Page 44 - "Xəzər" 4/2016

ikinci Qarabağ yürüşünə təhrik edirdi – dəstələrinə nəzarət etsin, əvvala, onlar

və nəhayət ki, Şuşa qalasını fəth etdi, bu döyüş meydanından qaçmasınlar, vuruş-

dəfə də İbrahim Xəlil xan Azərbaycanın sunlar, ikincisi də, qələbə çaldıqdan sonra

şimalına, Car-Balakən tərəflərə qaçdı, an- onların intiqam hissi qarətçiliyə, yerli əhali

caq elə Şuşa qalasında da Ağa Məhəm- ilə vəhşi rəftara çevrilməsin. Ancaq knyaz

məd şahı öz keşikçiləri qətlə yetirdi. bununla da kifayətlənmədi – intiqam

İrakli yenidən geri qayıtdı və bu vaxt məqamının gəlib çatmasından və qarətçilik

qonşu Car-Balakən camaatlığı tez-tez imkanlarından cuşa gəlmiş gürcü döyüşçüləri

Kaxetiya kəndlərinə, yaşayış məskənlərinə rus ordusunu hörmətdən sala bilərdi – və

hücum etməyə başladı. Rus ordusu dəftərxana rəisi polkovnik Bronevskini

gəldikdən sonra da Car-Balakən camaat- çağırtdırıb manifest mətnini diktə etdi. Bu

lığının yaxşı təlim görmüş, sərrast atan, manifest Car-Balakənə yürüşə başlayan

ustalıqla qılınc oynadan atlıları tez-tez Tif- orduya – əslində isə gürcü dəstələrinə ciddi

lsin ətrafında qurulmuş rus hərbi postlarına xəbərdarlıq edirdi: talançılıqla məşğul

hücum edirdilər və bu qəfil və amansız olanları, dinc əhalinin mülklərinə, evlərinə

hücumlar rus ordusuna baha başa gəlirdi – od vurub yandıranları güllələnməyədək ağır

canlı itkiləri çox olurdu, atları, bəzən elə cəza gözləyirdi. Adətən manifestləri Baş

44 olurdu ki, ilxı ilə qaçırırdılar, hərbi sursatı komandanın fikirlərini qeyd edərək polkovnik
ələ keçirirdilər, mal-qaranı sürü ilə Bronevski özü yazır, knyaz isə onları redaktə

2016 aparırdılar, ancaq ən əsası o idi ki, bu hü- edirdi, ancaq mühüm manifestləri Baş ko-

cumlar rus ordusunu nüfuzdan salırdı. mandan özü diktə edir, əlahəzrət imperator

General fon Knorrinq Car-Balakən camaat- Aleksandra məktubları isə şəxsən öz əli ilə

lığı ilə danışıqlar aparırdı, onlara hədiy- yazırdı.

yələr göndərirdi, ancaq onun bütün bu Manifestin mətni bütün yürüş iştirakçı-

cəhdləri bir fayda vermirdi və knyaz larına oxundu.

Sisianov, əlbəttə, belə bir vəziyyətlə barışa Qulyakovun ordusu böyük çətinliklə

bilməzdi: Rusiya Gürcüstanı özünə birləş- də olsa, qələbə əldə etdi və bu zaman

dirmişdi və bura artıq kiçik və cürbəcür gürcü dəstələri dəhşətli qarətə başladılar.

çarlıqlara, knyazlıqlara parçalanmış Gür- General Qulyakov Baş komandanın əmri-

cüstanın torpağı deyildi, bura artıq böyük ni – fərdi talan olmasın! – heç vəchlə ye-

rus imperiyasının ərazisi idi. rinə yetirə bilmirdi. Car-Balakən camaat-

Knyaz patriotluq təbliğatı başlayıb, lığının, Qafqaz dağlarından enən dağlıların

gürcü əhalisində intiqam hissini daha da yürüşləri, onsuz da kasıb bir güzəran

gücləndirdi və onları da səfərbər edərək sürən gürcülərin olub-qalanını da – atla-

general-mayor Qulyakovun komandanlığı rından tutmuş taxıl çuvallarınacan, qoyun-

ilə Car-Balakəni zəbt etmək üçün 1482 quzu, toyuq-cücələrinəcən soyub aparır-

piyada – onlara 8 top da verdi, 210 ka- dılar, çaxır küplərini isə qılıncla çapıb,

Elçin. Baş zak, 113 qeyri-sıravi hərbi qulluqçu, ayrı- güllə ilə dağıdıb, çaxırları yerə axıdırdılar

ayrı dəstələrdən ibarət 500 gürcü atlısı, və çoxu elə həmin ailələrin övladları olan

4000 də gürcü piyadasından ibarət böyük gürcü döyüşçüləri var-dövlət yığmaq eh-

bir qüvvə göndərdi. tirası ilə indi özləri qanlı talançılıqla məşğul

Knyaz Sisianov hücumun bütün mə- idilər.

qamlarını xəritə üzərində bir-bir general On iki nəfərlik süvari dəstəsinin başçısı

Qulyakovla müzakirayə etdi və xüsusi Vaxtanq Potsixaşvili bu qanlı talançılığın

olaraq tapşırıq verdi ki, general gürcü baş qəhrəmanına çevrilmişdi və gürcü