Page 131 - 2017-3
P. 131
mın qəlbinə toxunmurdu, əksinə, özün məni buna vadar edən nədir? Cavab ve- 131
də ona qoşulub gülmək istəyirdin, cingiltili rirəm: sizi kim məcbur edir ki, alovun içi- 2017
səsi dalğa-dalğa ətrafa yayılırdı. Bəli, əzi- nə atılıb özgə uşağını xilas edəsiniz? Yad
zim, Roza öz sehrli qüvvəsini bu gün də adam ağrı çəkəndə üzünüz niyə büzüşür? Şolom Aleyxem. Üç dul qadın
itirməyib! Həmin gülüşə görə var-yoxumu Deyəcəksiniz nə oda atılmışam, nə də
verməyə hazıram! Amma bəla burasın- başqasının ağrısına şərik çıxmışam! Әgər
dadır ki, o, artıq gülmür. Gülməyə halı belədirsə, deməli, insan yox, vəhşisiniz!
yoxdur! Gəlin hadisələri qabaqlamayaq. Mən isə vəhşi deyiləm, adamam. Özümü
Bir söz danışanda ardıcıllığı gözləməyi idealist kimi qələmə vermək istəmirəm,
xoşlayıram. sadə, adi adamam, üstəlik, köhnənin su-
bayı. Sizin “psixologiya” isə mənim kimi
Beləliklə, davam edirəm. insanların xudbin olduğunu deyir. Bilmi-
Qız ərə verməyin nə olduğunu bilirsi- rəm, bəlkə də, bütün bunlar xudbinlikdir?
nizmi? Yox? Başınıza gəlməyib? Elə gəl- Başqalarının işinə qarışmağı, fəlsəfə qı-
məsə yaxşıdır! Tanrı sizə bu zülmü göstər- rıldatmağı sevmirsiniz? Elə mən də!
məsin! Ancaq mən bu müsibəti yaşamı-
şam. Özgə qızını ərə versəm də, olmazın Demək belə, dul qadının qızı Rozanı
zülmlər çəkmişəm. Ölənə qədər unutma- ərə vermək vaxtı çatmışdı və mən quda
ram. Әlacım nə idi? Bir halda ki, bizim dul rolunu oynamalı idim. Məni artıq az-çox
qadın Payya hər şeyin hazırına öyrən- tanıdığınız üçün anlamaq çətin deyil ki,
mişdi, başqa çıxış yolum yox idi. Kimdir bu, necə əzabverici bir işdir! “Quda” kəl-
günahkar? Әlbəttə, məndən savayı, heç məsini eşidəndə ürəyim bulanır! Məni “ay
kim! Onları – ana və qızı elə öyrəşdirmiş- kişi”, “ay gədə”, “ay təlxək”, daha nə bilim
dim ki, evdə bir şey lazım olan kimi həmi- necə çağıra bilərsiniz, amma “quda” kəl-
şə mənə müraciət etsinlər. Dünya dağıl- məsini eşidəndə başıma daş düşür! Am-
sa da, yerin altı üstünə çevrilsə də, istə- ma dul qadın yeni adına – “qaynana” kəl-
diklərini dərhal tapıb gətirməli idim! Pul məsinə ürəkdən sevinirdi. Ona “qaynana”
lazımdır? Mən hazır! Həkimə getmək? deyəndə yağ kimi əriyirdi. Deyirəm: “Tez-
Mən apararam! Təzə xidmətçi? Mən ta- liklə qaynana olacaqsan!” Gülümsünür:
param! Rəqs müəllimi? Hazır! Paltar, “Tanrı qismət eləsin!” Sən bir qaynanaya
ayaqqabı, dərzi, qəssab, qələm, asılqan – bax! Hələ onu nikah günü görəydiniz! İşıq
hər şeyin qayğısını çəkirdim! Elə bilirsiniz saçırdı! Qızından gözəl idi! Deməzdin ki,
tənə vurmurdum: “Axırınız necə olacaq? Rozanın anasıdır! Әkiz bacılara bənzəyir-
Kürt yatan toyuğa dönəcəksiniz!” Onlar dilər! Nikah mərasimində dul qadına ba-
isə gülməkdən uğunurdular. İş-peşələri xıb doyunca zövq aldım. Ürəyimdə fikirlə-
səhərdən-axşamacan qəhqəhə çəkmək- şirdim: “Bu dünyada səndən ağılsız adam
dir! Adət halını alıb! Yer üzündə belələri var? Ay qartımış subay, indi əsl məqamı-
çoxdur. Onlar kimə rast gəlməli idi? Әl- dır... Bir söz, bir ehtiraslı baxış yetər ki, bu
bəttə, mənə! Yad uşağına kim dayəlik lənətə gəlmiş subaylığın daşını atasan...
edər? Mən! Özgənin yükünü çiynində kim Ailən, isti ocağın olsun... Qol-budaq atar-
daşıyar? Mən! Başqasının toyunda kim san... Cənnətə düşərsən... Yaxınlarının
oynamalıdır? Mən! Özgənin yasında kim və əzizlərinin əhatəsində firavan həyat
ağı deməlidir? Mən! Soruşa bilərsiniz: sürərsən... Unut bu Rozanı!.. Sənin ye-
də ona qoşulub gülmək istəyirdin, cingiltili rirəm: sizi kim məcbur edir ki, alovun içi- 2017
səsi dalğa-dalğa ətrafa yayılırdı. Bəli, əzi- nə atılıb özgə uşağını xilas edəsiniz? Yad
zim, Roza öz sehrli qüvvəsini bu gün də adam ağrı çəkəndə üzünüz niyə büzüşür? Şolom Aleyxem. Üç dul qadın
itirməyib! Həmin gülüşə görə var-yoxumu Deyəcəksiniz nə oda atılmışam, nə də
verməyə hazıram! Amma bəla burasın- başqasının ağrısına şərik çıxmışam! Әgər
dadır ki, o, artıq gülmür. Gülməyə halı belədirsə, deməli, insan yox, vəhşisiniz!
yoxdur! Gəlin hadisələri qabaqlamayaq. Mən isə vəhşi deyiləm, adamam. Özümü
Bir söz danışanda ardıcıllığı gözləməyi idealist kimi qələmə vermək istəmirəm,
xoşlayıram. sadə, adi adamam, üstəlik, köhnənin su-
bayı. Sizin “psixologiya” isə mənim kimi
Beləliklə, davam edirəm. insanların xudbin olduğunu deyir. Bilmi-
Qız ərə verməyin nə olduğunu bilirsi- rəm, bəlkə də, bütün bunlar xudbinlikdir?
nizmi? Yox? Başınıza gəlməyib? Elə gəl- Başqalarının işinə qarışmağı, fəlsəfə qı-
məsə yaxşıdır! Tanrı sizə bu zülmü göstər- rıldatmağı sevmirsiniz? Elə mən də!
məsin! Ancaq mən bu müsibəti yaşamı-
şam. Özgə qızını ərə versəm də, olmazın Demək belə, dul qadının qızı Rozanı
zülmlər çəkmişəm. Ölənə qədər unutma- ərə vermək vaxtı çatmışdı və mən quda
ram. Әlacım nə idi? Bir halda ki, bizim dul rolunu oynamalı idim. Məni artıq az-çox
qadın Payya hər şeyin hazırına öyrən- tanıdığınız üçün anlamaq çətin deyil ki,
mişdi, başqa çıxış yolum yox idi. Kimdir bu, necə əzabverici bir işdir! “Quda” kəl-
günahkar? Әlbəttə, məndən savayı, heç məsini eşidəndə ürəyim bulanır! Məni “ay
kim! Onları – ana və qızı elə öyrəşdirmiş- kişi”, “ay gədə”, “ay təlxək”, daha nə bilim
dim ki, evdə bir şey lazım olan kimi həmi- necə çağıra bilərsiniz, amma “quda” kəl-
şə mənə müraciət etsinlər. Dünya dağıl- məsini eşidəndə başıma daş düşür! Am-
sa da, yerin altı üstünə çevrilsə də, istə- ma dul qadın yeni adına – “qaynana” kəl-
diklərini dərhal tapıb gətirməli idim! Pul məsinə ürəkdən sevinirdi. Ona “qaynana”
lazımdır? Mən hazır! Həkimə getmək? deyəndə yağ kimi əriyirdi. Deyirəm: “Tez-
Mən apararam! Təzə xidmətçi? Mən ta- liklə qaynana olacaqsan!” Gülümsünür:
param! Rəqs müəllimi? Hazır! Paltar, “Tanrı qismət eləsin!” Sən bir qaynanaya
ayaqqabı, dərzi, qəssab, qələm, asılqan – bax! Hələ onu nikah günü görəydiniz! İşıq
hər şeyin qayğısını çəkirdim! Elə bilirsiniz saçırdı! Qızından gözəl idi! Deməzdin ki,
tənə vurmurdum: “Axırınız necə olacaq? Rozanın anasıdır! Әkiz bacılara bənzəyir-
Kürt yatan toyuğa dönəcəksiniz!” Onlar dilər! Nikah mərasimində dul qadına ba-
isə gülməkdən uğunurdular. İş-peşələri xıb doyunca zövq aldım. Ürəyimdə fikirlə-
səhərdən-axşamacan qəhqəhə çəkmək- şirdim: “Bu dünyada səndən ağılsız adam
dir! Adət halını alıb! Yer üzündə belələri var? Ay qartımış subay, indi əsl məqamı-
çoxdur. Onlar kimə rast gəlməli idi? Әl- dır... Bir söz, bir ehtiraslı baxış yetər ki, bu
bəttə, mənə! Yad uşağına kim dayəlik lənətə gəlmiş subaylığın daşını atasan...
edər? Mən! Özgənin yükünü çiynində kim Ailən, isti ocağın olsun... Qol-budaq atar-
daşıyar? Mən! Başqasının toyunda kim san... Cənnətə düşərsən... Yaxınlarının
oynamalıdır? Mən! Özgənin yasında kim və əzizlərinin əhatəsində firavan həyat
ağı deməlidir? Mən! Soruşa bilərsiniz: sürərsən... Unut bu Rozanı!.. Sənin ye-
