Page 57 - 2017-4
P. 57
yəti anlamaq üçün gərgin fikirlərə qa- dərhal yandırırdılar... Toledonun bütün 57
pıldım. Sonra qəlbimdən yenə huşsuz və- həbsxanalarında olduğu kimi, əvvəl sax- 2017
ziyyətə düşmək istəyi keçdi. Ardınca ru- lanıldığım zindanda da yerə daş döşən-
hum da oyandı və əl-qolumu tərpətmək mişdi və ora hardansa azacıq işıq düşürdü. edqar Po. quyu və saat kəfkiri
cəhdim uğurla sonuclandı. Nəhayət, məh-
kəmə, adamın canını sıxan o səhnələr, Dəhşətli fikir damarlarımdakı qanı
hökm, taqətdən düşməyim və huşumu sürətlə axmağa məcbur etdi, bir anlığa
itirməyim bütün təfərrüatı ilə yadıma düşdü; huşumu itirdim. Özümə gələndə yerim-
amma hadisələrin ardıcıllığını, sonra baş dən dik atıldım, bütün vücudum əsirdi.
verənlər barədə min bir əzabla xatırladı- Əllərimi o tərəfə, bu tərəfə uzadır, ancaq
ğım hər şeyi unutmuşdum. addım atmaqdan çəkinirdim, çünki mə-
zarın divarları ilə üzləşməkdən qorxur-
Bu ana qədər gözlərimi açmamışdım. dum. Vücudumu soyuq tər basmış, iri
Hiss edirdim ki, arxası üstə uzanmışam, damcılar alnımda donub-qalmışdı. Nəha-
əl-qolum da bağlı deyil. Əlimi uzatdım – yət, tab gətirməyib ehtiyatla irəli yeridim,
bərk, nəm nəyəsə toxundu. Əlimi çəkmə- əllərimi qabağa verib gözlərimi geniş aç-
dim, harada olduğumu, başıma nə iş gəl- mışdım, hardansa düşəcək zəif işığı görə
diyini anlamağa çalışdım. İstəsəm də, biləcəyimə ümid edirdim. Bir neçə addım
gözlərimi aça bilmirdim. Yox, elə bilməyin atdım, amma ətrafımda boşluq və zülmət-
dəhşətli bir şeylə üzləşməkdən çəkinir- dən başqa heç nə yox idi. Rahat nəfəs
dim, məni qorxudan bu idi ki, birdən, ümu- aldım. Bir məsələ aydın idi: hələ axırım
miyyətlə, heç nə görmədim, onda necə çatmayıb.
olsun? Nəhayət, canımı dişimə tutub
gözlərimi açdım. Qorxduğum başıma gəl- Hər addım atdıqca Toledo dəhşətləri
di. Ətraf qatı zülmətə bürünmüşdü. Bo- barədə söylənən minlərlə əhvalatı xatır-
ğulurdum. Zülmət məni sıxırdı. Havam layırdım. Buradakı həbsxanalar haqqın-
çatmırdı. Hələ də sakitcə uzanıb fikrimi da gəzən qandonduran şayiələrə inan-
toplamağa çalışırdım. İnkvizisiyanın qa- mırdım, onları uydurma hesab edirdim –
nunlarını xatırlayırdım, çalışırdım ki, elə dəhşətli idilər ki, adamlar bu barədə
düşdüyüm vəziyyəti ayırd edim. Hökm yalnız pıçıltı ilə danışırdılar. Bəlkə, məni
oxunmuşdu, mənə elə gəlirdi, həmin an- yeraltı zülmət zindana atıblar ki, burada
dan xeyli müddət keçib. Lakin öldüyümə acından ölüm? Bəlkə, taleyimə daha dəh-
inanmırdım. Bilirdim ki, belə şeylər ro- şətli ölüm yazılıb? Hökm oxuyan hakim-
manlarda olur, həyatda isə bu cür hallara lərin xasiyyətini bildiyim üçün heç şübhəm
rast gəlmək çətindir. Bəs mən harada- yox idi ki, mənə sadə ölüm qismət olma-
yam, hansı vəziyyətdəyəm? Ölümə məh- yacaq. Nə vaxt və necə ölmək – indi mə-
kum edilmiş adamları, adətən, inkvizisiya ni düşündürən əsas məsələ bu idi.
tonqalında yandırırdılar, məhkəməm olan
gün belə bir edam mərasimi görmüşdüm. Nəhayət, əlim nəyəsə toxundu. De-
Bəlkə, məni zindana qaytarıblar ki, bir yəsən, hamar, yapışqan və soyuq daş di-
neçə aydan sonra keçiriləcək növbəti var idi. Divar boyunca çox ehtiyatlı ad-
edam mərasimini gözləyim? Ancaq belə dımlarla gedirdim, çünki həbsxana barə-
bir şey ola bilməzdi. Çünki məhkumları də eşitdiyim əhvalatlardan bəzisi yadım-
da qalmışdı. Lakin belə asta-asta get-
məklə zindanın ölçülərini müəyyən etmək
pıldım. Sonra qəlbimdən yenə huşsuz və- həbsxanalarında olduğu kimi, əvvəl sax- 2017
ziyyətə düşmək istəyi keçdi. Ardınca ru- lanıldığım zindanda da yerə daş döşən-
hum da oyandı və əl-qolumu tərpətmək mişdi və ora hardansa azacıq işıq düşürdü. edqar Po. quyu və saat kəfkiri
cəhdim uğurla sonuclandı. Nəhayət, məh-
kəmə, adamın canını sıxan o səhnələr, Dəhşətli fikir damarlarımdakı qanı
hökm, taqətdən düşməyim və huşumu sürətlə axmağa məcbur etdi, bir anlığa
itirməyim bütün təfərrüatı ilə yadıma düşdü; huşumu itirdim. Özümə gələndə yerim-
amma hadisələrin ardıcıllığını, sonra baş dən dik atıldım, bütün vücudum əsirdi.
verənlər barədə min bir əzabla xatırladı- Əllərimi o tərəfə, bu tərəfə uzadır, ancaq
ğım hər şeyi unutmuşdum. addım atmaqdan çəkinirdim, çünki mə-
zarın divarları ilə üzləşməkdən qorxur-
Bu ana qədər gözlərimi açmamışdım. dum. Vücudumu soyuq tər basmış, iri
Hiss edirdim ki, arxası üstə uzanmışam, damcılar alnımda donub-qalmışdı. Nəha-
əl-qolum da bağlı deyil. Əlimi uzatdım – yət, tab gətirməyib ehtiyatla irəli yeridim,
bərk, nəm nəyəsə toxundu. Əlimi çəkmə- əllərimi qabağa verib gözlərimi geniş aç-
dim, harada olduğumu, başıma nə iş gəl- mışdım, hardansa düşəcək zəif işığı görə
diyini anlamağa çalışdım. İstəsəm də, biləcəyimə ümid edirdim. Bir neçə addım
gözlərimi aça bilmirdim. Yox, elə bilməyin atdım, amma ətrafımda boşluq və zülmət-
dəhşətli bir şeylə üzləşməkdən çəkinir- dən başqa heç nə yox idi. Rahat nəfəs
dim, məni qorxudan bu idi ki, birdən, ümu- aldım. Bir məsələ aydın idi: hələ axırım
miyyətlə, heç nə görmədim, onda necə çatmayıb.
olsun? Nəhayət, canımı dişimə tutub
gözlərimi açdım. Qorxduğum başıma gəl- Hər addım atdıqca Toledo dəhşətləri
di. Ətraf qatı zülmətə bürünmüşdü. Bo- barədə söylənən minlərlə əhvalatı xatır-
ğulurdum. Zülmət məni sıxırdı. Havam layırdım. Buradakı həbsxanalar haqqın-
çatmırdı. Hələ də sakitcə uzanıb fikrimi da gəzən qandonduran şayiələrə inan-
toplamağa çalışırdım. İnkvizisiyanın qa- mırdım, onları uydurma hesab edirdim –
nunlarını xatırlayırdım, çalışırdım ki, elə dəhşətli idilər ki, adamlar bu barədə
düşdüyüm vəziyyəti ayırd edim. Hökm yalnız pıçıltı ilə danışırdılar. Bəlkə, məni
oxunmuşdu, mənə elə gəlirdi, həmin an- yeraltı zülmət zindana atıblar ki, burada
dan xeyli müddət keçib. Lakin öldüyümə acından ölüm? Bəlkə, taleyimə daha dəh-
inanmırdım. Bilirdim ki, belə şeylər ro- şətli ölüm yazılıb? Hökm oxuyan hakim-
manlarda olur, həyatda isə bu cür hallara lərin xasiyyətini bildiyim üçün heç şübhəm
rast gəlmək çətindir. Bəs mən harada- yox idi ki, mənə sadə ölüm qismət olma-
yam, hansı vəziyyətdəyəm? Ölümə məh- yacaq. Nə vaxt və necə ölmək – indi mə-
kum edilmiş adamları, adətən, inkvizisiya ni düşündürən əsas məsələ bu idi.
tonqalında yandırırdılar, məhkəməm olan
gün belə bir edam mərasimi görmüşdüm. Nəhayət, əlim nəyəsə toxundu. De-
Bəlkə, məni zindana qaytarıblar ki, bir yəsən, hamar, yapışqan və soyuq daş di-
neçə aydan sonra keçiriləcək növbəti var idi. Divar boyunca çox ehtiyatlı ad-
edam mərasimini gözləyim? Ancaq belə dımlarla gedirdim, çünki həbsxana barə-
bir şey ola bilməzdi. Çünki məhkumları də eşitdiyim əhvalatlardan bəzisi yadım-
da qalmışdı. Lakin belə asta-asta get-
məklə zindanın ölçülərini müəyyən etmək
