Page 237 - "Xəzər" 4/2016
P. 237
rxoşluqdan üz-gözü şişmiş, indi isə oruc- ərəfəsi və bir küncə qısılmış ağ ev; tindəki 237
luq olduğu üçün içki içə bilmədiyinə görə qaldırımda qaçan uşağın ayaq səsini 2016
vəhşi pişik kimi qəzəbli olan kürən Şirokaç, eşitdilər. Xeyli gülüşdülər. Cərzələz də
eləcə də balacaboy, arıq, külək kimi zirək, onlara qoşuldu. İvo Andriç. Hekayələr
davakar və arvadbaz kimi ad çıxaran
Avdiğa Krcaliya da gəlirdi. Buraya – buxar- Cavan Bakareviç onlara təklif elədi ki,
dan hər şeyin qaraldığı və şəkərdən bütün evlərin qapısı üzünə açıq olan, bez
yapışqan kimi olan bu yarıqaranlıq halvaçı və çevirmə3 satan, amma yalnız bundan
dükanına toplaşanlar topdan1 nə vaxt atəş deyil, həm də müxtəlif adamların günah-
açılacağını gözləyir, yanğılarını və tənbəkini larından və günahsızlığından qazanc əldə
unutsunlar deyə, qadınlar haqqında uzun- eləyən İvka Qiquşu, Bistirikdən olan bir
uzadı söhbət eləyirdilər. qoca və məşhur pəzəvəng4 qadını çağır-
sınlar. O, gonbul, ucaboy, dəyirmi qonur
Bütün əzələlərində əks olunan hansısa gözləri olan qoca bir arvad idi; danışdığı
qeyri-müəyyən xəstəhal narahatçılıqla dili- zaman dayanmadan əlini Cərzələzin dizinə
dodağı quruyan Cərzələz, kədərli-kədərli vururdu. Hər şeyi yerli-yataqlı öyrənəcəyinə
onlara qulaq asır, gülür, hətta hərdən o söz verirdi, amma dedi ki, elə də ümid
da nə isə danışmaq istəyirdi, amma dili eləmək olmaz, çünki qız əl çatan yerdə
topuq çalır, sözləri tapıb deyə bilmirdi. deyil. O, uca səslə vidalaşıb getdi.
Katinkagilin küçəsindəki bağlı darvaza və
həyat işartısı görünməyən pəncərə yenə Sabahısı, günortadan sonra Cərzələz
də onun gözlərinin qabağından getmirdi. halvaçı dükanında arnautla Qiquşa rast
gəldi. Arnaut başını yellədi.
Təxminən günortadan sonra darıxdıq-
larından və qəzəbdən yanlarında papiros – Hay, hay, getdi, getdi!
çəkən2 bir xristian çörəkçini əzişdirdilər. – Getdi, küləklərlə getdi, əfəndim, artıq
Zarafata salaraq bir qıza görə arnautla iki gündür. Mənə dedilər ki, iki gün əvvəl
Cərzələzi dalaşdırmaq istədilər; amma sübh tezdən onu aparıblar, indi tap görüm,
arnaut çox təmkinliydi və onun təbəssü- o, haradadır. Onun yaşadığı evin ətrafında
mündə, azacıq da olsa, qısqanclıq əlaməti çoxlu cavan oğlan hərlənirmiş, ona görə
yox idi. Bir dəfə isə bir uşağa pul verib də qızı gizlətməyə məcbur olublar. Bax
öyrətdilər ki, tində gizlənib nazik səslə belə, əziz dostum, indi onu ay tapdın ha.
qışqırsın: Qoca qarı danışdıqca səsini gah alçal-
dır, gah da ucaldırdı, başını elə yırğalayırdı
– Bura bax, Katinka! Necəsən Katinka? ki, sanki onu qarət eləyiblər. Arnaut harasa
Bəs sən haradasan? Səni görmək olmur! uzaqlara baxırdı. Heç kim onun nə barədə
düşündüyünü deyə bilməzdi.
Arnaut bunu eşidəndə gözlərini qıydı Qan Cərzələzin başına vurdu. Xəbər
və səssizcə sivişib qapıdan bayıra çıxdı. aydın, doğru və gözlənilməz idi: artıq bu
Cərzələz də onun ardınca yüyürdü. Gəlib evdə solğunbənizli, qalınsaçlı və dolğun
darvazanın yanında ona çatdı, dayanıb iribədənli (o, gözucu da olsa qıza, baxa
bir qədər gözlədilər. Amma burada heç bilmişdi) qız yox idi; onun içi qaynayırdı.
kim yox idi: uzun və alaqaranlıq iftar
1 Top atәşinin açılması iftar vaxtını bildirir (İ.Andriçin izahı).
2 Müsәlmanlar Ramazan vaxtı bütün gün әrzindә nә papiros çәkir, nә yemәk yeyir, nә dә su içir, bu vaxt
xristianlar da onları bu istәkdәn çәkindirmәk üçün yanında nә papiros çәkir, nә dә yemәk yeyirlәr. (şәrh:
İ.Andriç).
3 çevirmә – qızıl sapla haşiyәlәnmiş dәsmal
4 pәzәvәng – aradüzәldәn
luq olduğu üçün içki içə bilmədiyinə görə qaldırımda qaçan uşağın ayaq səsini 2016
vəhşi pişik kimi qəzəbli olan kürən Şirokaç, eşitdilər. Xeyli gülüşdülər. Cərzələz də
eləcə də balacaboy, arıq, külək kimi zirək, onlara qoşuldu. İvo Andriç. Hekayələr
davakar və arvadbaz kimi ad çıxaran
Avdiğa Krcaliya da gəlirdi. Buraya – buxar- Cavan Bakareviç onlara təklif elədi ki,
dan hər şeyin qaraldığı və şəkərdən bütün evlərin qapısı üzünə açıq olan, bez
yapışqan kimi olan bu yarıqaranlıq halvaçı və çevirmə3 satan, amma yalnız bundan
dükanına toplaşanlar topdan1 nə vaxt atəş deyil, həm də müxtəlif adamların günah-
açılacağını gözləyir, yanğılarını və tənbəkini larından və günahsızlığından qazanc əldə
unutsunlar deyə, qadınlar haqqında uzun- eləyən İvka Qiquşu, Bistirikdən olan bir
uzadı söhbət eləyirdilər. qoca və məşhur pəzəvəng4 qadını çağır-
sınlar. O, gonbul, ucaboy, dəyirmi qonur
Bütün əzələlərində əks olunan hansısa gözləri olan qoca bir arvad idi; danışdığı
qeyri-müəyyən xəstəhal narahatçılıqla dili- zaman dayanmadan əlini Cərzələzin dizinə
dodağı quruyan Cərzələz, kədərli-kədərli vururdu. Hər şeyi yerli-yataqlı öyrənəcəyinə
onlara qulaq asır, gülür, hətta hərdən o söz verirdi, amma dedi ki, elə də ümid
da nə isə danışmaq istəyirdi, amma dili eləmək olmaz, çünki qız əl çatan yerdə
topuq çalır, sözləri tapıb deyə bilmirdi. deyil. O, uca səslə vidalaşıb getdi.
Katinkagilin küçəsindəki bağlı darvaza və
həyat işartısı görünməyən pəncərə yenə Sabahısı, günortadan sonra Cərzələz
də onun gözlərinin qabağından getmirdi. halvaçı dükanında arnautla Qiquşa rast
gəldi. Arnaut başını yellədi.
Təxminən günortadan sonra darıxdıq-
larından və qəzəbdən yanlarında papiros – Hay, hay, getdi, getdi!
çəkən2 bir xristian çörəkçini əzişdirdilər. – Getdi, küləklərlə getdi, əfəndim, artıq
Zarafata salaraq bir qıza görə arnautla iki gündür. Mənə dedilər ki, iki gün əvvəl
Cərzələzi dalaşdırmaq istədilər; amma sübh tezdən onu aparıblar, indi tap görüm,
arnaut çox təmkinliydi və onun təbəssü- o, haradadır. Onun yaşadığı evin ətrafında
mündə, azacıq da olsa, qısqanclıq əlaməti çoxlu cavan oğlan hərlənirmiş, ona görə
yox idi. Bir dəfə isə bir uşağa pul verib də qızı gizlətməyə məcbur olublar. Bax
öyrətdilər ki, tində gizlənib nazik səslə belə, əziz dostum, indi onu ay tapdın ha.
qışqırsın: Qoca qarı danışdıqca səsini gah alçal-
dır, gah da ucaldırdı, başını elə yırğalayırdı
– Bura bax, Katinka! Necəsən Katinka? ki, sanki onu qarət eləyiblər. Arnaut harasa
Bəs sən haradasan? Səni görmək olmur! uzaqlara baxırdı. Heç kim onun nə barədə
düşündüyünü deyə bilməzdi.
Arnaut bunu eşidəndə gözlərini qıydı Qan Cərzələzin başına vurdu. Xəbər
və səssizcə sivişib qapıdan bayıra çıxdı. aydın, doğru və gözlənilməz idi: artıq bu
Cərzələz də onun ardınca yüyürdü. Gəlib evdə solğunbənizli, qalınsaçlı və dolğun
darvazanın yanında ona çatdı, dayanıb iribədənli (o, gözucu da olsa qıza, baxa
bir qədər gözlədilər. Amma burada heç bilmişdi) qız yox idi; onun içi qaynayırdı.
kim yox idi: uzun və alaqaranlıq iftar
1 Top atәşinin açılması iftar vaxtını bildirir (İ.Andriçin izahı).
2 Müsәlmanlar Ramazan vaxtı bütün gün әrzindә nә papiros çәkir, nә yemәk yeyir, nә dә su içir, bu vaxt
xristianlar da onları bu istәkdәn çәkindirmәk üçün yanında nә papiros çәkir, nә dә yemәk yeyirlәr. (şәrh:
İ.Andriç).
3 çevirmә – qızıl sapla haşiyәlәnmiş dәsmal
4 pәzәvәng – aradüzәldәn
