Page 250 - "Xəzər"

yorulublar, onlar cəmiyyətdən – hansı cəmiyyət Yanğınsöndürən Brandmayor gəlişi ilə elə

olursa‐olsun, fərq etməz – iyrəniblər və əslində, bil bu insanların yeknəsəq və arzusuz həyatları‐

onların həyat tərzi elə bu cəmiyyətin həyat tər‐ na bir canlanma gətirir, çünki Brandmayor, hələ

zinin ifadəsidir. “Keçəl müğənni qız” pyesdən ki, canlı bir varlıqdır, hələ ki, axtarır, arzulayır,

daha artıq, elə bil ki, bir oyundur – aktyorlara həsrət çəkir – düzdür, onun axtardığı, arzuladığı

proqram verilib ki, bu proqram üzrə bizimlə oyun və həsrətində olduğu şey yanğındır, ancaq hər

oynasınlar və bu oyunun məğzində isə həyatın halda, eybəcər də olsa, onun içində bu perso‐

mənasızlığı, bəşəri miqyaslı cəmiyyətin puçlu‐ najlardan fərqli olaraq, bir istək var – yanğın

ğu, lazımsızlığı durur. Buradakı dialoqlar, perso‐ onun həyatında bir stimul rolu oynayır.

najların daxilindəki dəruni bir rəncideyi‐hallığın Yeri düşmüşkən deyim ki, bir neçə il bundan

sövqü ilə bəzən anarxiyaya, hətta xaosa çağırış əvvəl mən Moskva telekanallarından hansında‐

təəssüratı yaradır və onlar, bəlkə də, fikirlərində sa məşhur rus artisti və rejissoru Sergey Yurski‐

tamam başqa şeylər fikirləşirlər, sadəcə, danı‐ nin quruluşunda “Keçəl müğənni qız” teletama‐
şıqlarının fərqində deyillər, çünki bu dünyada şasına baxmışdım. Yurski özü orada Brandma‐
məntiqlə danışmağın mənasızlığını dərk ediblər. yorun rolunu ifa edirdi və uğurlu bir tamaşa
Pyesdəki bir məqamı xatırlatmaq istəyirəm: alınmışdı, ancaq bu prinsipial surətin səhnə yo‐
hamı Brandmayordan xahiş edir ki, qatma‐qarı‐ zumunda dediyim həmin canlılıq yox idi – bu da
250 şıq danışığını təkrar etsin.
“BRANDMAYOR. Bilmirəm, bu mümkündür, tamaşanın emosional təsirinə xələl gətirirdi.
ya yox? Axı mən iş başındayam. Yaxşı… onda,
2017 Mənə görə, Brandmayor absurddan daha
artıq, sürrealist bir obrazdır və o getdikdən son‐
görək saat neçədir?
X‐M SMİT. Bizim saatımız yoxdur. ra personajların mənasız həyatında daha artıq
BRANDMAYOR. Bəs divar saatı? bir ölgünlük yaranır – onların sondakı aqressi‐

C‐B SMİT. O işləmir. Onun içinə bir ziddiyyət yası da, nə qədər qəribə səslənsə də, məhz
ölgünlüyün yaratdığı bir aqressiyadır.
ruhu dolub. Vaxtı heç zaman düz göstərmir”.
Tənqid çox zaman “Absurd teatr”ın satiraya
Həmin divar saatı bütün əsər boyu tez‐tez
zəng çalır və deyildiyi kimi, vaxtı düz göstərmir. yaxınlığından yazır, bəzən “İonesko sirki” termi‐
Bu personajlar (bu insanlar!) belə bir zamansız‐ ninə də rast gəlmək mümkündür, İonesko özü
Ejen İonesko. Mənəvi faciənin ifadəsi lıq içində yaşayırlar – divar saatı nə qədər zəng isə “bu teatrın personajları nə faciə qəhrəman‐
çalır‐çalsın, onsuz da, vaxtı çaş‐baş salıb və han‐ larıdır, nə də komediya qəhrəmanı – onlar sadə‐
sısa bir saat onları donub‐qalmış zamansızlıq cə gülməlidirlər” deyir və doğrusu, bu tipli müla‐

içindən çıxarmaq gücünə (bəlkə, həvəsinə? istə‐ hizələr mənə mübahisəli, hətta yanlış görünür –

yinə?) malik deyil. əgər bu qəhrəmanlar tam bir mənasızlıq içində‐

Yəqin, elə buna görə də onlar üçün bütün dirlərsə, bu, mənəvi faciə deyilmi?

insanlar, pyesdə deyildiyi kimi, tanınıb‐bilinməz Beləliklə, “Müğənni keçəl qız” pyesini oxu‐

bir Bobbi Uolsondur, bu mənada ki, onlar üçün culara təqdim edirəm.

fərqi yoxdur, kim nə ad daşıyırsa‐daşısın, kim Elçin
hansı peşənin sahibidirsə, kimin neçə yaşı var‐

sa, hansı millətə mənsubdursa, olsun, bu insan‐

ların hamısı eyni mənasız və məzmunsuz trafa‐ 23 iyun 2016‐cı il

retdən çıxıb və bu absurd dünyada, hətta re‐ Bakı

markalar da dramaturgiyadakı klassik funksiya‐

larını yerinə yetirmir. Bu remarkaya fikir verin:

“Xanım Smit bərkdən ağlaya‐ağlaya dizləri üstə

atılır, bəlkə də, heç atılmır”.