Page 264 - 2017-4

məqamda tamaşaçının xoşuna gəlməyə M.Çexov: Əgər rejissorsunuzsa, gərək

də bilər. tənqid etməkdən çəkinməyəsiniz. İndi isə

M.Çexov: Psixoloji jest barədə psixoloji jestdən doğan aktyor jestinin

söylədiyiniz fikirlərə qayıdaq. Məsələn, fərqini izah etmək istərdim. Məsələn,

gündəlik həyatda müxtəlif fərdlərə nəzər “Lilioma” pyesindəki Yuli rolunda ən böyük

salsanız, görəcəksiniz ki, hər bir insanın hisslərin harada gizləndiyini müəyyən

psixoloji jesti var, amma o, bunun nə etməyə çalışırdım. Lakin sintezin bəzi

olduğundan xəbərsizdir. Biz səhnəyə keyfiyyətləri barədə danışmaq mümkün
çıxanda təbii psixoloji jestə bel bağlaya deyil. Belə başa düşürəm ki, jest yalnız
bilmərik. Aktyor öz psixoloji jestini rolu, personajın bütün hərəkətlərini
yaratmalıdır, çünki biz personaja həyat anlamaq üçün mövcuddur. Bundan
verib canlandıranacan o, qeyri-realdır. səhnədə istifadə etmək mümkün deyil,
Ona görə də aktyor hər birimizin psixoloji digər tərəfdən, rol elə ifa olunmalıdır ki,
həyatında baş verən jestlərdən ən personaj psixoloji jestdən kifayət qədər
uyğununu fərdi surətdə tapıb ortaya bəhrələnə bilsin. Beləliklə, jest daha çox
qoymalıdır. Özünüz baxın, insanın xarakteri rolun özündən asılı vəziyyətdədir. Bəzən
jest hərəkətlə birləşə bilər, ancaq jest,
264 nə qədər sadə olsa, onun psixoloji jesti əsasən, aktyorun səhnədə yaşadığı və
2017 də bir o qədər bəsitdir. Məsələn, ucuz bir yaddaşına həkk olunmuş hissləri təzahür
malı təbliğ edən şəxs çox kobud jest edir. etdirir. Məsələn, Don Kixotun güclü jesti
Digər nümunə: arzularla aşıb-daşan ingilisi ola bilər, çünki bəsit personajdır, onun
gözləriniz önündə canlandırın. O, arzularını xarakter cizgilərini anlamaq üçün jestlərdən
nəinki hamıdan, hətta özündən də gizlədir. istifadə edilməlidir, başqa sözlərlə desək,
Həyatda tez-tez ingilislərə xas jestin şahidi aktyor elə oynamalıdır ki, bu personaj
ola bilərsiniz: bir yumruğunu digər ovcuna kənardan “saqqallı uşaq” kimi görünsün.
vurur. İngilislərin, demək olar, hamısı bu Etiraf edim ki, bu, personajın xüsusiy-

Mixail Çexov. Peşəkar aktyorluq dərsləri jestdən istifadə edir. İtaliyalılarda da oxşar yətlərindən asılıdır.
jestlər var... Mən psixologiya baxımından

psixoloji jestə inanmıram. Aktyor istəyi, Mahiyyət
arzusu yalnız ideya tərənnüm etməkdən

daha zəngin və emosionaldır. Psixoloji Psixoloji jest mahiyyətə, məsələnin
jestlə bağlı, elə bir jest seçə bilərsiniz ki, məğzinə gətirib çıxara bilərmi? Bəli.
aktyora daha doğma olsun, personajın Mahiyyət bütün rolun ağırlığını daşıyır.
psixoloji jestindən yüksəkdə dayansın. Bəzən elə fikir yaranır ki, guya mahiyyət
Jest barədə məlumatı rejissorla aktyor öz donub, mükəmməl deyil, bəlkə də,
aralarında razılaşdıra bilər. Onda şüuraltı elastikdir. Psixoloji jest həmişə mükəmməl,
qüvvə elə bir jest seçəcək ki, bu həm dəyişkəndir, necə deyərlər, üzüyoladır.
rejissoru, həm də aktyoru razı salacaq. Hər şey bir nöqtədə birləşə bilər. Həmçinin

Söhbətimiz buna əyani sübutdur. irqi və milli baxımdan insan psixologiyasını

P.Frey: Özüm üçün tam fərqli jest bilmək, dilin nəyi təzahür etdiyini anlamaq

tapmışam, görünür, bu jestə çox vurğunam. lazımdır. Məsələn, əks qütblərdə dayanan

Mən söylənilən tənqidi fikirlərlə razıyam. iki xalqı – ingilislər və rusları götürək.

Aktyorun seçiminə tənqidi yanaşıram. Hisslərin dərk edilməsi, təzahür formalarına