Page 123 - 2017-4
P. 123
ış olanda artıq mücərrəd cizgilər al- dirsə, “əla”dan başqa nə demək olar ki?! 123
mışdı, söz bədəni tamam yeyib-bitirmiş- Mahiyyət etibarilə fərqli məqsədlər (me- 2017
di. yillər) bir-birinə kin bəsləmir, əksinə, əmək-
daşlıq edir. Sözün mükəmməlləşməsi yukio Misima. Günəş və polad
Hadisənin adi ardıcıllığı belədi: sanki uğurlu nəticə verir, reallığı yenidən kəşf
bir taxta dirək var, ora qarışqalar daraşır, etməyə kömək göstərir. Bəli, məhz “kəşf
onu içindən yeməyə başlayır. Mənim və- etməyə” – çünki yazıçı həyatının lap əv-
ziyyətimdə birinci qarışqalar yaranıb, on- vəlindən sözlərin lilləndirmədiyi reallığı
ların yarıya qədər yeyib deşik-deşik elə- dərk edir, onu bütün çalarları ilə mənim-
dikləri dirək isə sonradan peyda olub. səyir. Mənim durumumda isə hər şey
fərqli idi.
Sənətin özəyi olan sözü qarışqalarla
müqayisə elədiyim üçün məni qınamayın. Məktəb illərində yazdığım inşalar müəl-
Yaxşı, mənim sənətim nədi? Bu, bir az limləri heyrətə salırdı. Çünki o inşalarda
oyma sənətinə bənzəyir – söz mis lövhə- gerçəkliklə ən zəif bağ belə, hiss olun-
ni aşındıran azot turşusu kimi bir şeydi, murdu. Çox güman ki, mən Sözün çox
real həyatı cilalayıb onu sənət əsərinə çe- mürəkkəb, sonsuz mahiyyətini hələ uşaq-
virir. Bəlkə də, dəqiq müqayisə olmadı. kən anlamışdım və neqativdən qaçaraq,
Mis və azot turşusu təbiətin yaratdığı təbii onun yalnız pozitiv mənada dağıdıcı təsi-
məhsuldu, ikisi də eynihüquqludu, amma rindən istifadə eləyirdim...
eyni şeyi sözlə reallıq haqqında demək
olmaz. Söz rasional təfəkkürə lazım olan Yox, deyəsən, yenə mürəkkəb oldu,
reallığı abstrakt obrazlar şəklinə salmaq fikrimi daha sadə ifadə eləyim: Sözün
üçün bir vasitədi. Söz gerçəkliyi korrozi- saflığını saxlamağa çalışaraq, onu həyat-
yaya məruz qoyur və bu prosesdə özü də la təmasdan qorumaq istəyirdim. Mən da-
aşınır. İndi başqa, daha uyğun müqayisə ğıtmağa meyilli barmaqlarımı elə ehtiyat-
aparmağa çalışacağam. Vəzifəsi qidanı la tərpədirdim ki, hətta təsadüfən olsa
həzm eləmək olan mədə şirəsini təsəv- belə, reallığa toxunmayım, onu aşınma-
vürünüzə gətirin. O, qədərindən artıq ifraz ya məruz qoymayım. Düşüncələrim, təx-
olunanda mədənin divarını yaralayır. minən, bu istiqamətdə idi.
Yəqin, çoxları belə şeylərin bir körpə- Bu cür əhvali-ruhiyyənin təbii nəticəsi
nin qəlbində baş verdiyinə inanmaz, hər- kimi, yalnız Sözün aciz olduğu reallığı və
çənd mənim başıma gələn məhz bu idi. varlığı qəbul etməyə razı idim. Beləcə,
Düşüncəmdə canlanan tamaşa məni ta- “reallıq” və “varlıq” mənim üçün sinoni-
mamilə fərqli iki məqsədə doğru can at- mə, kəskin, bəlkə də, fetişləşmiş maraq
mağa məcbur edirdi. Bir tərəfdən, reallı- obyektinə çevrildi. Sözə olan əzəli mara-
ğın korroziyasını aradan qaldırmağı hə- ğımın bu sahədə nə vaxt intişar etməsini
yatımın amalına çevirmək istəyirdim, di- heç özüm də hiss eləmədim. Beləliklə,
gər tərəfdən isə sözün heç bir dəyər kəsb içimdə daban-dabana zidd iki fikrin feti-
eləmədiyi geniş mühitə çıxmaq və orada şizmi birlikdə yaşamağa başladı.
əsl gerçəkliklə qarşılaşmaq arzusu içim-
də yavaş-yavaş güclənirdi. Başlanğıcda mən reallığa və varlığa
əhəmiyyət verməyib, birmənalı olaraq,
Əgər bir insan dünyaya yazıçı kimi Sözün tərəfini tutmuşdum. Bugünkü
gəlibsə və onun yetişmə prosesi təbii ge- düşüncəm isə hər hansı bir sözə qarşıdı.
mışdı, söz bədəni tamam yeyib-bitirmiş- Mahiyyət etibarilə fərqli məqsədlər (me- 2017
di. yillər) bir-birinə kin bəsləmir, əksinə, əmək-
daşlıq edir. Sözün mükəmməlləşməsi yukio Misima. Günəş və polad
Hadisənin adi ardıcıllığı belədi: sanki uğurlu nəticə verir, reallığı yenidən kəşf
bir taxta dirək var, ora qarışqalar daraşır, etməyə kömək göstərir. Bəli, məhz “kəşf
onu içindən yeməyə başlayır. Mənim və- etməyə” – çünki yazıçı həyatının lap əv-
ziyyətimdə birinci qarışqalar yaranıb, on- vəlindən sözlərin lilləndirmədiyi reallığı
ların yarıya qədər yeyib deşik-deşik elə- dərk edir, onu bütün çalarları ilə mənim-
dikləri dirək isə sonradan peyda olub. səyir. Mənim durumumda isə hər şey
fərqli idi.
Sənətin özəyi olan sözü qarışqalarla
müqayisə elədiyim üçün məni qınamayın. Məktəb illərində yazdığım inşalar müəl-
Yaxşı, mənim sənətim nədi? Bu, bir az limləri heyrətə salırdı. Çünki o inşalarda
oyma sənətinə bənzəyir – söz mis lövhə- gerçəkliklə ən zəif bağ belə, hiss olun-
ni aşındıran azot turşusu kimi bir şeydi, murdu. Çox güman ki, mən Sözün çox
real həyatı cilalayıb onu sənət əsərinə çe- mürəkkəb, sonsuz mahiyyətini hələ uşaq-
virir. Bəlkə də, dəqiq müqayisə olmadı. kən anlamışdım və neqativdən qaçaraq,
Mis və azot turşusu təbiətin yaratdığı təbii onun yalnız pozitiv mənada dağıdıcı təsi-
məhsuldu, ikisi də eynihüquqludu, amma rindən istifadə eləyirdim...
eyni şeyi sözlə reallıq haqqında demək
olmaz. Söz rasional təfəkkürə lazım olan Yox, deyəsən, yenə mürəkkəb oldu,
reallığı abstrakt obrazlar şəklinə salmaq fikrimi daha sadə ifadə eləyim: Sözün
üçün bir vasitədi. Söz gerçəkliyi korrozi- saflığını saxlamağa çalışaraq, onu həyat-
yaya məruz qoyur və bu prosesdə özü də la təmasdan qorumaq istəyirdim. Mən da-
aşınır. İndi başqa, daha uyğun müqayisə ğıtmağa meyilli barmaqlarımı elə ehtiyat-
aparmağa çalışacağam. Vəzifəsi qidanı la tərpədirdim ki, hətta təsadüfən olsa
həzm eləmək olan mədə şirəsini təsəv- belə, reallığa toxunmayım, onu aşınma-
vürünüzə gətirin. O, qədərindən artıq ifraz ya məruz qoymayım. Düşüncələrim, təx-
olunanda mədənin divarını yaralayır. minən, bu istiqamətdə idi.
Yəqin, çoxları belə şeylərin bir körpə- Bu cür əhvali-ruhiyyənin təbii nəticəsi
nin qəlbində baş verdiyinə inanmaz, hər- kimi, yalnız Sözün aciz olduğu reallığı və
çənd mənim başıma gələn məhz bu idi. varlığı qəbul etməyə razı idim. Beləcə,
Düşüncəmdə canlanan tamaşa məni ta- “reallıq” və “varlıq” mənim üçün sinoni-
mamilə fərqli iki məqsədə doğru can at- mə, kəskin, bəlkə də, fetişləşmiş maraq
mağa məcbur edirdi. Bir tərəfdən, reallı- obyektinə çevrildi. Sözə olan əzəli mara-
ğın korroziyasını aradan qaldırmağı hə- ğımın bu sahədə nə vaxt intişar etməsini
yatımın amalına çevirmək istəyirdim, di- heç özüm də hiss eləmədim. Beləliklə,
gər tərəfdən isə sözün heç bir dəyər kəsb içimdə daban-dabana zidd iki fikrin feti-
eləmədiyi geniş mühitə çıxmaq və orada şizmi birlikdə yaşamağa başladı.
əsl gerçəkliklə qarşılaşmaq arzusu içim-
də yavaş-yavaş güclənirdi. Başlanğıcda mən reallığa və varlığa
əhəmiyyət verməyib, birmənalı olaraq,
Əgər bir insan dünyaya yazıçı kimi Sözün tərəfini tutmuşdum. Bugünkü
gəlibsə və onun yetişmə prosesi təbii ge- düşüncəm isə hər hansı bir sözə qarşıdı.
