Page 206 - 2017-4

şı tərcümə, bir əsəri digər dildə yenidən yazmaq deməkdir...”faydalı olur, tərcüməçiyə axtardığı sözü nümunəyə çevrildiyi zaman üzə çıxır.
tapmaqda köməklik göstərir. Düşünürəm Məsələn, son onilliklərdə üzə çıxan Dante
ki, dəqiqlik-axıcılıq dilemması poeziya tərcümələrindən, az qala, sərgi açmaq
tərcüməsi zamanı daha çox üzə çıxır. olar. Tərcümə versiyalarının bu cür çoxluğu
Poeziya tərcüməm çox azdır, amma xeyli ondan xəbər verir ki, hər dəfə daha
redaktə eləmişəm. Dəqiqliyin itirilməsi mükəmməl, daha gözəl tərcüməylə qarşı-
hallarına nəsrdən daha çox məhz poeziya laşmaq imkanımız var. Yunan və Roma
tərcüməsində şahid olmuşam. Məsələn, klassiklərinin tərcüməsi ilə bağlı da eyni
əksər vaxtlarda elə nümunələrə rast şeyləri demək olar.
gəlirsən ki, əslində, dəqiqliyi saxlamağın
mümkün olduğunu görürsən, amma
tərcüməçinin özü də şair olduğu üçün
əcnəbi şairin çatdırmaq istədiyi mətləbi
zədələmək bahasına da olsa, öz şair
eqosunu yenə bilmir. Bir qədər çətin
anlaşılan bu fikrimi yekunlaşdırarkən yenə
206 qəliz bir incəliyi qeyd etmək istəyirəm.
Dəqiqlik, şüurlu olaraq saxlanılmalıdır,
2017 mətnin axıcılığını təmin etmək isə daha
çox instinktiv – ya da buna nə ad verirsiniz,
verin – şeydir. Belə məsələlər struktura-
listlər üçün əsl araşdırma mövzusudur.
Onların bəzi səriştəli nümayəndələri bu
suallara cavab verməyə cəhd də göstə-
riblər. Amma bütün digər “incə” elmlərdə
olduğu kimi, onların nəzəriyyələrini
laboratoriyada tətbiq etmək mümkün olmur.
Fərdi sənət olan tərcümənin özü də bu
cürdür.

T.H.: Tərcümələrinizin təkrarlanmaz
və əvəzedilməz olduğunu düşünür-
sünüzmü?

q.r.: Yox. Əminəm ki, Qarsia Markesin
əsəri əsrlərin klassik nümunəsi kimi
qalacaqsa, məsələn, beş yüz il sonra
artıq başqa bir yazıçının yeni əsəri kimi
oxunacaq. Az da olsa, o məqamdan təsəlli
tapıram ki, həmin vaxt o əsərin meydan
sulayan yeni tərcüməsi öz zəfərini qeyd
edəndə mən o günlərin şahidi olmayaca-
ğam. Zənnimcə, müəyyən bir əsərin yeni
tərcümələri o mətn artıq qədim və klassik