Page 68 - "Xəzər" 2017

Bu gecə – yarım saat bundan əvvəl geri çəkəcəkdilər? – Fətəli şah bu sa-

Abbas Mirzənin çaparları xəbər gətirdi ki, dəlövh fikrə gülümsədi: Sərdar Sisianov

Hüseynqulu xan Bakı qalasının qarşısın- üç il yarım ərzində Cənubi Qafqazda o işi

da Sərdar Sisianovu qətlə yetirdib və görüb ki, dünya dağılsa da, Rusiya qoşu-

onun başını kəsdirib Tehrana göndərir, nunu geri çəkməyəcək, Sisianov Arazın

Vəliəhdin əmri ilə Qurd Kərim, Başı, Xa- o tayını, demək olar ki, tamam Rusiyaya

cə Әbdül Rəhmanın müşayiəti ilə gətirir. qatıb, Aleksandr dəlidir ki, atası kimi, qo-

Tehrana, yəni ona – Fətəli şaha. şunu geri çəksin? – yox, əlbəttə, Alek-

Şah soyunmayıb, çarpayının kənarın- sandr dəli deyil və yeganə ümid onadır

da oturdu. ki, heç olmasa, yeni Sərdar qətlə yetiril-

Yataq otağının ortasında, mizin miş Sisianovdan fərsiz olsun, Sisianov
üstündəki beşgözlü gümüş şamdanda ya- kimi bacarıqlı, qətiyyətli və səbatlı olma-
nan şamların şöləsi divara solğun iz sa- sın.
lırdı və divarla üzbəüz oturmuş Fətəli şah
O vaxt – düz yeddi ay bundan əvvəl o
şam şöləsinin divarda oynayan o solğun yaz günü ki, Fətəli şaha xəbər çatdı: qa-
əksinə baxa-baxa heç cürə ağlına sığış- yınatası İbrahim Xəlil xan Rusiya təbəəli-
dıra bilmirdi ki, qazdan ayıq olan, ehtiyat- yini qəbul edərək, Qarabağ xanlığını Sər-
68 lı, suyuüfürə-üfürə içən Hüseynqulu xan dar Sisianova təslim edib – o, bu xəbəri

2017 kimi bir adam bu dərəcədə təhlükəli bir də başqa bəd xəbərlər kimi zahirən so-
işə qol qoyub. Çox güman ki, Hüseynqu-
lunun ətrafı onun özünü də əmr-vaqe qar- yuqqanlı qarşılamışdı, daxildə isə son
şısında qoyub, ancaq o biri tərəfdən də dövrlərdə olmadığı dərəcədə sarsılmışdı:
bu hiyləgərlik – əvvəlcə rusların təbəəliyi- Şimali Azərbaycan da Gürcüstan kimi əl-
ni qəbul edib, minbir fitnə-fəsadla Sərdar dən gedirdi. Gəncədən sonra Qarabağın

Sisianovu arxayın salıb, sonra da onu müqavimət göstərmədən Rusiya təbəəli-
qətlə yetirtmək – Hüseynquluya yaraşan yini qəbul etməsi elə qara bir nümunə idi
ki, o taydakı xanlıqların qapısını da belə-
bir iş idi.
Bəs Sərdar Sisianovun ağlı harda idi cə müqavimətsiz açacaqdı – Fətəli şahın
ki, Bakı qalasına təkbaşına açar dalınca buna qətiyyən şübhəsi yox idi və onun
gedirdi? – səbəb, əlbəttə, təkcə Hüseyn- gümanı doğru da çıxdı: heç bir ay çək-
qulu xanın onu arxayın etməsi deyildi, əsl mədi ki, Şəki xanlığı Rusiya təbəəliyini
səbəb Sisianovun yekəbaşlığı, yerə-göyə məlul-məlul qəbul etdi və elə ki Mustafa

sığmayan təşəxxüsü, ən başlıcası isə, xan da Şirvan xanlığını dinməz-söyləməz

Arazın o tayındakı bütün xanlıqlara, Sərdar Sisianova tabe etdi, Bakı xanlığı-

Gürcüstan şahzadələrinə, knyazlarına, nın da elə bu cürə dinməz-söyləməz Ru-

Dağıstan hakimlərinə, bütün Qafqaz ca- siyanın ağuşuna atılacağı Fətəli şaha gün

Elçin. Baş maatına yuxarıdan, göyün yeddinci qa- işığı kimi aydın oldu – Hüseynqulu rəh-

tından, az qala Allahın dərgahından aşa- mətlik Cavad xan kimi, ruslarla kəllə-kəl-

ğı baxmağı idi. ləyə gələn deyildi.

Allahın dərgahından aşağı baxarsan, Әlbəttə, Şimali Azərbaycan xanlarının

axırı da belə olar. belə bir acizliyi və etibarsızlığı Fətəli şa-

Sisianovun ölümü nə verəcəkdi – rus- ha təsir edirdi, onu qəzəbləndirirdi, bə-

lar on üç il bundan əvvəlki kimi, qoşunu zən lap özündən də çıxarırdı, ancaq o bi-