Page 128 - "Xəzər"
P. 128
çәkirdi. Qohumlarından birinә yer-yurd – Alman olmaq prussiyalı olmaqdan
elәmәk, onu yeni torpaqlarla tәmin etmәk daha çox şeylәri ifadә edir, alman dövlәtlәri
üçün ölkәni müharibәyә sürüklәyәn mәhz birliyi dә elә ona görә yaranıb. Ancaq eyni
kral idi. Görәsәn, kral özü vәtәnini sevirmi? zamanda avropalı olmaq alman olmaqdan
Ümumiyyәtlә, krallar vәtәni sevmәyә vә insan olmaq avropalı olmaqdan yaxşıdır.
qadirdilәr? İngiltәrәyә bir hannoverli başçılıq Sәn öz milliyyәtini dәyişә bilmәzsәn, çünki
edir, Rusiya alman imperatorunun sözü ilә millәtlәr bir-birinә düşmәn kәsilib vә düşmәn
oturub-durur, tezliklә Danimarkanın tәrәfә keçmәk olmaz. Axı sәn nә Bernadot1
imperatriçası da ona qoşulacaq. Almaniyanın kimi hökmdarsan, nә dә qraf Motke kimi
kraliçası ingilis, Fransanınkı ispandır, İsveç general-feldmarşal. Demәli, bircә yol qalır:
fransız kralı vә alman kraliçası tәrәfindәn bitәrәf olmaq. Gәl, isveçrәli olaq. İsveçrәdә
idarә olunur. Cәnab fon Blayxrodenin millәt yoxdur.
qәnaәtinә görә, әgәr insanlar öz milliyyәtini Cәnab fon Blayxroden mәsәlәnin bu
bu qәdәr asan, paltar dәyişirmiş kimi dәyişә qәdәr sadә hәllindәn razı qalıb, vәtәndaşlıq
bilirsә, demәli, kosmopolitizmi gözәl gәlәcәk almaq üçün dәrhal işә girişdi. Sәn demә,
gözlәyir. Lakin cәmiyyәtә hökm edәn İsveçrәdә iki ildәn çox yaşamaqla, bu ölkәnin
insanların әmrlәrilә onların hәyat tәrzi vәtәndaşı (onu da demәk lazımdır ki, burada
128 arasındakı fәrqlәr cәnab fon Blayxrodenә tәbәәlәr yoxdur) olmaq üçün bütün şәrtlәri
iztirab verir, onu rahat yaşamağa qoymurdu. yerinә yetiribmiş. Bunu öyrәnәn fon Blayxro-
2015 O, ölkәsini bir qurum kimi yox, pişik öz denin tәәccübünün vә sevincinin hәddi-hü-
yatacağını sevәn kimi sevirdi. Millәtlәr hökm- dudu yox idi.
darlara nә üçün lazımdır? Əsgәri Belәliklә, cәnab fon Blayxroden neytral
mükәllәfiyyәt daşımaq, vergi ödәmәk, taxt- ölkәnin vәtәndaşı oldu. O, indi bitәrәf kimi
taca xidmәt etmәk üçün – millәt yoxdursa, özünü çox yaxşı hiss edir, baxmayaraq ki,
hökmdar da yoxdur. İnsanların mühacirәtә vicdanıyla ixtilafa girdiyi vaxtlar da olur.
getmәsinә dә ona görә әngәl törәdirlәr.
İsveçrәdә iki il yarım qaldıqdan sonra
fon Blayxroden Berlindәn bir mәktub aldı.
Yeni müharibә әrәfәsindә onu evә
çağırırdılar. Bu dәfә Rusiya ilә müharibә
gözlәnilirdi. O Rusiya ilә ki, üç il bundan
әvvәl Fransayla münaqişә zamanı Prus-
siyaya “mәnәvi” yardımlar etmişdi. Cәnab
Korifeylәr. Vicdan әzabı fon Blayxroden fikirlәşdi ki, bu dәfә
vuruşmağa vicdanı yol vermәyәcәk; yaxşı
bilirdi ki, bu iki xalq bir-birinә pislik etmәk
fikrindәn uzaqdır. O, qarşısındakı dilemmanı
hәll etmәk üçün arvadından mәslәhәt istәdi
– öz tәcrübәsindәn bilirdi ki, qadınların
vicdanı tәbiәt qanunlarına daha yaxındır.
Arvadı bir xeyli fikirlәşdikdәn sonra cavab
verdi:
1 Jan Batist Bernadot, Fransa marşalı, 1818-1848-ci illәrdә Kral XIV Yuhan adıyla İsveçin hökmdarı
olmuşdur, Bernadotlar sülalәsinin әsasını qoymuşdur.
elәmәk, onu yeni torpaqlarla tәmin etmәk daha çox şeylәri ifadә edir, alman dövlәtlәri
üçün ölkәni müharibәyә sürüklәyәn mәhz birliyi dә elә ona görә yaranıb. Ancaq eyni
kral idi. Görәsәn, kral özü vәtәnini sevirmi? zamanda avropalı olmaq alman olmaqdan
Ümumiyyәtlә, krallar vәtәni sevmәyә vә insan olmaq avropalı olmaqdan yaxşıdır.
qadirdilәr? İngiltәrәyә bir hannoverli başçılıq Sәn öz milliyyәtini dәyişә bilmәzsәn, çünki
edir, Rusiya alman imperatorunun sözü ilә millәtlәr bir-birinә düşmәn kәsilib vә düşmәn
oturub-durur, tezliklә Danimarkanın tәrәfә keçmәk olmaz. Axı sәn nә Bernadot1
imperatriçası da ona qoşulacaq. Almaniyanın kimi hökmdarsan, nә dә qraf Motke kimi
kraliçası ingilis, Fransanınkı ispandır, İsveç general-feldmarşal. Demәli, bircә yol qalır:
fransız kralı vә alman kraliçası tәrәfindәn bitәrәf olmaq. Gәl, isveçrәli olaq. İsveçrәdә
idarә olunur. Cәnab fon Blayxrodenin millәt yoxdur.
qәnaәtinә görә, әgәr insanlar öz milliyyәtini Cәnab fon Blayxroden mәsәlәnin bu
bu qәdәr asan, paltar dәyişirmiş kimi dәyişә qәdәr sadә hәllindәn razı qalıb, vәtәndaşlıq
bilirsә, demәli, kosmopolitizmi gözәl gәlәcәk almaq üçün dәrhal işә girişdi. Sәn demә,
gözlәyir. Lakin cәmiyyәtә hökm edәn İsveçrәdә iki ildәn çox yaşamaqla, bu ölkәnin
insanların әmrlәrilә onların hәyat tәrzi vәtәndaşı (onu da demәk lazımdır ki, burada
128 arasındakı fәrqlәr cәnab fon Blayxrodenә tәbәәlәr yoxdur) olmaq üçün bütün şәrtlәri
iztirab verir, onu rahat yaşamağa qoymurdu. yerinә yetiribmiş. Bunu öyrәnәn fon Blayxro-
2015 O, ölkәsini bir qurum kimi yox, pişik öz denin tәәccübünün vә sevincinin hәddi-hü-
yatacağını sevәn kimi sevirdi. Millәtlәr hökm- dudu yox idi.
darlara nә üçün lazımdır? Əsgәri Belәliklә, cәnab fon Blayxroden neytral
mükәllәfiyyәt daşımaq, vergi ödәmәk, taxt- ölkәnin vәtәndaşı oldu. O, indi bitәrәf kimi
taca xidmәt etmәk üçün – millәt yoxdursa, özünü çox yaxşı hiss edir, baxmayaraq ki,
hökmdar da yoxdur. İnsanların mühacirәtә vicdanıyla ixtilafa girdiyi vaxtlar da olur.
getmәsinә dә ona görә әngәl törәdirlәr.
İsveçrәdә iki il yarım qaldıqdan sonra
fon Blayxroden Berlindәn bir mәktub aldı.
Yeni müharibә әrәfәsindә onu evә
çağırırdılar. Bu dәfә Rusiya ilә müharibә
gözlәnilirdi. O Rusiya ilә ki, üç il bundan
әvvәl Fransayla münaqişә zamanı Prus-
siyaya “mәnәvi” yardımlar etmişdi. Cәnab
Korifeylәr. Vicdan әzabı fon Blayxroden fikirlәşdi ki, bu dәfә
vuruşmağa vicdanı yol vermәyәcәk; yaxşı
bilirdi ki, bu iki xalq bir-birinә pislik etmәk
fikrindәn uzaqdır. O, qarşısındakı dilemmanı
hәll etmәk üçün arvadından mәslәhәt istәdi
– öz tәcrübәsindәn bilirdi ki, qadınların
vicdanı tәbiәt qanunlarına daha yaxındır.
Arvadı bir xeyli fikirlәşdikdәn sonra cavab
verdi:
1 Jan Batist Bernadot, Fransa marşalı, 1818-1848-ci illәrdә Kral XIV Yuhan adıyla İsveçin hökmdarı
olmuşdur, Bernadotlar sülalәsinin әsasını qoymuşdur.
