Page 265 - 2017-4
P. 265
rə onlar arasında böyük fərq var. İndi P.Frey: Məşğələlərin birində aktyorun 265
isə hər iki dildə təqdimat bildirən sözlərə yüngüllük hissindən danışmışdıq. Bu hiss 2017
nəzər yetirək. İngiliscə “ay”, yəni “mən”, aktyor texnikasını elə yaxşı nəzarətdə
rus dilində “ya” kimi səslənir. Ruslar işə saxlayır ki, hətta ən faciəli səhnədə belə, Mixail Çexov. Peşəkar aktyorluq dərsləri
həvəssiz başlayır, amma bir müddət aktyor gözlənilmədən hadisələrin mərkə-
keçəndən sonra elə canfəşanlıq göstərib zindən uzaqlaşıb nəsə yeni bir oyun
qızışırlar ki, məəttəl qalırsan. İngilislər isə göstərməyə başlayır. Mən başqa ideyadan
əksinə, əvvəlcə araşdırma aparıb istifadə edirdim. Bir rol üzərində işləyirdim,
məsələnin mahiyyətinə bələd olur, sonra əvvəlcə mənə çox sentimental göründü,
isə işə başlayıb öz fərdi mənafelərini özümü sakitləşdirdim, düşündüm ki, oyunu
güdürlər... məhz bu tərzdə quracağam. İşə başla-
yanda fikirləşdim ki, yaratdığım personaja
Məsələn, “Romeo və Cülyetta”nı tam nəzarət edirəm. Kənardan öz perso-
oxuyanda Romeonun sözlərinə diqqət najıma göz qoyur, qarşıya çıxan bütün
yetirsək, onun hansı səslərdən istifadə çətinliklərə uğurla sinə gərirdim. Bir sözlə,
etdiyi ortaya çıxır, yalnız bundan sonra rola girib tamaşaya tam hakim kəsilmişdim.
Cülyettanın tamam başqa səslərdən Eyni zamanda özümü sərbəst və məmnun
istifadə etdiyini anlayacağıq. Beləliklə, hiss edirdim. Həm də bütün bunlarda
personajların müəyyən səslərini özünüz nəzarət amilinin təcəssüm olunub-olun-
üçün qeyd edə bilərsiniz, bu da tezliklə madığını bilmək istəyirdim.
psixoloji jestə çevriləcək. Əlbəttə, bütün
bunlara Şekspir və Höte kimi dahilərin M.Çexov: Mənə belə gəlir ki,
əsərlərində rast gəlmək mümkündür. personajın xarakterinin birinci variantını
Müəyyən səslərin qeydiyyatını aparandan oynayanda tamaşaçının gözləri yaşarırsa,
sonra görəcəksiniz ki, personaj həmin aktyoru mükəmməl oyuna görə alqış-
səslərdən istifadə etməklə danışır. Bu, layırsa, personajın yeni interpretasiyasını
nitqlə bağlıdır, doktor Rudolf Ştaynerin nəzarətə almağa ehtiyac yoxdur. Bu, artıq
nitq metodikasında ətraflı şərh olunub, yeni personajın yaranması deməkdir. Siz
personajın səslərdən istifadəsi də dəqiq personajın həm birinci, həm də ikinci
göstərilib. variantına nəzarət edə bilərsiniz. Lakin
mənə elə gəlir, proses zamanı onun
Personajın psixoloji jesti sahəsində xarakterini dəyişmisiniz. Məndə belə
axtarışlar və araşdırmalar aparmaq üçün təəssürat oyanır ki, əvvəlcədən düzgün
bütün mümkün vasitələrdən istifadə etmək yol seçilməyib və bu seçim sizi yorub.
lazımdır. Yolda irəliləyən adama diqqət Konkret oyun tərzini tapmaq həmişə
yetirsək, onun hərəkət zamanı hansı jestlər müəyyən çətinliklərlə bağlıdır. Əgər rol
etdiyini görsək, bunu psixoloji jestin “qabığı” sizi yorur, mənəvi gərginlik yaradırsa, bu,
adlandıra bilərik. Personajı səhnədə o deməkdir ki, seçim səhvdir. Amma oyun
təsəvvür etmək – danışanda hansı səslər səviyyəsi, ustalıq elə yüksək səviyyədə
çıxarır, ümumiyyətlə, səsi necədir, necə ola bilər ki, bütün qüsurları ört-basdır
gəzir, necə oturur, pauzanın hansı növün- edər. Bu gün nümayiş etdirdiyiniz yorğun-
dən istifadə edir və s. – lazımdır. Əgər luğun yaranma səbəbinə gəldikdə isə...
bütün bunları təsəvvürümüzdə canlandıra Yaxşı, mükaliməmizi davam etdirək.
bilsək, onda personajın psixoloji jestini
anlaya bilərik.
isə hər iki dildə təqdimat bildirən sözlərə yüngüllük hissindən danışmışdıq. Bu hiss 2017
nəzər yetirək. İngiliscə “ay”, yəni “mən”, aktyor texnikasını elə yaxşı nəzarətdə
rus dilində “ya” kimi səslənir. Ruslar işə saxlayır ki, hətta ən faciəli səhnədə belə, Mixail Çexov. Peşəkar aktyorluq dərsləri
həvəssiz başlayır, amma bir müddət aktyor gözlənilmədən hadisələrin mərkə-
keçəndən sonra elə canfəşanlıq göstərib zindən uzaqlaşıb nəsə yeni bir oyun
qızışırlar ki, məəttəl qalırsan. İngilislər isə göstərməyə başlayır. Mən başqa ideyadan
əksinə, əvvəlcə araşdırma aparıb istifadə edirdim. Bir rol üzərində işləyirdim,
məsələnin mahiyyətinə bələd olur, sonra əvvəlcə mənə çox sentimental göründü,
isə işə başlayıb öz fərdi mənafelərini özümü sakitləşdirdim, düşündüm ki, oyunu
güdürlər... məhz bu tərzdə quracağam. İşə başla-
yanda fikirləşdim ki, yaratdığım personaja
Məsələn, “Romeo və Cülyetta”nı tam nəzarət edirəm. Kənardan öz perso-
oxuyanda Romeonun sözlərinə diqqət najıma göz qoyur, qarşıya çıxan bütün
yetirsək, onun hansı səslərdən istifadə çətinliklərə uğurla sinə gərirdim. Bir sözlə,
etdiyi ortaya çıxır, yalnız bundan sonra rola girib tamaşaya tam hakim kəsilmişdim.
Cülyettanın tamam başqa səslərdən Eyni zamanda özümü sərbəst və məmnun
istifadə etdiyini anlayacağıq. Beləliklə, hiss edirdim. Həm də bütün bunlarda
personajların müəyyən səslərini özünüz nəzarət amilinin təcəssüm olunub-olun-
üçün qeyd edə bilərsiniz, bu da tezliklə madığını bilmək istəyirdim.
psixoloji jestə çevriləcək. Əlbəttə, bütün
bunlara Şekspir və Höte kimi dahilərin M.Çexov: Mənə belə gəlir ki,
əsərlərində rast gəlmək mümkündür. personajın xarakterinin birinci variantını
Müəyyən səslərin qeydiyyatını aparandan oynayanda tamaşaçının gözləri yaşarırsa,
sonra görəcəksiniz ki, personaj həmin aktyoru mükəmməl oyuna görə alqış-
səslərdən istifadə etməklə danışır. Bu, layırsa, personajın yeni interpretasiyasını
nitqlə bağlıdır, doktor Rudolf Ştaynerin nəzarətə almağa ehtiyac yoxdur. Bu, artıq
nitq metodikasında ətraflı şərh olunub, yeni personajın yaranması deməkdir. Siz
personajın səslərdən istifadəsi də dəqiq personajın həm birinci, həm də ikinci
göstərilib. variantına nəzarət edə bilərsiniz. Lakin
mənə elə gəlir, proses zamanı onun
Personajın psixoloji jesti sahəsində xarakterini dəyişmisiniz. Məndə belə
axtarışlar və araşdırmalar aparmaq üçün təəssürat oyanır ki, əvvəlcədən düzgün
bütün mümkün vasitələrdən istifadə etmək yol seçilməyib və bu seçim sizi yorub.
lazımdır. Yolda irəliləyən adama diqqət Konkret oyun tərzini tapmaq həmişə
yetirsək, onun hərəkət zamanı hansı jestlər müəyyən çətinliklərlə bağlıdır. Əgər rol
etdiyini görsək, bunu psixoloji jestin “qabığı” sizi yorur, mənəvi gərginlik yaradırsa, bu,
adlandıra bilərik. Personajı səhnədə o deməkdir ki, seçim səhvdir. Amma oyun
təsəvvür etmək – danışanda hansı səslər səviyyəsi, ustalıq elə yüksək səviyyədə
çıxarır, ümumiyyətlə, səsi necədir, necə ola bilər ki, bütün qüsurları ört-basdır
gəzir, necə oturur, pauzanın hansı növün- edər. Bu gün nümayiş etdirdiyiniz yorğun-
dən istifadə edir və s. – lazımdır. Əgər luğun yaranma səbəbinə gəldikdə isə...
bütün bunları təsəvvürümüzdə canlandıra Yaxşı, mükaliməmizi davam etdirək.
bilsək, onda personajın psixoloji jestini
anlaya bilərik.
