Page 8 - "Xəzər"

malik olduqlarından az qala tanrılaşan bir metodologiyaya istinad edərək yazını

insanların öz güclərindən çəkinməsi, real həyatla eyniləşdirmək təşəbbüsü

gələcək həyatlarından çox nigaran qalması, maraqlı olsa da, mümkünsüzdür. Buna

təsəllini bu mövzuda komikslər, fantastik nail olmaq üçün hansısa bir mətndən

filmlər yaratmaqda tapması müsbət bir imtina etməyin özü də, müəyyən mənada

şeydir.) öz yazdığını təkzib etməkdir. Әslində

Amma mövcudluğumuzun, varlığımızın yazının quruluşunu dağıtmaq yeni parçalar-

təsir gücü hələ də qalıb. Müasir, məşhur dan fərqli konstruksiya qurmaqdan başqa

mif yaradıcılarından fərqli olaraq, bu güc bir şey deyil. Roland Bart Balzakın “Sar-

davamlı şəkildə bir yazıçı kimi, eynən rasin” hekayəsinin filoloji və semantik

qədim miflərin etdiyi cəhdlərəbənzər təhlilində bunun mümkünlüyünü qəbul

təşəbbüslər göstərməkdədirlər. etdirərək, çox gözəl şəkildə həyata keçirir.

Yazıçıların bu məşğuliyyətə yanaşması, Beləliklə, ədəbiyyatşünas alimlərin özləri

onun üzərində müxtəlif təcrübələr aparması də nəticə etibarı ilə həm də bir növ

bəlkə də hər şeydən çox ədəbiyyatşü- hekayəçidirlər.

naslığın tədqiq obyekti olub və olmaqda Ola bilərmi ki, həyatı dərk etməyin

8 davam edir. Yekun konsepsiyaların nə incəsənətdən başqa yolu olmasın?

olmasından, yazıçıların ədəbiyyat tarixinin Yazıçılar öz işlərini təhlil etmirlər; əgər
2016 xronikasında hansı kateqoriyalı mikrofayl- etsəydilər, bu dərin uçurumun üzərindən

larda saxlanılmasından asılı olmayaraq, keçən kəndirin üstüylə yeriyərkən aşağı

bizim təbiətə – dərkedilən və onlardan kə- baxmağa bənzəyərdi. Yazıçılıq prosesini

narda yaşayan dərkedilməz həqiqətlərə – mistikalaşdırmamaq, onun hansı mənəvi

münasibətimiz bütün elmlərin əsasıdır. gərginlik bahasına yarandığını təcəssüm

Reallıq bütün element və mahiyyətlərdən etdirmək üçün, yazar riskli uçurumlardan

yarandığı üçün zəka bəzən aşkar olur, keçməli, öz söz bayrağını bir tədqiqatçının

bəzən isə sirli və görünməz qalır. Moder- fəth edəcəyi söz zirvəsinə sancmağı

nizm və post-modernizmin, strukturalizm bacarmalıdır. Yeyts pilotunun uçuşunda

və poststrukturalizmin köhnə psixoloji bir-birinə zidd olan “daxili sevincin

Nadin Qordimer. Yazı və varlıq təhlilləri kimi, bütün ədəbi tədqiqatlar da tənhalığı”, bir də kütləvi üsyanda doğulmuş

əslində eyni sonluğa yönlənir: hər şeyi “qorxunc gözəllik” birləşib; E.M.Forsterin

əbədiyyətə bağlamaq və (əgər bizim üçün səmimi şəkildə “sadəcə qoşul” deməsi;

müəmma olanlar, həqiqətdə gizli Coysun “sükut, hiylə və sürgün” arasındakı

qalanlardırsa, onda bəs əbədiyyət nədir?) seçimi; Simon Bolivarın simasında, daha

həyatın gücləri haqda yazıçı idrakının əxz müasir olan – Qabriel Qarsiya Markesin

etdiklərini metodologiya ilə dəqiqləşdirmək. labirinti başqaları üzərində olan istənilən

Lakin həyat mahiyyət etibarı ilə təsadüfdür; hakimiyyətin, əslində bir təkzibedilməz

mövcud şəraitdən, onu qavramağa çalışan gücə – ölümə tabe olduğunu göstərir.

şüurun səviyyəsindən asılı olaraq həmişə Bütün bunlar yazıçıların həyata baxışının

şəklini dəyişir. Deməli, təbii bir forması sonsuz və çoxşahəli yanaşmaları nəticə-

yoxdur və bu o deməkdir ki, təsadüf ele- sində sözün köməyi ilə ərsəyə gələn

mentinin böyük rol oynadığı yazı da heç nümunələrdir. İstənilən yazıçı ancaq cib

vaxt real və gerçək ola bilməz. Hər hansı fənəri “olmağı” arzulayır və yalnız müstəs-