Page 56 - 2017-4

bilmədim; ağlım həmin fikirlə çulğalaşan- ların qəribə əksi görünməyib, qarşısında

da – sirli qüvvənin təsiri ilə hakimlərin si- qarabasmalar peyda olmayıb, o, sehrli çi-

fəti qəfildən qeyb oldu, uzun şamlar itdi, çəklərin ətrini duymayıb, əvvəllər eşitmə-

alovu da söndü, hər tərəfi zülmət basdı; diyi hansısa xor musiqisinin sədalarından

bütün düşüncələrim bir nöqtədə cəmləş- zövq almayıb.

di – elə bil varlığım cəhənnəmə yuvarlan- Ruhum qeyb olmuşdu, daim nəyisə

dı. Sonra dünya dondu, lal sükut içində xatırlamağa çalışır, itib-getmiş təəssürat-

zülmətə büründü. ları bərpa etməyə cəhd göstərirdim. Am-

Hisslərdən məhrum olmuş, ancaq ağ- ma bu ciddi səylərimə baxmayaraq, bə-

lımı hələ itirməmişdim. Beynimin hansı zən qəribə hisslər keçirirdim: mənə elə

nöqtələrinin fəaliyyət göstərdiyini başa gəlirdi, xatırlamaq məsələsində ifrata var-

düşməyə, hətta bunu təsvir etməyə çalış- mışam. Xatirələr qısa, həm də çox qısa

mıram. Yalnız onu bilirəm ki, ağlım hələ fasilələrlə gözlərim önündə canlanır, dər-

üstümdə idi. Adamın ağlı heç vaxt yerli- rakəm isə bunu başqa cür qəbul edirdi:

dibli yox olmur. Dərin yuxuya gedəndə sanki huşsuz vəziyyətdəyəm və gördüyüm

də! Sayıqlayanda da! Huşunu itirəndə də! hər şey dumana bürünüb. Həmin dumanlı

56 Öləndə də! Hətta adamı məzara qoyan- xatirələrdə ucaboy adamlar görürdüm,

da belə, ağlı tamam itmir. Əks təqdirdə onlar məni qaldırıb aparırdılar – harasa
2017 ölümsüzlük, əbədilik olmazdı ki! Biz dərin aşağı, lap aşağı, dibə enirdik, bu sonsuz

yuxudan oyananda müəyyən bir xəyalın enişdən başım gicəllənirdi. Qəlbimi bürü-

nazik pərdəsini yırtıb çıxırıq. Lakin bir an müş təlatüm də yadımdadır, o təlatüm

sonra (həmin pərdə çox nazikdir!) o xə- ürəyimin qeyri-təbii səssizliyindən yaran-

yalı heç xatırlamırıq. Huşunu itirəndən mışdı. Sonra ümumi hərəkətsizlik hissi

sonra özünə gəlməyin iki mərhələsi var: gəldi; elə bil məni aparan ucaboy adam-

birincisi, ruhun hələ ölməyib, ikincisi, cis- lar (uğursuz yolçuluq!) enərək hətta hüdud-

min də sağdır. Təsəvvür edin ki, əgər suz sərhədləri də keçib dayandılar, gör-

ikinci mərhələyə keçib, birinci mərhələnin dükləri bu mənasız işdən bezdilər. Ardın-

doğurduğu təəssüratı qoruyub saxlaya ca xatırladığım yalnız üfunətli kif iyi idi,

bilsəydik, bu, qeyri-cismani həyat barədə sonra yaddaşım yerli-dibli itdi, ətrafdakı

edqar Po. quyu və saat kəfkiri mənalı xatirələr olardı. Bəs qeyri-cismani əşyaları görsəm də, şüurum onları dərk

həyat nədir? Ölümdən sonrakı həyatla edə bilmirdi.

onu necə fərqləndirmək olar? Əgər bizə Qəfildən ürək döyüntümün səsi vücu-

birinci mərhələnin təəssüratlarını beyni- duma hakim kəsildi: ardıcıl, ahəngdar

mizdə canlandırmaq qabiliyyəti verilmə- döyünmürdü, o döyüntü qulaqlarımda səs-

yibsə, onlar böyük zaman kəsiyindən ke- lənirdi. Sonra hər şey yenidən yox oldu.

çib çağırılmamış qonaq kimi öz-özünə Ardınca yenə ürəyimin döyüntüsünü hiss

gələ bilməzmi? Sonra da təəccüblənirik etdim və eşitdim. Bütün vücudum, varlı-

ki, filan şeylər bizə haradan agah oldu? ğım dəhşətli ağrılardan qıvrılırdı. Sonra

Deməli, ömründə bircə dəfə də olsun hu- şüurumun səsini duydum, amma düşüncə-

şunu itirməyən şəxsin heç vaxt gözləri lərim qeyb olmuşdu: bu vəziyyət xeyli da-

qarşısında nağılvarı qəsrlər canlanma- vam etdi. Birdən düşüncələrim qayıtdı,

yıb, közərən kömür işığında tanış adam- əzab dolu qorxu çəkdim, düşdüyüm və-