Page 145 - "Xəzər"
P. 145
nim tutulmağım konkret nәyin üstündәsә haqqında şәxsәn özüm düşünmüşәm, o 145
yox, sәfehliyә görә olub. birilәrin isә kimin işi olduğunu bilmirәm. 2015
Mәnә elә gәlirdi ki, guya fәrasәtli çıxmışam,
Ayın iyirmi ikisindә, cümә axşamı çox ağıllı cavab vermişәm. Amma bu cür Mario Benedetti. Yaxın sahil
Merseditas Pombonun ölümünün birinci ili olmadı. İkinci dә eyni cavabı verdi: gәtirdiyi
qeyd edilirdi. Olsun ki, bu ada qәzetlәrdә qızılgül öz ağlının mәhsuludur, o birilәrdәn
(әlbәttә, Montedә yox, Bayresdә1) rast xәbәri yoxdur. Qalan üç nәfәr dә hәmin
gәlmisiniz. Dözülmәz işgәncәlәr altında tәlәf sözü dilә gәtirdi.
olmuş әntiqә bir qızdı. Belә danışırlar ki,
orda ona itin zülmünü veriblәr: başına plastik Bilmirәm necә, ancaq bizim bu
torba keçiriblәrmiş, tifilinsә astması vardı... kәlәyimizdәn tezliklә hamı xәbәr tutdu,
Hә, ideya tәdricәn yetişmәyә başladı (onu növbәti kvintet içәri girәndә beş cavabın
birinci Eduardo dilә gәtirdi), nәhayәt proqram beşi dә eyni cür oldu, axıracan da belә
aydınlaşdı: cümә axşamı hәrә özüylә bir davam elәdi. Yorğunluq ilk yarım saatın
әdәd qırmızı qızılgül gәtirmәli vә onu müәllim әrzindә susanların qәtiyyәtini qırmağa
stolunun üstünә qoymalıdır. Əmәliyyat başlamışdı. Uşaqlardan bir neçәsi utanıb-
barәdә mәxfi danışılmışdı. Siyasәtdәn o çәkinmәdәn (razılıq әlamәti kimi) başlarını
qәdәr uzaq idim ki, әn axırıncı mәnә yellәdib, mәnә tәbriklәrini çatdırdılar, bircә
bildirmişdilәr. Amma yenә dә “hә” dedim. әl çalıb alqışlamaları qalmışdı. Qәhrәmanlar
Haçan ki, acı bağırsaqtәk uzanan yığıncaqlar, cәrgәsindә deyilәm, amma nәyini danım –
sübh çağı keçirilәn sәsvermә, yaxud әcәb xoşuma gәldi. Hәr şey çox asan oldu.
özünütәnqid yoxdur – mәn hәmişә onlar- Bilmirәm bu fikir ağlıma necә gәlmişdi,
layam. Üstәlik dә, qırmızı qızılgül mәsәlәsi amma nәticә pis deyildi. Bununla belә,
xoşuma gәlmişdi. Mәn onlara dedim: “Bax, mundirlәr mәni qaralamışdılar: axı, birinci
bu çağırış – poetikdir, romantik çalardan mәn izahat vermişdim. Fikirlәşmişdilәr ki,
xali deyil”. Vә liseyә qırmızı qızılgüllә gәldim. yәqin başçı mәnәm, yaxud nәsә belә bir
Gülü bir “otleyә” (bilmәyәnlәr üçün deyim: şeyәm. Mәni tәzәdәn içәri çağırdılar. “Hә,
istefada olan leytenanta) mәxsus demәli, bunların hamısı sәnin işindir?” –
qonşuluqdakı bağdan dәrmişdim. Hamı gözünün altında iyrәnc ekzema olan nazik
özüylә gül gәtirib masanın üstünә qoydu. bığlı tip dillәndi. Ağzıma gәlәni çәrәnlәmәyә
Sözündәn qaçan bir nәfәr dә olmadı. Onda başladım: guya ürәyimdәn keçib ki, müәllimә
bizi liseyin patiosuna çıxartdılar, hamımızı üçün qızılgül gәtirim, çünki o çox xeyirxahdır,
divara söykәdilәr. Neylәmәk olar, onlar fәnni dә çox yaxşı başa salır – söhbәt
poetik duyğudan xalidirlәr. Sonra bir sürü riyaziyyat fәnnindәn gedir ha! Buna deyirlәr
mundir tökülüşüb gәldi, sual da hәminki canqurtaran yalan; ayrı adı yoxdur. Mәn bu
sual: kim fikirlәşib bunu? Fikirlәşәnin Eduardo kaftarın fәnnindәn heç nә qanmırdım,
olduğunu hamı bilirdi, amma heç kim cınqırını özündәn dә zәndeyi-zәhlәm gedirdi; ona
çıxartmadı. Gözәl bir sükut. Bizi beş-beş görә yox ki, eybәcәrdi, yox, sadәcә,
çağırıb dәftәrxanada sorğu-suala tutmağa riyaziyyatçıydı. Ancaq tip nәinki mәnim
başladılar. Bax, sәfehliyi dә elә orda elәdim. parlaq ifadәlәrimә maraq göstәrdi, üstәlik
Öz qrupumda mәn beş nәfәrdәn birincisi sağ yanağımdan elә ilişdirdi ki, sifәtim top
idim. Tip soruşdu ki, bunu kimin fikirlәşdiyini kimi şişdi. Yәqin, bu, patioda nüfuzumun
bilirәmmi? Dedim, bәs öz qızılgülüm artmasına xidmәt edә bilәrdi, intәhası,
1 Монте, Байрес – Монтевидео вя Буенос-Айрес шящярляринин данышыгда гысалдылмыш адлары
yox, sәfehliyә görә olub. birilәrin isә kimin işi olduğunu bilmirәm. 2015
Mәnә elә gәlirdi ki, guya fәrasәtli çıxmışam,
Ayın iyirmi ikisindә, cümә axşamı çox ağıllı cavab vermişәm. Amma bu cür Mario Benedetti. Yaxın sahil
Merseditas Pombonun ölümünün birinci ili olmadı. İkinci dә eyni cavabı verdi: gәtirdiyi
qeyd edilirdi. Olsun ki, bu ada qәzetlәrdә qızılgül öz ağlının mәhsuludur, o birilәrdәn
(әlbәttә, Montedә yox, Bayresdә1) rast xәbәri yoxdur. Qalan üç nәfәr dә hәmin
gәlmisiniz. Dözülmәz işgәncәlәr altında tәlәf sözü dilә gәtirdi.
olmuş әntiqә bir qızdı. Belә danışırlar ki,
orda ona itin zülmünü veriblәr: başına plastik Bilmirәm necә, ancaq bizim bu
torba keçiriblәrmiş, tifilinsә astması vardı... kәlәyimizdәn tezliklә hamı xәbәr tutdu,
Hә, ideya tәdricәn yetişmәyә başladı (onu növbәti kvintet içәri girәndә beş cavabın
birinci Eduardo dilә gәtirdi), nәhayәt proqram beşi dә eyni cür oldu, axıracan da belә
aydınlaşdı: cümә axşamı hәrә özüylә bir davam elәdi. Yorğunluq ilk yarım saatın
әdәd qırmızı qızılgül gәtirmәli vә onu müәllim әrzindә susanların qәtiyyәtini qırmağa
stolunun üstünә qoymalıdır. Əmәliyyat başlamışdı. Uşaqlardan bir neçәsi utanıb-
barәdә mәxfi danışılmışdı. Siyasәtdәn o çәkinmәdәn (razılıq әlamәti kimi) başlarını
qәdәr uzaq idim ki, әn axırıncı mәnә yellәdib, mәnә tәbriklәrini çatdırdılar, bircә
bildirmişdilәr. Amma yenә dә “hә” dedim. әl çalıb alqışlamaları qalmışdı. Qәhrәmanlar
Haçan ki, acı bağırsaqtәk uzanan yığıncaqlar, cәrgәsindә deyilәm, amma nәyini danım –
sübh çağı keçirilәn sәsvermә, yaxud әcәb xoşuma gәldi. Hәr şey çox asan oldu.
özünütәnqid yoxdur – mәn hәmişә onlar- Bilmirәm bu fikir ağlıma necә gәlmişdi,
layam. Üstәlik dә, qırmızı qızılgül mәsәlәsi amma nәticә pis deyildi. Bununla belә,
xoşuma gәlmişdi. Mәn onlara dedim: “Bax, mundirlәr mәni qaralamışdılar: axı, birinci
bu çağırış – poetikdir, romantik çalardan mәn izahat vermişdim. Fikirlәşmişdilәr ki,
xali deyil”. Vә liseyә qırmızı qızılgüllә gәldim. yәqin başçı mәnәm, yaxud nәsә belә bir
Gülü bir “otleyә” (bilmәyәnlәr üçün deyim: şeyәm. Mәni tәzәdәn içәri çağırdılar. “Hә,
istefada olan leytenanta) mәxsus demәli, bunların hamısı sәnin işindir?” –
qonşuluqdakı bağdan dәrmişdim. Hamı gözünün altında iyrәnc ekzema olan nazik
özüylә gül gәtirib masanın üstünә qoydu. bığlı tip dillәndi. Ağzıma gәlәni çәrәnlәmәyә
Sözündәn qaçan bir nәfәr dә olmadı. Onda başladım: guya ürәyimdәn keçib ki, müәllimә
bizi liseyin patiosuna çıxartdılar, hamımızı üçün qızılgül gәtirim, çünki o çox xeyirxahdır,
divara söykәdilәr. Neylәmәk olar, onlar fәnni dә çox yaxşı başa salır – söhbәt
poetik duyğudan xalidirlәr. Sonra bir sürü riyaziyyat fәnnindәn gedir ha! Buna deyirlәr
mundir tökülüşüb gәldi, sual da hәminki canqurtaran yalan; ayrı adı yoxdur. Mәn bu
sual: kim fikirlәşib bunu? Fikirlәşәnin Eduardo kaftarın fәnnindәn heç nә qanmırdım,
olduğunu hamı bilirdi, amma heç kim cınqırını özündәn dә zәndeyi-zәhlәm gedirdi; ona
çıxartmadı. Gözәl bir sükut. Bizi beş-beş görә yox ki, eybәcәrdi, yox, sadәcә,
çağırıb dәftәrxanada sorğu-suala tutmağa riyaziyyatçıydı. Ancaq tip nәinki mәnim
başladılar. Bax, sәfehliyi dә elә orda elәdim. parlaq ifadәlәrimә maraq göstәrdi, üstәlik
Öz qrupumda mәn beş nәfәrdәn birincisi sağ yanağımdan elә ilişdirdi ki, sifәtim top
idim. Tip soruşdu ki, bunu kimin fikirlәşdiyini kimi şişdi. Yәqin, bu, patioda nüfuzumun
bilirәmmi? Dedim, bәs öz qızılgülüm artmasına xidmәt edә bilәrdi, intәhası,
1 Монте, Байрес – Монтевидео вя Буенос-Айрес шящярляринин данышыгда гысалдылмыш адлары
