Page 13 - "Xəzər"
P. 13
in çoxluğu səyahət ehtirasıyla alışıb-yanan idi. Dişlərini hörmətlə ağardan qozbel, pinti 13
Aşenbaxı həmin gəzintidən sonra, demək olar görkəmli matros Aşenbaxı tələsik mağaraya 2016
ki, hələ iki həftə də Münhendə saxladı. Nəhayət, bənzər, süni işıqlandırılmış kayuta ötürdü;
bir aydan sonra qayıtması üçün özünün şəhər orda, masa arxasında şapkasını yan qoymuş, Tomas Mann. Venesiyada ölüm
kənarındakı evini hazırlamağı tapşırıb, may dişlərində siqaret kötüyü tutmuş, görkəmindən
ayının ikinci yarısında gecə qatarı ilə Triyestə köhnə sirklərin direktorlarına oxşayan
gəldi, səhərisi Polşaya gedən gəmiyə minmək keçisaqqal birisi oturmuşdu və bu adam
üçün orda bir gün qaldı. iztehzalı təbəssümlərinə ara vermədən, işgüzar
görkəmlə sərnişinlərin soyadını, hara
Özünün öyrəşmiş olduğu həmişəki yollandıqlarını yazır, biletlərini verirdi. “Vene-
çevrəsindən fərqli, yad bir ətraf axtardığın- siyaya” – deyə, Aşenbaxın dalınca təkrar
dan və onun əlyetən olmasını arzuladığından, edərək, əlini uzatdı, qələminə batırdı. “Venesiya,
müvəqqəti yaşamaq üçün Adriatik dənizində birinci dərəcəli! Buyurun!” O, bir neçə səliqəsiz
son illər geniş şöhrət tapmış İstriya sahilləri cızmaqara etdi, yazdıqlarının üstünə mavi
yaxınlığındakı bir adanı seçdi. Bu ada açıq qum səpdi, dənəciklərin quruyaraq, qarşısın-
dənizdə, qayaların gözəl bir tərzdə kəsdiyi dakı gil fincana tökülməsini gözlədi, kağızı
sahil xəttinə malik idi. Rəngbərəng, qəribə sümüklü sarı barmaqlarıyla qatladı və yenə
paltarlar geyən əhalisi bizim qulaqlarımıza yazmağa girişdi. Amma çərənləməyindən də
tamam yad olan bir dildə danışırdı. Lakin qalmırdı: “Səyahətin ünvanını əla seçmisiniz!
yağışlar, ağır, rütubətli hava və hoteldə yalnız Ah, Venesiya! Gözəl şəhərdir… Savadlı adam
avstriyalılardan ibarət əyalət cəmiyyətiylə üçün qarşısı-alınmaz bir ecazkarlıq mənbəyidir
mehriban dənizin, qumlu sahillərin bəxş etdiyi – özünün tarixinə və elə müasir gözəlliklərinə
könül oxşayan ünsiyyətin qeyri-mümkünlüyü görə də!” Hərəkətlərində və boşuna
onu yaman qıcıqlandırırdı. Tezliklə əmin oldu çərənləməsində adamı çaşdırıb yayındıran
ki, seçimini düzgün etməyib. Onu haraların nəsə vardı: elə bil onun Venesiyaya getmək
daha çox cəlb etdiyini də dəqiq bilmirdi və iradəsini sarsıtmaq istəyirdi. Pulu cəld götürdü
“yaxşı, bəs hara getməli?” sualının cavabı və qalığını bir krupye fərasətiylə ləkəli mahud
onun üçün hələ də açıq idi. Burdan keçən örtüyün üstünə atdı. “Xoş əyləncələr, cənab,
gəmi marşrutlarını öyrənməyə başladı, – deyərək, süni bir tərzdə təzim də etdi. –
axtarışda olan nəzərlərini uzaqlara zilləyərək Sizə kömək edə bildiyim üçün bəxtiyaram…
düşündü, qəflətən qarşısında qaçılmaz bir Buyurun, cənablar!..” – deyə, həmin an əlini
səyahətin hədəflərini gördü. Əgər bircə gecədə yelləyərək, səsləndi, guya sərnişin əlindən
nağıl qədər bənzərsiz, əlçatmaz bir məqsədə macalı yox idi, baxmayaraq ki, kayutda
yetişmək istəyirsənsə, hara gedərdin? O-o, Aşenbaxdan başqa bilet dalınca gələn bir
burası tam aydındır! Onda bəs niyə burdadır? kimsə gözə dəymirdi. Aşenbax göyərtəyə
Əlbəttə ki, səhv edib. Ora getmək lazımdır, qayıtdı.
özü də təcili. Bu nəhs adanı tərk etmək üçün
o daha ləngiyəsi deyil. Bir əlini məhəccərə söykəyərək, limanda
toplaşıb, gəminin sahildən necə aralanmasına,
Gəlişindən bir həftə yarım sonra, ayağını göyərtədəki sərnişinlərə tamaşa etmək üçün
sahilə basan kimi, Venesiyaya yola düşsün toplaşmış bekar kütləyə baxırdı. İkinci dərəcəli
deyə artıq buxar maşınlarını körükləyərək, kayutların sərnişinləri – kişilər, qadınlar, alt
tam hazır etmiş gəminin yaş göyərtəsinə göyərtədə toplaşaraq, öz çamadan və
qalxması üçün sürətli motorlu qayıq Aşenbaxla boxçalarından oturacaq kimi istifadə edirdilər.
baqajını erkən sabahın dumanında Hərbi Üst göyərtədə isə bir dəstə cavan durmuşdu
körfəzə aparırdı. – görünür, Poladan olan prikazçiklərdi, İtaliyaya
qarşıdakı səfərlərindən yaman həyəcanlı idilər.
Üzü üzlər görmüş, Nuh əyyamından qalma,
his-pas içində olan, cansıxıcı bir italyan gəmisi
Aşenbaxı həmin gəzintidən sonra, demək olar görkəmli matros Aşenbaxı tələsik mağaraya 2016
ki, hələ iki həftə də Münhendə saxladı. Nəhayət, bənzər, süni işıqlandırılmış kayuta ötürdü;
bir aydan sonra qayıtması üçün özünün şəhər orda, masa arxasında şapkasını yan qoymuş, Tomas Mann. Venesiyada ölüm
kənarındakı evini hazırlamağı tapşırıb, may dişlərində siqaret kötüyü tutmuş, görkəmindən
ayının ikinci yarısında gecə qatarı ilə Triyestə köhnə sirklərin direktorlarına oxşayan
gəldi, səhərisi Polşaya gedən gəmiyə minmək keçisaqqal birisi oturmuşdu və bu adam
üçün orda bir gün qaldı. iztehzalı təbəssümlərinə ara vermədən, işgüzar
görkəmlə sərnişinlərin soyadını, hara
Özünün öyrəşmiş olduğu həmişəki yollandıqlarını yazır, biletlərini verirdi. “Vene-
çevrəsindən fərqli, yad bir ətraf axtardığın- siyaya” – deyə, Aşenbaxın dalınca təkrar
dan və onun əlyetən olmasını arzuladığından, edərək, əlini uzatdı, qələminə batırdı. “Venesiya,
müvəqqəti yaşamaq üçün Adriatik dənizində birinci dərəcəli! Buyurun!” O, bir neçə səliqəsiz
son illər geniş şöhrət tapmış İstriya sahilləri cızmaqara etdi, yazdıqlarının üstünə mavi
yaxınlığındakı bir adanı seçdi. Bu ada açıq qum səpdi, dənəciklərin quruyaraq, qarşısın-
dənizdə, qayaların gözəl bir tərzdə kəsdiyi dakı gil fincana tökülməsini gözlədi, kağızı
sahil xəttinə malik idi. Rəngbərəng, qəribə sümüklü sarı barmaqlarıyla qatladı və yenə
paltarlar geyən əhalisi bizim qulaqlarımıza yazmağa girişdi. Amma çərənləməyindən də
tamam yad olan bir dildə danışırdı. Lakin qalmırdı: “Səyahətin ünvanını əla seçmisiniz!
yağışlar, ağır, rütubətli hava və hoteldə yalnız Ah, Venesiya! Gözəl şəhərdir… Savadlı adam
avstriyalılardan ibarət əyalət cəmiyyətiylə üçün qarşısı-alınmaz bir ecazkarlıq mənbəyidir
mehriban dənizin, qumlu sahillərin bəxş etdiyi – özünün tarixinə və elə müasir gözəlliklərinə
könül oxşayan ünsiyyətin qeyri-mümkünlüyü görə də!” Hərəkətlərində və boşuna
onu yaman qıcıqlandırırdı. Tezliklə əmin oldu çərənləməsində adamı çaşdırıb yayındıran
ki, seçimini düzgün etməyib. Onu haraların nəsə vardı: elə bil onun Venesiyaya getmək
daha çox cəlb etdiyini də dəqiq bilmirdi və iradəsini sarsıtmaq istəyirdi. Pulu cəld götürdü
“yaxşı, bəs hara getməli?” sualının cavabı və qalığını bir krupye fərasətiylə ləkəli mahud
onun üçün hələ də açıq idi. Burdan keçən örtüyün üstünə atdı. “Xoş əyləncələr, cənab,
gəmi marşrutlarını öyrənməyə başladı, – deyərək, süni bir tərzdə təzim də etdi. –
axtarışda olan nəzərlərini uzaqlara zilləyərək Sizə kömək edə bildiyim üçün bəxtiyaram…
düşündü, qəflətən qarşısında qaçılmaz bir Buyurun, cənablar!..” – deyə, həmin an əlini
səyahətin hədəflərini gördü. Əgər bircə gecədə yelləyərək, səsləndi, guya sərnişin əlindən
nağıl qədər bənzərsiz, əlçatmaz bir məqsədə macalı yox idi, baxmayaraq ki, kayutda
yetişmək istəyirsənsə, hara gedərdin? O-o, Aşenbaxdan başqa bilet dalınca gələn bir
burası tam aydındır! Onda bəs niyə burdadır? kimsə gözə dəymirdi. Aşenbax göyərtəyə
Əlbəttə ki, səhv edib. Ora getmək lazımdır, qayıtdı.
özü də təcili. Bu nəhs adanı tərk etmək üçün
o daha ləngiyəsi deyil. Bir əlini məhəccərə söykəyərək, limanda
toplaşıb, gəminin sahildən necə aralanmasına,
Gəlişindən bir həftə yarım sonra, ayağını göyərtədəki sərnişinlərə tamaşa etmək üçün
sahilə basan kimi, Venesiyaya yola düşsün toplaşmış bekar kütləyə baxırdı. İkinci dərəcəli
deyə artıq buxar maşınlarını körükləyərək, kayutların sərnişinləri – kişilər, qadınlar, alt
tam hazır etmiş gəminin yaş göyərtəsinə göyərtədə toplaşaraq, öz çamadan və
qalxması üçün sürətli motorlu qayıq Aşenbaxla boxçalarından oturacaq kimi istifadə edirdilər.
baqajını erkən sabahın dumanında Hərbi Üst göyərtədə isə bir dəstə cavan durmuşdu
körfəzə aparırdı. – görünür, Poladan olan prikazçiklərdi, İtaliyaya
qarşıdakı səfərlərindən yaman həyəcanlı idilər.
Üzü üzlər görmüş, Nuh əyyamından qalma,
his-pas içində olan, cansıxıcı bir italyan gəmisi
