Page 6 - "Xəzər"
P. 6
NADİN QORDİMER Orijinaldan tərcümə: Səyyarə Məmmədova
Nobel nitqi
YAZI VӘ VARLIQ
Әvvəl söz vardı…
Söz sahibi Tanrı idi, söz Tanrının idi,
söz ilkinlik idi. Amma bəşər mədəniyyəti
tarixində söz əsrlər boyu həm dünyəvi,
həm dini mənalar daşıdı. Söz səlahiyyət,
nüfuz göstəricisi oldu; təhdidedici əqidələrin
ifadəçisinə, axşam saatlarında TV-də tok-
6 şouya, müdrik kəlama, bəlağətə çevril-
di…
2016 Söz fəzanı dolaşır, kosmosdakı süni
peyklərlə toqquşub orbitini dəyişir, amma
mənası dəyişməz qalır. İndi söz qopub
gəldiyi asimana həmişəkindən daha
yaxındır. Lakin mən və mənim kimi insan-
ların aləmində onun bu transformasiyası
çox-çox əvvəllər baş tutmuşdu – o zaman
Nadin Qordimer. Yazı və varlıq ki, söz hələ daş kitabələrə həkk olunur, də baş verən fiziki inkişafda bir uyğunlaşma
papirus üzərində yazılırdı; o zaman ki, müşahidə olunub. Biz yazıçılar, əslində
səsdən təhkiyəyə, təhkiyədən işarələrlə həmin məsələnin həllini tapmaq üçün
oxunuşa, sonra isə yazıya çevrilərək, təkamül yolu keçmişik. Borxesin məşhur
perqamentdən başlayıb Qutenberqə kimi “Tanrı yazısı” hekayəsində təsvir olunduğu
yol qət etmişdi. Bu yol, təkcə sözün yox, kimi – zindana salınmış, gün işığını yalnız
həm də yazıçının yaranış hekayətidir. qısa zamanda görən bir əsir həyatın
mənasını yaquar dərisindəki naxışlarda
Nə qədər qəribə olsa da, bu proses tapmağa çalışdıtək, biz də ömrümüzü
daim ikitərəfli olub: eyni zamanda həm cəmiyyətdə, kiçicik parçası olduğumuz
yazıçının özünü və onun məqsədini, həm dünyada əldə etdiyimiz bilgiləri məhz
də bəşər mədəniyyətində insan növünün
yerini formalaşdırıb. Bu dəyişikliklər fərdin
yaranması və inkişafi boyu – yəni hüceyrə sözlər vasitəsilə aydınlaşdırmağa sərf
halından mükəmməl orqanizmə çevrilə- edirik. Bizim mürəkkəb, məhz bu mənada
nədək – fiziki anlamda baş veribsə, demək, son dərəcə əhəmiyyətli fəaliyyətimiz yazını
bunun hamısını özündə ehtiva edib. daim özümüzün və dünyanın, fərdin və
Bununla yanaşı elə insanın öz təbiətində cəmiyyətin tədqiqat alətinə çevirir.
Nobel nitqi
YAZI VӘ VARLIQ
Әvvəl söz vardı…
Söz sahibi Tanrı idi, söz Tanrının idi,
söz ilkinlik idi. Amma bəşər mədəniyyəti
tarixində söz əsrlər boyu həm dünyəvi,
həm dini mənalar daşıdı. Söz səlahiyyət,
nüfuz göstəricisi oldu; təhdidedici əqidələrin
ifadəçisinə, axşam saatlarında TV-də tok-
6 şouya, müdrik kəlama, bəlağətə çevril-
di…
2016 Söz fəzanı dolaşır, kosmosdakı süni
peyklərlə toqquşub orbitini dəyişir, amma
mənası dəyişməz qalır. İndi söz qopub
gəldiyi asimana həmişəkindən daha
yaxındır. Lakin mən və mənim kimi insan-
ların aləmində onun bu transformasiyası
çox-çox əvvəllər baş tutmuşdu – o zaman
Nadin Qordimer. Yazı və varlıq ki, söz hələ daş kitabələrə həkk olunur, də baş verən fiziki inkişafda bir uyğunlaşma
papirus üzərində yazılırdı; o zaman ki, müşahidə olunub. Biz yazıçılar, əslində
səsdən təhkiyəyə, təhkiyədən işarələrlə həmin məsələnin həllini tapmaq üçün
oxunuşa, sonra isə yazıya çevrilərək, təkamül yolu keçmişik. Borxesin məşhur
perqamentdən başlayıb Qutenberqə kimi “Tanrı yazısı” hekayəsində təsvir olunduğu
yol qət etmişdi. Bu yol, təkcə sözün yox, kimi – zindana salınmış, gün işığını yalnız
həm də yazıçının yaranış hekayətidir. qısa zamanda görən bir əsir həyatın
mənasını yaquar dərisindəki naxışlarda
Nə qədər qəribə olsa da, bu proses tapmağa çalışdıtək, biz də ömrümüzü
daim ikitərəfli olub: eyni zamanda həm cəmiyyətdə, kiçicik parçası olduğumuz
yazıçının özünü və onun məqsədini, həm dünyada əldə etdiyimiz bilgiləri məhz
də bəşər mədəniyyətində insan növünün
yerini formalaşdırıb. Bu dəyişikliklər fərdin
yaranması və inkişafi boyu – yəni hüceyrə sözlər vasitəsilə aydınlaşdırmağa sərf
halından mükəmməl orqanizmə çevrilə- edirik. Bizim mürəkkəb, məhz bu mənada
nədək – fiziki anlamda baş veribsə, demək, son dərəcə əhəmiyyətli fəaliyyətimiz yazını
bunun hamısını özündə ehtiva edib. daim özümüzün və dünyanın, fərdin və
Bununla yanaşı elə insanın öz təbiətində cəmiyyətin tədqiqat alətinə çevirir.
