Page 98 - "Xəzər"
P. 98
imtiyazları – qonaq stolunun arxasında, İonesko Parisdә, çox da geniş olmayan
sahibkarın sağ tәrәfindә, fәxri yerdә otur- bir mәnzildә yaşamışdı. Tәbii ki, çoxlu
maqdan ibarәtdi...” kitabların әhatәsindәydi. Son illәr görünüşü
Bir dәfә, dramaturq әlindә çamadanı yaxşı deyildi: üzünü xırda qırışlar basmışdı,
gәminin trapından ayağını torpağa yenicә gözlәrinin altı tuluqlanmışdı. Amma yazıb-
basmışdı ki, “Sizin hәyat vә ölüm yaratmağa davam edirdi. Yeni pyeslәrlә
konsepsiyanız nәdәn ibarәtdi?” – deyә bir yanaşı, “Tәrki-dünya” romanını vә “Pәra-
Cәnubi Amerika reportyoru sualla ona kәndә gündәlik”, “Keçmiş indiki, – indiki
müraciәt edir. O, çamadanı yerә qoyub keçmiş” kimi bir çox nәsr әsәrlәri yazmışdı.
alnının tәrini silir vә bu sualın üstündә 20 il Son kitablarından biri isә “Fasilәli axtarış”
düşünmәyә icazә vermәsini ondan xahiş avtobioqrafik әsәri idi.
edir, bununla belә, bu müddәtdә cavabı Bu, nәlәrisә xatırlayan vә nәlәrәsә
tapacağını vәd elәmir. heyifsilәnәn yaşlı adamın kәdәrli kitabıdı.
Son illәr İoneskoya buna bәnzәr sualları İndi dә hәmin kitabdan kiçicik bir parça:
çox ünvanlayırdılar vә fәrz edirdilәr ki, “Hәyatımın qalan hissәsini nәyә sәrf
cavabını bilir. O isә “bilmirәm” demәyә edәcәyim sarıdan mәni iztirab üzür. Heç
utanmırdı. “Mәn әhatәsindә olduğumuz hәr nәyә marağım qalmayıb, hәtta dostlarla da
98 şeyә heyrәt etmәkdәn yorulmuram, – deyir- söhbәt etmәk darıxdırıcıdı, onlar isә hәrdәn
2015 di. – Mәnә elә gәlir ki, insanlar mәnasız bir mәni yoluxmağa gәlirlәr. Neylәmәli? İlahi
dünyada yaşayırlar. Biz buraya necә olanlara әlim çatmır. Kәllә-mayallaq aşağılara
düşmüşük? Nәyә görә Yer üzündә şәr yuvarlanıram. Tanrının әlini buraxmış
kimiyәm.
Yuri Bezelyanski. Absurd klassiki xeyirdәn çoxdu? Bax, bütün ömrüm boyu Ancaq bәdbәxt arvadımın xatirinә
özümә verdiyim bu suala hәlә dә cavab
tapa bilmәmişәm”. yaşayıram, daha doğrusu, sürünürәm.
Neylәmәli? Qızlarla mәsәlә bitib. İçә
Müsahibәlәrinin birindә İonesko deyirdi:
“İnsan hәmişә mütlәq olanı axtarır. Onu bilmirәm. Yemәk? Az vaxt aparan eyni
axtarmaq da lazımdı, ona can atmaq da. Di yemәklәrdi, cansıxıcıdı, cansıxıcı... hәyatım
gәl, onu heç vaxt tapmaq, fәth etmәk bundan ibarәtdi...”
mümkün olmayacaq. Heç vaxt! Amma
qәtiyyәn dayanmaq olmaz. Sevmәk lazımdı. “...Əsrin dörddә üçünü yaşayıb
Vә qatil olmaq gәrәk deyil”. neylәmişәm axı? Yatmışam, ayılmışam: artıq
gecdi, şәr qarışır. Yatmışam, vaxtı yelә
– Bәs hәyatda әn çox nәdәn qorxur- vermişәm, zaman da mәni yelә verib. Bәlkә
sunuz? – İoneskoya verilmiş mühüm sual- heç vaxt gec olmur? Bәlkә hәlә vaxt gәlәcәk.
Bәlkә dә son anda, son dәqiqәdә, son
lardan biri dә budur.
saniyәdә yetirәcәk özünü...”
İonesko uzun müddәt susandan sonra
“...Dünәn axşam qәribә sancılar çuğladı
cavab verir: mәni, çiyinlәrimә, kürәyimә üşütmә gәldi,
– Tanrısız ölmәkdәn. anlaşılmaz ağrılar baş qaldırdı, sәhәrә sağ
– Bәs ölümdәn sonra? çıxmayacağımı, ölüm yatağında olduğumu
–Ümidvaram ki, nәsә olacaq. Əslindә düşünәndә canıma vicvicә düşdü. Tәәssüf,
isә buna әmin deyilәm. Amma inandığıma qan dövranım yaxşı deyil. Hә, hә, mәn buz
inanıram. Mәn hәr sәhәr dua edib: “Rәbbim, kimi soyuq yerlәrә, buzlaqlara doğru gedirәm...
sәnә inanmaqçün mәnә iman ver!” – deyәn Hәmişә canımda qorxu olub, hәtta gәncliyimin
adam kimiyәm. ilkin çağlarında. 18, 19 yaşlarımda psixas-
sahibkarın sağ tәrәfindә, fәxri yerdә otur- bir mәnzildә yaşamışdı. Tәbii ki, çoxlu
maqdan ibarәtdi...” kitabların әhatәsindәydi. Son illәr görünüşü
Bir dәfә, dramaturq әlindә çamadanı yaxşı deyildi: üzünü xırda qırışlar basmışdı,
gәminin trapından ayağını torpağa yenicә gözlәrinin altı tuluqlanmışdı. Amma yazıb-
basmışdı ki, “Sizin hәyat vә ölüm yaratmağa davam edirdi. Yeni pyeslәrlә
konsepsiyanız nәdәn ibarәtdi?” – deyә bir yanaşı, “Tәrki-dünya” romanını vә “Pәra-
Cәnubi Amerika reportyoru sualla ona kәndә gündәlik”, “Keçmiş indiki, – indiki
müraciәt edir. O, çamadanı yerә qoyub keçmiş” kimi bir çox nәsr әsәrlәri yazmışdı.
alnının tәrini silir vә bu sualın üstündә 20 il Son kitablarından biri isә “Fasilәli axtarış”
düşünmәyә icazә vermәsini ondan xahiş avtobioqrafik әsәri idi.
edir, bununla belә, bu müddәtdә cavabı Bu, nәlәrisә xatırlayan vә nәlәrәsә
tapacağını vәd elәmir. heyifsilәnәn yaşlı adamın kәdәrli kitabıdı.
Son illәr İoneskoya buna bәnzәr sualları İndi dә hәmin kitabdan kiçicik bir parça:
çox ünvanlayırdılar vә fәrz edirdilәr ki, “Hәyatımın qalan hissәsini nәyә sәrf
cavabını bilir. O isә “bilmirәm” demәyә edәcәyim sarıdan mәni iztirab üzür. Heç
utanmırdı. “Mәn әhatәsindә olduğumuz hәr nәyә marağım qalmayıb, hәtta dostlarla da
98 şeyә heyrәt etmәkdәn yorulmuram, – deyir- söhbәt etmәk darıxdırıcıdı, onlar isә hәrdәn
2015 di. – Mәnә elә gәlir ki, insanlar mәnasız bir mәni yoluxmağa gәlirlәr. Neylәmәli? İlahi
dünyada yaşayırlar. Biz buraya necә olanlara әlim çatmır. Kәllә-mayallaq aşağılara
düşmüşük? Nәyә görә Yer üzündә şәr yuvarlanıram. Tanrının әlini buraxmış
kimiyәm.
Yuri Bezelyanski. Absurd klassiki xeyirdәn çoxdu? Bax, bütün ömrüm boyu Ancaq bәdbәxt arvadımın xatirinә
özümә verdiyim bu suala hәlә dә cavab
tapa bilmәmişәm”. yaşayıram, daha doğrusu, sürünürәm.
Neylәmәli? Qızlarla mәsәlә bitib. İçә
Müsahibәlәrinin birindә İonesko deyirdi:
“İnsan hәmişә mütlәq olanı axtarır. Onu bilmirәm. Yemәk? Az vaxt aparan eyni
axtarmaq da lazımdı, ona can atmaq da. Di yemәklәrdi, cansıxıcıdı, cansıxıcı... hәyatım
gәl, onu heç vaxt tapmaq, fәth etmәk bundan ibarәtdi...”
mümkün olmayacaq. Heç vaxt! Amma
qәtiyyәn dayanmaq olmaz. Sevmәk lazımdı. “...Əsrin dörddә üçünü yaşayıb
Vә qatil olmaq gәrәk deyil”. neylәmişәm axı? Yatmışam, ayılmışam: artıq
gecdi, şәr qarışır. Yatmışam, vaxtı yelә
– Bәs hәyatda әn çox nәdәn qorxur- vermişәm, zaman da mәni yelә verib. Bәlkә
sunuz? – İoneskoya verilmiş mühüm sual- heç vaxt gec olmur? Bәlkә hәlә vaxt gәlәcәk.
Bәlkә dә son anda, son dәqiqәdә, son
lardan biri dә budur.
saniyәdә yetirәcәk özünü...”
İonesko uzun müddәt susandan sonra
“...Dünәn axşam qәribә sancılar çuğladı
cavab verir: mәni, çiyinlәrimә, kürәyimә üşütmә gәldi,
– Tanrısız ölmәkdәn. anlaşılmaz ağrılar baş qaldırdı, sәhәrә sağ
– Bәs ölümdәn sonra? çıxmayacağımı, ölüm yatağında olduğumu
–Ümidvaram ki, nәsә olacaq. Əslindә düşünәndә canıma vicvicә düşdü. Tәәssüf,
isә buna әmin deyilәm. Amma inandığıma qan dövranım yaxşı deyil. Hә, hә, mәn buz
inanıram. Mәn hәr sәhәr dua edib: “Rәbbim, kimi soyuq yerlәrә, buzlaqlara doğru gedirәm...
sәnә inanmaqçün mәnә iman ver!” – deyәn Hәmişә canımda qorxu olub, hәtta gәncliyimin
adam kimiyәm. ilkin çağlarında. 18, 19 yaşlarımda psixas-
