Page 29 - "Xəzər"
P. 29
iyetmə övladlarının problemlərini, ya vaxt görüşməmişdi, həm də Karter ailəli 29
da əməkdaşların siyasi baxışlarını pıçıltı idi axı (Pat tənbəllik etməyib onun həyat 2016
ilə müzakirə edirdilər. İndi bu yazışmaya yoldaşının işlədiyi kitabxanaya getmiş,
görə Habermanların soyadının məxfi məhkəmə prosesindən hazırlanmış Nadin Qordimer. Yazışma
dosyeyə düşməyinə çox böyük ehtimal hesabatların dərc olunduğu qəzet dəstlərini
vardı. Hər halda, Pat bununla qızını qor- oxumuşdu). Bundan başqa, həbsxanaya
xutmaq fikrində deyildi. Siyasi məhbuslarla girib-çıxan bütün məktublar senzorun
hər hansı təmas quran şəxsləri xüsusi əlindən keçirdi. Qızı yetkinlik yaşına çatan-
xidmət orqanları dərhal nəzarətə götürür. da anası ona təlqin etmişdi ki, özgə
Hətta həmin məhbusla heç vaxt şəxsən məktubunu oxumaq ziyalı adama
görüşməsən belə, orqanlar səni daim yaraşmaz, hətta təsadüfən tapılmış sahib-
izləyəcək... siz məktubu da açıb-oxumaq yaxşı deyil.
Harriyet həbsxanaya, Roland Karterə
O, imkan düşən kimi dostlarının göndərdiyi məktubları yazı makinasında
yanında araya söz atırdı. Məsələn, deyirdi: çap edirdi: qoy həbsxanadakı senzorlara
“Sizə qəribə görünmür ki, dörd il məhbəsdə agah olsun – gizlətməli bir şey yoxdur.
yatan və hələ bundan sonra beş il də Yazı makinasında çap olunmuş mətndən
məhkumluq həyatı yaşayacaq Roland fərqli olaraq, əllə yazılmış mətndəki söz
Karter sağlam mənəviyyatını, zəkasını və və ifadələri istənilən yerə yoza bilərsən.
yumor hissini itirməyib? Qızım onunla Pat belə düşünürdü ki, qızının məktubları
mütəmadi məktublaşır...” Bu atmacaları həbsxanaya gələn digər məktublardan
hamı rəğbətlə qarşılayırdı. Bəzən Pat heç nə ilə seçilmir: ümumi marağı olan
deyilənlərə əlavə edirdi: “Təəssüf ki, li- gənclərin adi yazışmasıdır, sadəcə, Cənubi
berallardan çoxu siyasi məhbuslara məktub Afrikada təhsil sistemi barədə fikir
yazmağa ərinir, amma belə məktublar mübadiləsi aparırlar. Әlbəttə, istəyən olsa
həmin şəxsin özünü əvvəlkitək cəmiyyətin elə bu mövzunun içində belə sətiraltı
bərabərhüquqlu üzvü hesab etməyinə siyasi motiv tapa bilər, görünür, Karter
yardımçı ola bilərdi. Cəmiyyət çaşqınlıq maarifçilərin soyadını az adam tanıdığın-
içindədir: necə olur ki, Cənubi Afrika Res- dan, onların qadağan olunmuş mütəfək-
publikasının həbsxanalarında qatı cina- kirlərin siyahısına düşə bilməyəcəyinə
yətkarlara – oğru və quldurlara münasi- ümid edirdi.
bət vicdan məhbuslarına münasibətdən
qat-qat yaxşıdır? Roli Karter (bir neçə Bazar günü səhər qadınlar Milad
məktubdan sonra Roland adını “Roli” kimi bayramı üçün açıqçalar yazanda Pat dedi
yazırdı) həbsxanada özünü nümunəvi ki, görəsən, məhbuslara da bayram
aparsa da onu vaxtından əvvəl azad təbrikləri almağa icazə verirlər?
etməyəcəklər...”
Harriyetin təşəbbüs göstərməklə arası
Pat əslində Karterin bütün məktubları yox idi, ona görə də anası ilə sakitcə
ilə tanış idi, çünki Harriyet onları ucadan razılaşdı:
oxuyurdu, amma qızının cavab
məktublarından xəbərsiz idi. Yəqin ki, bu – İstəyirsən, cəhd eləyək.
məktublarda şəxsi münasibətlərdən bəhs Milad bayramı. Məhbusun dəmir
olunmurdu, çünki Harriyet bu oğlanla heç barmaqlıqlar arxasında qarşıladığı daha
bir Yeni il... Harriyet poçt açıqçalarının
da əməkdaşların siyasi baxışlarını pıçıltı idi axı (Pat tənbəllik etməyib onun həyat 2016
ilə müzakirə edirdilər. İndi bu yazışmaya yoldaşının işlədiyi kitabxanaya getmiş,
görə Habermanların soyadının məxfi məhkəmə prosesindən hazırlanmış Nadin Qordimer. Yazışma
dosyeyə düşməyinə çox böyük ehtimal hesabatların dərc olunduğu qəzet dəstlərini
vardı. Hər halda, Pat bununla qızını qor- oxumuşdu). Bundan başqa, həbsxanaya
xutmaq fikrində deyildi. Siyasi məhbuslarla girib-çıxan bütün məktublar senzorun
hər hansı təmas quran şəxsləri xüsusi əlindən keçirdi. Qızı yetkinlik yaşına çatan-
xidmət orqanları dərhal nəzarətə götürür. da anası ona təlqin etmişdi ki, özgə
Hətta həmin məhbusla heç vaxt şəxsən məktubunu oxumaq ziyalı adama
görüşməsən belə, orqanlar səni daim yaraşmaz, hətta təsadüfən tapılmış sahib-
izləyəcək... siz məktubu da açıb-oxumaq yaxşı deyil.
Harriyet həbsxanaya, Roland Karterə
O, imkan düşən kimi dostlarının göndərdiyi məktubları yazı makinasında
yanında araya söz atırdı. Məsələn, deyirdi: çap edirdi: qoy həbsxanadakı senzorlara
“Sizə qəribə görünmür ki, dörd il məhbəsdə agah olsun – gizlətməli bir şey yoxdur.
yatan və hələ bundan sonra beş il də Yazı makinasında çap olunmuş mətndən
məhkumluq həyatı yaşayacaq Roland fərqli olaraq, əllə yazılmış mətndəki söz
Karter sağlam mənəviyyatını, zəkasını və və ifadələri istənilən yerə yoza bilərsən.
yumor hissini itirməyib? Qızım onunla Pat belə düşünürdü ki, qızının məktubları
mütəmadi məktublaşır...” Bu atmacaları həbsxanaya gələn digər məktublardan
hamı rəğbətlə qarşılayırdı. Bəzən Pat heç nə ilə seçilmir: ümumi marağı olan
deyilənlərə əlavə edirdi: “Təəssüf ki, li- gənclərin adi yazışmasıdır, sadəcə, Cənubi
berallardan çoxu siyasi məhbuslara məktub Afrikada təhsil sistemi barədə fikir
yazmağa ərinir, amma belə məktublar mübadiləsi aparırlar. Әlbəttə, istəyən olsa
həmin şəxsin özünü əvvəlkitək cəmiyyətin elə bu mövzunun içində belə sətiraltı
bərabərhüquqlu üzvü hesab etməyinə siyasi motiv tapa bilər, görünür, Karter
yardımçı ola bilərdi. Cəmiyyət çaşqınlıq maarifçilərin soyadını az adam tanıdığın-
içindədir: necə olur ki, Cənubi Afrika Res- dan, onların qadağan olunmuş mütəfək-
publikasının həbsxanalarında qatı cina- kirlərin siyahısına düşə bilməyəcəyinə
yətkarlara – oğru və quldurlara münasi- ümid edirdi.
bət vicdan məhbuslarına münasibətdən
qat-qat yaxşıdır? Roli Karter (bir neçə Bazar günü səhər qadınlar Milad
məktubdan sonra Roland adını “Roli” kimi bayramı üçün açıqçalar yazanda Pat dedi
yazırdı) həbsxanada özünü nümunəvi ki, görəsən, məhbuslara da bayram
aparsa da onu vaxtından əvvəl azad təbrikləri almağa icazə verirlər?
etməyəcəklər...”
Harriyetin təşəbbüs göstərməklə arası
Pat əslində Karterin bütün məktubları yox idi, ona görə də anası ilə sakitcə
ilə tanış idi, çünki Harriyet onları ucadan razılaşdı:
oxuyurdu, amma qızının cavab
məktublarından xəbərsiz idi. Yəqin ki, bu – İstəyirsən, cəhd eləyək.
məktublarda şəxsi münasibətlərdən bəhs Milad bayramı. Məhbusun dəmir
olunmurdu, çünki Harriyet bu oğlanla heç barmaqlıqlar arxasında qarşıladığı daha
bir Yeni il... Harriyet poçt açıqçalarının
