Page 146 - "Xəzər"
P. 146
qürrәlәnmәk fürsәti әlә düşmәdi – Bir oğlan huşunu itirmişdi, uzandığı
mundirlәrdәn ikisi qolumdan yapışıb (hәrәsi yerdәcә dә düşüb qaldı. Belә şeylәr cәlladları
bir tәrәfdәn) mәni dәftәrxanadan bayıra cin atına mindirir. Dustağın cәllada әn böyük
çıxartdı, hәbsxana maşınına basıb polis pisliyi – ölmәkdir. O saat hәkimi çağırırlar
mәntәqәsinә apardı. Başa salmağa ki, ölünü diriltsin. Doktor әclaf da (ölüm
çalışırdım ki, bәs hәlә hәddi-buluğa hәddinә çatmaması üçün işgәncәnin nә
çatmamışam – böyrәyimә bir zәrbә… Ha qәdәr verilә bilәcәyini deyәn hәmin o it
istәyirdim deyәm ki, bәs bu, qanuna ziddir oğlu it) özünü oda-közә vurur, әlindәn gәlәn
– topuğumdan bir tәpik… Axırda yeniyetmәlik hәr şeyi edir. Amma hәrdәn ölülәr tәrsliklәrinә
mövzusundan vaz keçmәli oldum. Mәni iy- salıb dirilmir ki, dirilmir, heç kimә dә müyәssәr
qoxusundan baş çatlayan kameraya saldılar. olmur inandırsın ki, bәs onlar tәzәdәn nәfәs
Orda qaldığım bir ayın әrzindә çox çağırdılar ala bilәr. Belәdә cәlladlar hәkimi günahkar
mәni, dәfәlәrlә kameradan çıxarıb apardılar çıxarır, o isә ağzına su alıb durur – hәrif
– hamısında da döymәk üçün. Demәk olar, yaxşı bilir ki, eyni cәzalardan özünә dә pay
heç nә soruşmurdular, sadәcә, әzişdirirdilәr. düşә bilәr. Başlayırlar huşunu itirmişin,
Amma nә “pikana” oldu, nә “sumbarina”1 – hissiyyatdan mәhrum olmuşun üstünә su
yalnız tәpik-yumruq. Necә deyәrlәr, tökmәyә, yanaqlarını şillәlәmәyә – görünür,
146 imtiyazlılar cәrgәsindәydim. Öz statusumu bu, cәlladların yaşatmaq istәdiyi, hәyata
iştirakçısı olduğum “pikana” vә “sumbarina” üstünlük verdiklәri yeganә mәqamdır. Amma
2015 seanslarıyla müqayisәdә qiymәtlәndirirdim. hәr necә olsa, işgәncәyә mәruz qalanların
Yәqin, mәni ora qorxutmaq üçün gәtirirdilәr. bәzilәri etibarsız çıxırlar – yәni, ölürlәr. Belә
Hәqiqәtәn qorxunc sәhnәlәrdi, belә vәziyyәt hallarda mübahisә qızışıb, çox vaxt
kimi istәsәn dәhşәtә gәtirәr. İşgәncә әlbәyaxaya çevrilir. Bir dәfә cәlladların ikisi
verdiklәri adamlar mәnim kimi hәddi-buluğa әmәlli-başlı tutaşmışdı, hәtta mәn elә
çatmayanlardan olmurdu, amma veteran düşündüm ki, indicә bir-birinә “pikana” tәtbiq
da deyildilәr. Qocalardan birinin әzәlәsi edәcәklәr, amma, әlbәttә, iş bu hәddә
eynәn yaşı otuzu adlamış o birilәrinki kimi çatmadı. Mәni dә hәmişә gözübağlı
bürüşük idi. Bilmirәm ağsaç idi, ya yox – saxlayırdılar, başlığı üzümdәn yalnız onda
hәmişә başlıqda olurdu. Amma ay dözürdü çıxarırdılar ki, zorәn tamaşaçı olum; mәcbur
ha! Cavanlar sorğu-sual vaxtı dillәnmirdilәr, edirdilәr hamısını gözümlә görüm. Özümü
heç nәyi boyunlarına almırdılar, cәlladların saxlaya bilmәyib bir neçә dәfә ögümüşdüm,
hәrisliklә eşitmәk istәdiyi heç bir ad-soyad birindә hәtta polisin şalvarına qusmuşdum.
Mario Benedetti. Yaxın sahil dillәrindәn çıxmırdı, intәhası, işgәncә Qәsdәn elәmәsәm dә, pis alınmamışdı.
başlayanda hamısı dәlicәsinә bağırışırdı. Hәmin axşam mәni bәs deyincә çırpıb
Qoca isә, sanki bu “mәmnuniyyәti” dә әzişdirdilәr, az qala boksçu çuvalına
cәlladlara çox görürdü. Bircә dәfә eşitmәdim döndәrdilәr. Düşündüm, işgәncә dәzgahına
ki, onun cınqırı çıxsın; hәtta bilmәdim sәsi da salacaqlar – amma bunsuz ötüşdü.
necәdir – gurdur, yoxsa yavaş. Tәkcә Görünür, onlarda tәlimat var: hәddi-buluğa
yumruqlarını bәrk-bәrk sıxırdı, vәssalam. çatmayanlar üçün yalnız tәpik-yumruq.
Heç vaxt da huşunu itirmirdi, seans başa Necәsә, qonşu kamerada yatanlardan
çatanda – hәrdәn bu, saatlarla uzanırdı – ikisiylә danışa bilmişdim. Öz darısqal, iyli-
hәmişә özü durub gedirdi. qoxulu kameramda tәk qalırdım, onlarınkı
1 “Пикана”, “сумбарина” – бурда: ишэянъя алятляри
mundirlәrdәn ikisi qolumdan yapışıb (hәrәsi yerdәcә dә düşüb qaldı. Belә şeylәr cәlladları
bir tәrәfdәn) mәni dәftәrxanadan bayıra cin atına mindirir. Dustağın cәllada әn böyük
çıxartdı, hәbsxana maşınına basıb polis pisliyi – ölmәkdir. O saat hәkimi çağırırlar
mәntәqәsinә apardı. Başa salmağa ki, ölünü diriltsin. Doktor әclaf da (ölüm
çalışırdım ki, bәs hәlә hәddi-buluğa hәddinә çatmaması üçün işgәncәnin nә
çatmamışam – böyrәyimә bir zәrbә… Ha qәdәr verilә bilәcәyini deyәn hәmin o it
istәyirdim deyәm ki, bәs bu, qanuna ziddir oğlu it) özünü oda-közә vurur, әlindәn gәlәn
– topuğumdan bir tәpik… Axırda yeniyetmәlik hәr şeyi edir. Amma hәrdәn ölülәr tәrsliklәrinә
mövzusundan vaz keçmәli oldum. Mәni iy- salıb dirilmir ki, dirilmir, heç kimә dә müyәssәr
qoxusundan baş çatlayan kameraya saldılar. olmur inandırsın ki, bәs onlar tәzәdәn nәfәs
Orda qaldığım bir ayın әrzindә çox çağırdılar ala bilәr. Belәdә cәlladlar hәkimi günahkar
mәni, dәfәlәrlә kameradan çıxarıb apardılar çıxarır, o isә ağzına su alıb durur – hәrif
– hamısında da döymәk üçün. Demәk olar, yaxşı bilir ki, eyni cәzalardan özünә dә pay
heç nә soruşmurdular, sadәcә, әzişdirirdilәr. düşә bilәr. Başlayırlar huşunu itirmişin,
Amma nә “pikana” oldu, nә “sumbarina”1 – hissiyyatdan mәhrum olmuşun üstünә su
yalnız tәpik-yumruq. Necә deyәrlәr, tökmәyә, yanaqlarını şillәlәmәyә – görünür,
146 imtiyazlılar cәrgәsindәydim. Öz statusumu bu, cәlladların yaşatmaq istәdiyi, hәyata
iştirakçısı olduğum “pikana” vә “sumbarina” üstünlük verdiklәri yeganә mәqamdır. Amma
2015 seanslarıyla müqayisәdә qiymәtlәndirirdim. hәr necә olsa, işgәncәyә mәruz qalanların
Yәqin, mәni ora qorxutmaq üçün gәtirirdilәr. bәzilәri etibarsız çıxırlar – yәni, ölürlәr. Belә
Hәqiqәtәn qorxunc sәhnәlәrdi, belә vәziyyәt hallarda mübahisә qızışıb, çox vaxt
kimi istәsәn dәhşәtә gәtirәr. İşgәncә әlbәyaxaya çevrilir. Bir dәfә cәlladların ikisi
verdiklәri adamlar mәnim kimi hәddi-buluğa әmәlli-başlı tutaşmışdı, hәtta mәn elә
çatmayanlardan olmurdu, amma veteran düşündüm ki, indicә bir-birinә “pikana” tәtbiq
da deyildilәr. Qocalardan birinin әzәlәsi edәcәklәr, amma, әlbәttә, iş bu hәddә
eynәn yaşı otuzu adlamış o birilәrinki kimi çatmadı. Mәni dә hәmişә gözübağlı
bürüşük idi. Bilmirәm ağsaç idi, ya yox – saxlayırdılar, başlığı üzümdәn yalnız onda
hәmişә başlıqda olurdu. Amma ay dözürdü çıxarırdılar ki, zorәn tamaşaçı olum; mәcbur
ha! Cavanlar sorğu-sual vaxtı dillәnmirdilәr, edirdilәr hamısını gözümlә görüm. Özümü
heç nәyi boyunlarına almırdılar, cәlladların saxlaya bilmәyib bir neçә dәfә ögümüşdüm,
hәrisliklә eşitmәk istәdiyi heç bir ad-soyad birindә hәtta polisin şalvarına qusmuşdum.
Mario Benedetti. Yaxın sahil dillәrindәn çıxmırdı, intәhası, işgәncә Qәsdәn elәmәsәm dә, pis alınmamışdı.
başlayanda hamısı dәlicәsinә bağırışırdı. Hәmin axşam mәni bәs deyincә çırpıb
Qoca isә, sanki bu “mәmnuniyyәti” dә әzişdirdilәr, az qala boksçu çuvalına
cәlladlara çox görürdü. Bircә dәfә eşitmәdim döndәrdilәr. Düşündüm, işgәncә dәzgahına
ki, onun cınqırı çıxsın; hәtta bilmәdim sәsi da salacaqlar – amma bunsuz ötüşdü.
necәdir – gurdur, yoxsa yavaş. Tәkcә Görünür, onlarda tәlimat var: hәddi-buluğa
yumruqlarını bәrk-bәrk sıxırdı, vәssalam. çatmayanlar üçün yalnız tәpik-yumruq.
Heç vaxt da huşunu itirmirdi, seans başa Necәsә, qonşu kamerada yatanlardan
çatanda – hәrdәn bu, saatlarla uzanırdı – ikisiylә danışa bilmişdim. Öz darısqal, iyli-
hәmişә özü durub gedirdi. qoxulu kameramda tәk qalırdım, onlarınkı
1 “Пикана”, “сумбарина” – бурда: ишэянъя алятляри
