Page 228 - "Xəzər" 2017

«NӘYİSӘ OLDUĞU mirəm, səhvdir, ya düz, mənə elə gəlir,
KİMİ İKİNCİ DӘFӘ başqa cür olsa, mətnin ritmi itər. Başqa-
larını deyə bilmərəm, ancaq mənə görə,

YARATMAQ MÜMKÜN mətnin ritmi, arxitektonikası onun axıcılı-
ğı, oxunaqlığı üçün əsas şərtlərdən biri-

DEYİL» dir. Bunlar sanki mətnin leksik tərkibinin,
sintaktik quruluşunun «çərçivə»ləridir. İn-

– Bir tərcüməçi kimi iş rejiminizdən di təsəvvür elə ki, pəncərə şüşəsi onun
danışaq. Hər gün neçə saat tərcümə çərçivəsindən böyük və ya qısa, enli və
ilə məşğul olursunuz və tərcümə pro- ya ensiz kəsilir, onda ya əyri olacaq, ya
sesində daha çox nələrə diqqət yetirir- da laxlayacaq. Düzdür, mətnin müəllifi nə
siniz? «çərçivə», nə də «şüşə» barədə düşünür,
onun üçün əsas olan oxucusuna göndər-

– İş qrafikim, demək olar, yoxdur. mək istədiyi ismarıcdır, «çərçivə»lər öz-
Çünki mən həm də universitetdə işləyi- özünə yaranır, daha doğrusu, ideya-məz-
rəm, yəni müəlliməm, daha dəqiq desəm, mun formanı sanki özü diktə edir və bəzi
228 vaxtımın çoxu əsas işimə gedir. Ona görə hallarda əksinə də olur. Yenə deyirəm,
müəllif bu barədə baş sındırmır, ancaq
2017 tərcümə ilə əsasən şənbə, bazar və bir tərcüməçidə tamamilə əksinədir. O, adek-
də bayram günlərində, daha çox isə tətil
zamanı ardıcıl məşğul oluram. Ancaq tər- vat tərcümə etmək üçün mütləq «çərçi-
cümə də yaradıcılıq prosesidir və belə və»ləri, eləcə də onun «ölçü»lərini dəqiq-
Nəyisə olduğu kimi ikinci dəfə yaratmaq mümkün deyil olan halda, burada dəqiq qrafikdən da- ləşdirməlidir, yoxsa adına «forma və məz-
nışmaq çətindir. Bəzən elə olur ki, iş ada- mun vəhdəti» dediyimiz prinsip pozula-
mı tutur, ondan ayrıla bilmirsən, bəzən caq...

də heç yaxınına belə getmək istəmirsən. – Demək, tərcümə bir yaradıcılıq
Heç vaxt zorla nəyisə tərcümə etməyə prosesi kimi ikimərhələlidir. Yəni pro-
çalışmıram, bilirəm ki, alınmayacaq, an- sesin özündən əvvəl ona hazırlıq işi
caq daxili ehtiyac duyanda kompüterin görülməlidir. Sizdə hazırlıq işi necə ge-
arxasına keçirəm, belə olan halda, cümlə- dir və bu, mütləqdirmi?
lər tərs-avand alınmır. Mənim üçün əsas

olan, hər oturanda neçə səhifə tərcümə

eləmək deyil, necə tərcümə eləməkdir. – Әn azından mənə elə gəlir, bu müt-

Hər dəfə işə başlayanda ötən dəfə elədi- ləqdir, başqa cür, uğurlu tərcümədən da-

yim hissəni mütləq oxuyuram, həm səhv- nışmaq olmaz. Həmişə demişəm və fik-

ləri düzəldirəm, həm də nəyisə dəyişi- rimdə də qalıram: orijinalda olduğu kimi

rəm. Çünki bəzən həmin anda adama elə mükəmməl tərcümədən heç vaxt söhbət

gəlir ki, hər şey yaxşıdır, ancaq ikinci də- gedə bilməz. Necə ola bilər, güzgünü çi-

fə, necə deyərlər, «ayıq başla», daha lik-çilik edəsən və sonra da onu elə ya-

doğrusu, onun təsirindən çıxandan sonra pışdırasan ki, çatlar bilinməsin?! Bu, sa-

oxuyanda görürsən ki, nəsə yerində de- dəcə olaraq, mümkün deyil. Ancaq onu

yil, nəsə yaxşı alınmayıb. Bunu bir də hə- iki cür yapışdırmaq olar: biri var, naşı us-

min ovqata köklənmək üçün edirəm. Bil- tanın əlinə düşə, elə kobud yapışdıra ki,