
arxasından mәni görәn kimi tanıyır, adımı Dilinә başqa heç nә vurmayan, bayaqdan 2015
çağırıb atıla-atıla üstümә qaçır, çatıb bәri yalnız portağal şirәsi içәn bu qaradinmәz
qucaqlayır, soruşur, burdamı yaşayıram. qızı tanıyırammı, onun kimliyini-nәçiliyini Mario Benedetti. Yaxın sahil
Sonra tәzәdәn bir dә qucaqlayır. Deyir, indi bilirәmmi? İstәyirәmmi Selso bizi tanış
bәrk tәlәsirәm, amma biz görüşmәliyik. elәsin? Cavab vermәyә macal tapmamış
Dәrhal da soruşur ki, de görüm, şәnbә artıq bir-birimizә tәqdim olunuruq. Selso
günü boşsanmı? Deyir, dostların yanında gözünә döndüyüm elә hәmin dәqiqә aralanıb
balaca bir toplantı olasıdır. “Pullu camaatdır, gedir, qalırıq ikimiz – qızın әlindәki stәkanda
– deyir, – amma hamısı solpәrәstdir; bәzәkli- portağal şirәsi, mәnimkindә viski. Astadan
düzәkli xalqdır, mәğlub olan deyil.1 köks ötürüb, sanki bununla “necә dә
Burcutmağın yeri yoxdur, bax bu da sәnә dözülmәzdir” (әlbәttә ki, Selso) ifadәsini
ünvan. Axşam saat ondan sonra gәlәrsәn”. işlәdir; mәnsә sadәcә qaşlarımı düyün-
Yaxşı, deyirәm. lәyirәm. Nә deyim, nәdәn başlayım,
görәsәn? Deyirәm ki, bәs onu “Gerçәk
Gәldim dә. Bu dәfә Libertador pros- arzular”da görmüşәm, amma zәnnimcә,
pektinә. Namünasib mәnzildir. Saat on birin daha artığına qadirdir. “Cındır tamaşadır”,
yarısında gәlmişәm, amma Selso hәlә yox- – deyir. Fikir verirәm ki, nәsә deyәndә üzü
dur. Yad yerә düşmüş kimiyәm, özümü qәşәnglәşir, hәtta belә mәnasız mövzularda
burda artıq sayıram. Altmış nәfәrdilәr. Mәlum danışanda da cazibәdarlığı beş-on qat artır.
xalqdır. Bu sifәtlәri “Xente”, yaxud “Syete Susanda isә sifәtinin ifadәsi sәrtlәşir, sanki
dias” jurnallarında görmüşәm. Üç-dördünә lәçәrliyi dә çoxalır. Danışan kimi – sifәt
tәqdim olunuram, amma imkan düşәn kimi yumşalır, hәtta incә-mincә olur. Bunu özünә
kәnara çәkilirәm, әlimdә stәkan hansısa dә bildirirәm. Cavab verir ki, “sizin müşahidә
cındır rәsmin qarşısında durub tamaşa qabiliyyәtiniz güclüdür”. Ümumiyyәtlә, mәndә
edirәm. Xoşbәxtlikdәn mәni unudurlar, yaxşı müşahidә qabiliyyәti-filan yoxdur. Sadәcә,
da elәyirlәr, qonaqlara diqqәt yetirmәyә ona tamaşa elәmәk xoşuma gәlir, vәssalam.
girәvә tapıram. Paltarımın әn yaxşısını “Niyә?” Niyәsi budur ki, qәşәngdir (qız gülür,
geyinib gәlmişәm, hәrçәnd başqa yuvanın mәn köks ötürürәm), hәm dә baxışlarında
quşu olduğum dimdiyimdәn bәllidir – bunu sirr gizlәnib (qaşlarını çatır); düzdür, bu sirr
lap sәfeh dә әlüstü anlayar. Qonaqların elә dә böyük deyil, ufacıqdır. Qrimini vecinә
hamısı idman geyimindәdir, amma necә almadan ürәkdәn qәhqәhә çәkir. “Belә çıxır
geyim – mamma mia!2 Qadınlar candәrdi ki, böyük sirr deyil? Niyә?” – “Çünki istәnilәn
gülümsünür ki, qrimlәri korlanmasın. vaxt açılıb üzә çıxa bilәr”. – “Bәs bilmәk
Gülüşlәrini boğa-boğa zorla içlәrinә olarmı bu sirr kimin sirridir?” Bayaqdan bәri
saldıqlarından sәslәri sanki mağaradan çıxır. ikisinin arasında qalmışdım: “sәn” yoxsa
Kişilәr dә hәrif deyil – qәsdәn mәzәli “siz?” Lap düzü, ikisindәn dә yayınmaq
әhvalatların birini o birinә calayırlar ki, zor- üçün nala-mıxa vururdum, indi isә qәrarlı
xoş onları güldürsünlәr. Axırda istәklәrinә olmaq lazım gәlir, odur ki, qәtiyyәtlә “sәninki”
çatırlar – qadınlardan hansısa şaqqanaq deyirәm. Seçimim onu әmәlli-başlı
çәkib qırışlarını faş edir. tәәccüblәndirir (hәr halda, yaşı iyirmi altı,
ya bir az artıq olar) – bunu qәti gözlәmirdi,
Nәhayәt, Selso gәlib çıxır, özü dә mәni
o yerdә yaxalayır ki, gözümün qırağıyla alt-
1 Латын Америкасында популйар олан “Бирляшмиш халг мяьлуб олмаз” шцарынын имитасийасы
2 Mamma mia – aщ, анаъан! (италйанъа)
arxasından mәni görәn kimi tanıyır, adımı Dilinә başqa heç nә vurmayan, bayaqdan 2015
çağırıb atıla-atıla üstümә qaçır, çatıb bәri yalnız portağal şirәsi içәn bu qaradinmәz
qucaqlayır, soruşur, burdamı yaşayıram. qızı tanıyırammı, onun kimliyini-nәçiliyini Mario Benedetti. Yaxın sahil
Sonra tәzәdәn bir dә qucaqlayır. Deyir, indi bilirәmmi? İstәyirәmmi Selso bizi tanış
bәrk tәlәsirәm, amma biz görüşmәliyik. elәsin? Cavab vermәyә macal tapmamış
Dәrhal da soruşur ki, de görüm, şәnbә artıq bir-birimizә tәqdim olunuruq. Selso
günü boşsanmı? Deyir, dostların yanında gözünә döndüyüm elә hәmin dәqiqә aralanıb
balaca bir toplantı olasıdır. “Pullu camaatdır, gedir, qalırıq ikimiz – qızın әlindәki stәkanda
– deyir, – amma hamısı solpәrәstdir; bәzәkli- portağal şirәsi, mәnimkindә viski. Astadan
düzәkli xalqdır, mәğlub olan deyil.1 köks ötürüb, sanki bununla “necә dә
Burcutmağın yeri yoxdur, bax bu da sәnә dözülmәzdir” (әlbәttә ki, Selso) ifadәsini
ünvan. Axşam saat ondan sonra gәlәrsәn”. işlәdir; mәnsә sadәcә qaşlarımı düyün-
Yaxşı, deyirәm. lәyirәm. Nә deyim, nәdәn başlayım,
görәsәn? Deyirәm ki, bәs onu “Gerçәk
Gәldim dә. Bu dәfә Libertador pros- arzular”da görmüşәm, amma zәnnimcә,
pektinә. Namünasib mәnzildir. Saat on birin daha artığına qadirdir. “Cındır tamaşadır”,
yarısında gәlmişәm, amma Selso hәlә yox- – deyir. Fikir verirәm ki, nәsә deyәndә üzü
dur. Yad yerә düşmüş kimiyәm, özümü qәşәnglәşir, hәtta belә mәnasız mövzularda
burda artıq sayıram. Altmış nәfәrdilәr. Mәlum danışanda da cazibәdarlığı beş-on qat artır.
xalqdır. Bu sifәtlәri “Xente”, yaxud “Syete Susanda isә sifәtinin ifadәsi sәrtlәşir, sanki
dias” jurnallarında görmüşәm. Üç-dördünә lәçәrliyi dә çoxalır. Danışan kimi – sifәt
tәqdim olunuram, amma imkan düşәn kimi yumşalır, hәtta incә-mincә olur. Bunu özünә
kәnara çәkilirәm, әlimdә stәkan hansısa dә bildirirәm. Cavab verir ki, “sizin müşahidә
cındır rәsmin qarşısında durub tamaşa qabiliyyәtiniz güclüdür”. Ümumiyyәtlә, mәndә
edirәm. Xoşbәxtlikdәn mәni unudurlar, yaxşı müşahidә qabiliyyәti-filan yoxdur. Sadәcә,
da elәyirlәr, qonaqlara diqqәt yetirmәyә ona tamaşa elәmәk xoşuma gәlir, vәssalam.
girәvә tapıram. Paltarımın әn yaxşısını “Niyә?” Niyәsi budur ki, qәşәngdir (qız gülür,
geyinib gәlmişәm, hәrçәnd başqa yuvanın mәn köks ötürürәm), hәm dә baxışlarında
quşu olduğum dimdiyimdәn bәllidir – bunu sirr gizlәnib (qaşlarını çatır); düzdür, bu sirr
lap sәfeh dә әlüstü anlayar. Qonaqların elә dә böyük deyil, ufacıqdır. Qrimini vecinә
hamısı idman geyimindәdir, amma necә almadan ürәkdәn qәhqәhә çәkir. “Belә çıxır
geyim – mamma mia!2 Qadınlar candәrdi ki, böyük sirr deyil? Niyә?” – “Çünki istәnilәn
gülümsünür ki, qrimlәri korlanmasın. vaxt açılıb üzә çıxa bilәr”. – “Bәs bilmәk
Gülüşlәrini boğa-boğa zorla içlәrinә olarmı bu sirr kimin sirridir?” Bayaqdan bәri
saldıqlarından sәslәri sanki mağaradan çıxır. ikisinin arasında qalmışdım: “sәn” yoxsa
Kişilәr dә hәrif deyil – qәsdәn mәzәli “siz?” Lap düzü, ikisindәn dә yayınmaq
әhvalatların birini o birinә calayırlar ki, zor- üçün nala-mıxa vururdum, indi isә qәrarlı
xoş onları güldürsünlәr. Axırda istәklәrinә olmaq lazım gәlir, odur ki, qәtiyyәtlә “sәninki”
çatırlar – qadınlardan hansısa şaqqanaq deyirәm. Seçimim onu әmәlli-başlı
çәkib qırışlarını faş edir. tәәccüblәndirir (hәr halda, yaşı iyirmi altı,
ya bir az artıq olar) – bunu qәti gözlәmirdi,
Nәhayәt, Selso gәlib çıxır, özü dә mәni
o yerdә yaxalayır ki, gözümün qırağıyla alt-
1 Латын Америкасында популйар олан “Бирляшмиш халг мяьлуб олмаз” шцарынын имитасийасы
2 Mamma mia – aщ, анаъан! (италйанъа)
