Page 205 - 2017-4
P. 205
sı yaxşı roman və ya hekayəni tərcümə lazım gəlir. Tərcümə etdiyiniz romanlar 205
etməkdən daha çətindir. Həm də tərcüməçi arasında məhz bu problemin öhdəsin- 2017
üçün həddən artıq cansıxıcıdır. Kiməsə dən xüsusi formada gəldiyiniz olubmu?
inandırıcı görünməyə bilər, amma tərcümə “yaxşı tərcümə – bir əsəri digər dildə yenidən yazmaq deməkdir...”
etdiklərimin arasında ən asanı Qabriel q.r.: Mən sadəcə ideal tərcümə
Qarsia Markes olub. Xüsusilə də “Patriarxın haqqında nəsə deyə bilərəm. İdeal
payızı” (əgər təhlillərim məni yanıltmırsa). tərcümədə bu şərtlərin ikisinə də əməl
Elə bil su kimi axırdı. Bu əsər yadımda edilməlidir. Yəni birinin naminə digərini
xoş və zövq aldığım bir mütaliə kimi qalıb. fəda eləmək, mənə görə, doğru deyil.
Səmimi desəm, bu problemlə o qədər də
T.H.: “xana-xana oyunu”nun tərcü- üzləşməmişəm. Ən azı, bunu şüurlu
məsində hansı üsuldan istifadə etmi- şəkildə hiss etməmişəm. Bəzən redaktor
siniz? Fəsilləri adladıqca tərcümə pro- mətnin harasındasa yaxşı səslənməyən,
sesində siz də xana-xana oynamısı- ingilis dilinə uyğun olmayan bir ifadə,
nızmı? yaxud söz tapıb. Deməli, həmin məqamda
dəqiqlik dilin axıcılığını üstələyib. Amma
q.r.: Tərcümə o qədər də çətin deyildi. bu, məqsədyönlü şəkildə edilməyib. Yəni
Yeganə çətinlik yeniliyin və oyunun ritmini həmin şərtlərdən hansınısa daha çox
tutmaq idi. Bu isə öz növbəsində çox qabartmağa can atmamışam. Hər şey öz-
zövq verirdi. Xulionu tərcümə etmək hə- özünə baş verib.
mişə ürəyimcə olub. Çünki o, yumor və
pafosun, həqiqətən, eyni şey olduğunu T.H.: Bəs “Patriarxın payızı” əsə-
bilir. Bu eyni şey dediyimizi isə, bəlkə də, rində necə? Orada bu problemlə –
sevgi adlandıra bilərik. Tərcümə edəndə dəqiqlik və oxunaqlılıq dilemması ilə
kitabla xana-xana oyunu oynamadım, qarşı-qarşıya qalmısınızmı?
amma əvvəldən axıracan mətni yaşamağa,
hiss etməyə çalışdım və deyəsən, bu, işə q.r.: Yox, həmin əsərdə o qədər də
yaradı. Zənnimcə, bu metod kitabı zöv- çətinlik çəkməmişəm. Markesin digər
qümə daha uyğun və əyləncəli etdi. Məncə, əsərlərindəki kimi, bu romanda da hər
bu romanı oxumaq üçün başqa yol yoxdur. şey “avtomatik tərcümə” prinsipi ilə baş
Xulio tənqidçilərin romandakı yeniliyi ciddi verib. Avtomatik yazı da, təxminən, belə
qarşılamağından təəccüblənmişdi. Çünki bir şeydir. Zənnimcə, Qarsia Markes
o, romanı fərqli şəkildə yazarkən, əslində, nəsrinin üstünlüyü ondadır ki, əsərin özü
ciddi deyildi. tərcümənin asanlıqla irəliləməsinə yardım
edir. Sonralar bəzi şeyləri təhlil etmək
T.H.: Tərcümə ilə bağlı bir məqalə- üçün tərcüməmə göz gəzdirəndə düşün-
nizdə önəmli problemə toxunursunuz: müşəm ki, əsərdəki hansısa məqamı
“Mətnin oxunaqlı və axıcı olması, yoxsa ingilis dilində yalnız o cür, yəni tərcümə
dəqiqliyin saxlanılması daha vacibdir?” etdiyim şəkildə vermək olardı. Əksər
Məsələ burasındadır ki, tərcümə vaxtlarda ingilis dilində ifadə etdiyim
etdiklərinizin çoxunda mükəmməlliyi qarşılığın çox uyğun olduğunu görmüşəm.
saxlamaq üçün mətnin axıcı olması Mənə elə gəlir, bəzən hər hansı sözün
şərtə çevrilib. Orijinalın üslub axıcılığını uğurlu sinonimini tapmaqla dəqiqlik və
və ritmini saxlamaq üçün bəzən dəqiq- axıcılığın hər ikisini bir arada saxlamaq
liklə bağlı müəyyən güzəştlərə getmək olar. İkidilli lüğətlər də məhz bu zaman
etməkdən daha çətindir. Həm də tərcüməçi arasında məhz bu problemin öhdəsin- 2017
üçün həddən artıq cansıxıcıdır. Kiməsə dən xüsusi formada gəldiyiniz olubmu?
inandırıcı görünməyə bilər, amma tərcümə “yaxşı tərcümə – bir əsəri digər dildə yenidən yazmaq deməkdir...”
etdiklərimin arasında ən asanı Qabriel q.r.: Mən sadəcə ideal tərcümə
Qarsia Markes olub. Xüsusilə də “Patriarxın haqqında nəsə deyə bilərəm. İdeal
payızı” (əgər təhlillərim məni yanıltmırsa). tərcümədə bu şərtlərin ikisinə də əməl
Elə bil su kimi axırdı. Bu əsər yadımda edilməlidir. Yəni birinin naminə digərini
xoş və zövq aldığım bir mütaliə kimi qalıb. fəda eləmək, mənə görə, doğru deyil.
Səmimi desəm, bu problemlə o qədər də
T.H.: “xana-xana oyunu”nun tərcü- üzləşməmişəm. Ən azı, bunu şüurlu
məsində hansı üsuldan istifadə etmi- şəkildə hiss etməmişəm. Bəzən redaktor
siniz? Fəsilləri adladıqca tərcümə pro- mətnin harasındasa yaxşı səslənməyən,
sesində siz də xana-xana oynamısı- ingilis dilinə uyğun olmayan bir ifadə,
nızmı? yaxud söz tapıb. Deməli, həmin məqamda
dəqiqlik dilin axıcılığını üstələyib. Amma
q.r.: Tərcümə o qədər də çətin deyildi. bu, məqsədyönlü şəkildə edilməyib. Yəni
Yeganə çətinlik yeniliyin və oyunun ritmini həmin şərtlərdən hansınısa daha çox
tutmaq idi. Bu isə öz növbəsində çox qabartmağa can atmamışam. Hər şey öz-
zövq verirdi. Xulionu tərcümə etmək hə- özünə baş verib.
mişə ürəyimcə olub. Çünki o, yumor və
pafosun, həqiqətən, eyni şey olduğunu T.H.: Bəs “Patriarxın payızı” əsə-
bilir. Bu eyni şey dediyimizi isə, bəlkə də, rində necə? Orada bu problemlə –
sevgi adlandıra bilərik. Tərcümə edəndə dəqiqlik və oxunaqlılıq dilemması ilə
kitabla xana-xana oyunu oynamadım, qarşı-qarşıya qalmısınızmı?
amma əvvəldən axıracan mətni yaşamağa,
hiss etməyə çalışdım və deyəsən, bu, işə q.r.: Yox, həmin əsərdə o qədər də
yaradı. Zənnimcə, bu metod kitabı zöv- çətinlik çəkməmişəm. Markesin digər
qümə daha uyğun və əyləncəli etdi. Məncə, əsərlərindəki kimi, bu romanda da hər
bu romanı oxumaq üçün başqa yol yoxdur. şey “avtomatik tərcümə” prinsipi ilə baş
Xulio tənqidçilərin romandakı yeniliyi ciddi verib. Avtomatik yazı da, təxminən, belə
qarşılamağından təəccüblənmişdi. Çünki bir şeydir. Zənnimcə, Qarsia Markes
o, romanı fərqli şəkildə yazarkən, əslində, nəsrinin üstünlüyü ondadır ki, əsərin özü
ciddi deyildi. tərcümənin asanlıqla irəliləməsinə yardım
edir. Sonralar bəzi şeyləri təhlil etmək
T.H.: Tərcümə ilə bağlı bir məqalə- üçün tərcüməmə göz gəzdirəndə düşün-
nizdə önəmli problemə toxunursunuz: müşəm ki, əsərdəki hansısa məqamı
“Mətnin oxunaqlı və axıcı olması, yoxsa ingilis dilində yalnız o cür, yəni tərcümə
dəqiqliyin saxlanılması daha vacibdir?” etdiyim şəkildə vermək olardı. Əksər
Məsələ burasındadır ki, tərcümə vaxtlarda ingilis dilində ifadə etdiyim
etdiklərinizin çoxunda mükəmməlliyi qarşılığın çox uyğun olduğunu görmüşəm.
saxlamaq üçün mətnin axıcı olması Mənə elə gəlir, bəzən hər hansı sözün
şərtə çevrilib. Orijinalın üslub axıcılığını uğurlu sinonimini tapmaqla dəqiqlik və
və ritmini saxlamaq üçün bəzən dəqiq- axıcılığın hər ikisini bir arada saxlamaq
liklə bağlı müəyyən güzəştlərə getmək olar. İkidilli lüğətlər də məhz bu zaman
