Page 142 - 2017-3

qayıdırdım, özümə söz verirdim ki, bu nəfəri dar ağacından asdılar. İndi adam

gündən xoş rəftara, yaxın münasibətlərə başı kəsmək toyuq başı kəsməkdən asan-

son qoyacağam. Amma ertəsi gün gəlib dır. Siz isə özünüzü elə göstərirsiniz ki,

onların məsum gözlərini, nisgilli çöhrəsini guya dünya vecinizə deyil. Yırğalanan

görəndə, cingiltili səslərini eşidəndə kin- kresloya yayxanıb bihuşedici qoxu saçan

küdurətdən əsər-əlamət qalmırdı. Özümü Havana siqarından tüstülədirsiniz, yağlı

onlara görə yenidən oda atmağa hazır kökə ilə bir fincan qəhvə içirsiniz. Orda

vəziyyətdə hiss edirdim. Tanrının zavallı isə sizə yaxın bir adam, bəlkə də, qəlbin-

və məzlum bəndələri! Әlacım nə idi? Fey- də, damarlarında həyat eşqi çağlayan

gele barədə heç danışmağa dəyməz. əziziniz dar ağacından sallanır, ölümün

Maqnit kimi adamı özünə cəlb edir. Ecaz- pəncəsində çırpınır, son nəfəsini verir.

kar baxışlarından doymaq olmur, bu gözlər Özünüzü necə hiss edərdiniz? Cəlladla-

adamın ağlını başından çıxarır!.. Üzr is- rın aman vermədiyi insanın meyiti hələ

təyirəm, bunu sizə yox, özümə deyirəm, soyumayıb, qıc olub, bunu necə, təsəvvü-

çünki bu qız Qruzeviçə ərə getməklə mə- rünüzdə canlandıra bilərsinizmi? İnsana

ni dəli eləmişdi. Qruzeviçin adı Mişa idi. olmazın əzablar verirlər, o, bu əzablar-

142 Dul qadınların sevimlisinə çevrilmişdi. Adı dan qurtulub tezliklə ölmək istəyir, amma

dillərindən düşmürdü, bütün günü bu oğ- cəllad ipi onun boğazına möhkəm bağla-
2017 landan danışır, yalnız onun qayğısına qa- mayıb, ip bu talesiz adamın ağırlığına

lırdılar. İndi isə gərək hamı farağat da- davam gətirməyib qırılır, o, yarıcan halda

yansın, kimsə yatmasın, dilinə heç nə yerə yıxılır, nə sağdır, nə də ölü, yalnız

vurmasın, su içməsin. Niyə? Çünki Mişa- gözündəki son həyat işartısı ilə yalvarır

nın başı dərddədir! Mişanı həbs ediblər! ki, daha dözə bilmirəm, işimi bitirin. Nə

Məhkəməsi olacaq! Mişanı mütləq xilas dediniz? Bu barədə danışmağı sevmirsi-

etmək lazımdır! Demək asandır! Onu niz? Yaman tərssiniz. Elə mən də sizin

həbsdən necə qurtarmaq olar? Görüş kimi! Təsəvvür edin, Mişaya görə harala-

vermirlər! Nə məni, nə də doğmalarını ra getmədim, kimlərin qapısını döymə-

yanına buraxırlar! Anladım ki, vəziyyət dim, onun edam vaxtını dəqiqəsinə, sani-

həddindən artıq ağırdır, ən yaxşı halda yəsinə kimi bilirdim. Sonradan qəzetdə

Şolom Aleyxem. Üç dul qadın onu sürgün, pis halda isə dar ağacı gözlə- oxudum ki, üç nəfərdən biri (üç adamı

yir!.. Görürəm yeriniz narahatdır, bura, eyni vaxtda edam ediblər) ölümlə xeyli

pəncərəyə yaxın əyləşin. Deyəsən, söhbət çarpışıb, cüssəli bədəninə (soyadı Bronş-

sizi bezdirdi, hə? Heç nə olmaz! Mən siz- teyndir) görə onu iki dəfə asmağa məc-

dən də çox bezmişəm! Sizə nə var ki! bur olublar... Qəzetlər belə yazmışdı, biz

Әhvalatı dinləyib (indi yekunlaşdırıram) də oxumuşduq, daha doğrusu, mən və

sakitcə evinizə gedəcəksiniz, mən isə hə- Roza. Qəzetləri nənə və nəvədən gizlət-

yatımın acılarıyla təkbətək qalacağam. mişdik...

Ay səni, unutdum, harda qalmışdıq? Evdə dulların sayı artdı: üçüncü dul

Hə, məhkəmənin hökmündə: edam cə- qadın!.. Ev yasa qərq oldu, hər otaqda

zası verdilər. Yəqin, dəfələrlə qəzetlərdə ölü, cansız bir nisgil dolaşırdı, həyatın

oxumuşsunuz, bu gün filan yerdə iki nə- bütün rəngləri solmuşdu, nə danışan var-

fəri edam etdilər, dünən filan yerdə üç dı, nə gülən. Bu nisgili təsvir etmək