Page 141 - 2017-3
P. 141
üzr istəməyə məcbur oldum. Bilirsiniz mını ərə verirdim, ona görə? Nə isə, se- 141
niyə? Çünki Feygele belə istədi! O, nəsə vincimizin ömrü uzun sürmədi – şənbə 2017
istədisə, mütləq həyata keçməlidir. Mə- və bazar! Toydan üç gün sonra bizim
sələn, əgər desə ki, bu evi söküb başqa Qruzeviçi əhəmiyyətsiz bir işlə əlaqədar Şolom Aleyxem. Üç dul qadın
yerə daşımaq lazımdır, etiraz ola bilməz! harasa çağırdılar: bir anbarda bomba və
dinamit aşkar olunmuşdu, oğlan isə kim-
Bu qız nəinki məni heyran qoymuşdu, yagər idi, özü də savadlı, bacarıqlı. On-
hətta varlığıma hakim kəsilmişdi, iradəmi dan şübhələnmişdilər. Әllərinə bir neçə
qırmışdı, qula, alətə çevirmişdi. Təkcə məktub keçmişdi... Nə isə, atdılar oğlanı
məni yox, özünə nişanlı seçimi ilə də ha- həbsə... Bundan sonra əzablı günlərim
mını məəttəl qoymuşdu... Qruzeviçi bə- başladı – qaçaqaç, qovhaqov, ona min-
yənmişdi. Oğlan kimya fakültəsinin üçüncü nət, buna rüşvət... Bütün cəhdlər boşa
kurs tələbəsi idi, deməzdim canlara də- çıxdı! Geriyə də yol yox, çünki deyir ol-
yəndi, dostlarından bir o qədər də fərq- dun dəyirmançı... On yeddi yaşlı Feyge-
lənmirdi. Qarşımıza bundan da pisi çıxa lenin üzgün çöhrəsini görəndə ürəyim-
bilərdi, Tanrı bizi qorudu. Әvvəla, yaxşı dən qara qanlar axırdı. Anası Roza on-
ailədən idi. Bu, vacib şərtdir. Nə istəyirsi- dan da pis hala düşmüşdü! Hələ nənəsi
niz deyin, ancaq bu, heç də əhəmiyyətsiz Payyanı demirəm! Ailə sanki Tanrının bə-
məsələ deyil. Sakit olun, var-dövləti nə- lasına gəlmişdi. Üstəlik, bildirim ki, işlər
zərdə tutmuram. Ona işarə edirəm ki, nə- çox pis gedirdi, əldə qalan pullar xərclən-
sil, kök az məna kəsb etmir. Әgər savad- mişdi. Ona görə də evi girov qoydum.
sız, cahil ailədən çıxmısınızsa, nə qədər Pullar bir göz qırpımında qurtardı, məc-
ziyalı olsanız da, son nəticədə kobudluq bur qalıb dükanı satdım... Özümü baca-
və qabalıq özünü büruzə verəcək. Qru- rıqlı, tədbirli adam kimi təqdim edib
zeviçin digər üstün cəhətləri barədə da- öyünmək istəmirəm. Sadəcə dul qadınla-
nışmaq istəmirəm. Düzünü desək, bu ca- rın durumunu anlatmağa çalışıram: bir
vanlar özlərini heç də pis aparmırdılar, dəfə ağızlarını açıb soruşmadılar ki, do-
ədalətli, tərbiyəli və nəcibdilər. Amma lanışıq və digər işlər üçün xərclənən bu
adam içində sanki oyun oynayırdılar. De- pullar hardandır? Ailənin maddi durumu
diklərinə haqq qazandırmaq üçün elə də- necədir? Sabaha ümid var, ya yox? Әsla!
lil-sübut gətirirdilər ki, məəttəl qalırdın. Bu məsələ onları zərrə qədər də maraq-
Necə deyərlər, oğru elə bağırdı ki... landırmırdı! Hər şeyin qayğısına mən qal-
malıyam! Çıxış yolunu yalnız mən tap-
Gəlin boş fəlsəfəyə vaxt itirməyək! Bi- malıyam! Özümü oda-közə vurmalıyam!
zim Feygele on yeddi yaşında həmin bu Məni buna nə sövq edir? Hardan bilim?
Qruzeviçə ərə getdi. Toyun necə keçmə- Mənim yerimdə olsaydınız, bu adamlarla
si, neçəyə başa gəlməsi, xərcin kim tərə- necə rəftar edərdiniz? Məsələ burasın-
findən ödənilməsi və sevincimizin həddi- dadır ki, bu üç qadından hansının daha
hüdudu barədə bütün xırdalıqları danışıb yaxşı olduğunu müəyyən edə bilməmiş-
vaxtınızı almaq istəmirəm. Yeganə qızını dim. Onların sözlərinə, əməllərinə əsəbi-
şəxsən anası Roza kəbinə apardı, nənə- ləşirdim, hərdən inciyib-küsürdüm. Ürə-
si Payya isə sevincdən uçurdu – zarafat yimdə onların qarasına deyinə-deyinə evə
deyil, nəvəsi ərə gedir! Mən axmaq isə...
Axı mən niyə sevinirdim? Evin kiçik xanı-
niyə? Çünki Feygele belə istədi! O, nəsə vincimizin ömrü uzun sürmədi – şənbə 2017
istədisə, mütləq həyata keçməlidir. Mə- və bazar! Toydan üç gün sonra bizim
sələn, əgər desə ki, bu evi söküb başqa Qruzeviçi əhəmiyyətsiz bir işlə əlaqədar Şolom Aleyxem. Üç dul qadın
yerə daşımaq lazımdır, etiraz ola bilməz! harasa çağırdılar: bir anbarda bomba və
dinamit aşkar olunmuşdu, oğlan isə kim-
Bu qız nəinki məni heyran qoymuşdu, yagər idi, özü də savadlı, bacarıqlı. On-
hətta varlığıma hakim kəsilmişdi, iradəmi dan şübhələnmişdilər. Әllərinə bir neçə
qırmışdı, qula, alətə çevirmişdi. Təkcə məktub keçmişdi... Nə isə, atdılar oğlanı
məni yox, özünə nişanlı seçimi ilə də ha- həbsə... Bundan sonra əzablı günlərim
mını məəttəl qoymuşdu... Qruzeviçi bə- başladı – qaçaqaç, qovhaqov, ona min-
yənmişdi. Oğlan kimya fakültəsinin üçüncü nət, buna rüşvət... Bütün cəhdlər boşa
kurs tələbəsi idi, deməzdim canlara də- çıxdı! Geriyə də yol yox, çünki deyir ol-
yəndi, dostlarından bir o qədər də fərq- dun dəyirmançı... On yeddi yaşlı Feyge-
lənmirdi. Qarşımıza bundan da pisi çıxa lenin üzgün çöhrəsini görəndə ürəyim-
bilərdi, Tanrı bizi qorudu. Әvvəla, yaxşı dən qara qanlar axırdı. Anası Roza on-
ailədən idi. Bu, vacib şərtdir. Nə istəyirsi- dan da pis hala düşmüşdü! Hələ nənəsi
niz deyin, ancaq bu, heç də əhəmiyyətsiz Payyanı demirəm! Ailə sanki Tanrının bə-
məsələ deyil. Sakit olun, var-dövləti nə- lasına gəlmişdi. Üstəlik, bildirim ki, işlər
zərdə tutmuram. Ona işarə edirəm ki, nə- çox pis gedirdi, əldə qalan pullar xərclən-
sil, kök az məna kəsb etmir. Әgər savad- mişdi. Ona görə də evi girov qoydum.
sız, cahil ailədən çıxmısınızsa, nə qədər Pullar bir göz qırpımında qurtardı, məc-
ziyalı olsanız da, son nəticədə kobudluq bur qalıb dükanı satdım... Özümü baca-
və qabalıq özünü büruzə verəcək. Qru- rıqlı, tədbirli adam kimi təqdim edib
zeviçin digər üstün cəhətləri barədə da- öyünmək istəmirəm. Sadəcə dul qadınla-
nışmaq istəmirəm. Düzünü desək, bu ca- rın durumunu anlatmağa çalışıram: bir
vanlar özlərini heç də pis aparmırdılar, dəfə ağızlarını açıb soruşmadılar ki, do-
ədalətli, tərbiyəli və nəcibdilər. Amma lanışıq və digər işlər üçün xərclənən bu
adam içində sanki oyun oynayırdılar. De- pullar hardandır? Ailənin maddi durumu
diklərinə haqq qazandırmaq üçün elə də- necədir? Sabaha ümid var, ya yox? Әsla!
lil-sübut gətirirdilər ki, məəttəl qalırdın. Bu məsələ onları zərrə qədər də maraq-
Necə deyərlər, oğru elə bağırdı ki... landırmırdı! Hər şeyin qayğısına mən qal-
malıyam! Çıxış yolunu yalnız mən tap-
Gəlin boş fəlsəfəyə vaxt itirməyək! Bi- malıyam! Özümü oda-közə vurmalıyam!
zim Feygele on yeddi yaşında həmin bu Məni buna nə sövq edir? Hardan bilim?
Qruzeviçə ərə getdi. Toyun necə keçmə- Mənim yerimdə olsaydınız, bu adamlarla
si, neçəyə başa gəlməsi, xərcin kim tərə- necə rəftar edərdiniz? Məsələ burasın-
findən ödənilməsi və sevincimizin həddi- dadır ki, bu üç qadından hansının daha
hüdudu barədə bütün xırdalıqları danışıb yaxşı olduğunu müəyyən edə bilməmiş-
vaxtınızı almaq istəmirəm. Yeganə qızını dim. Onların sözlərinə, əməllərinə əsəbi-
şəxsən anası Roza kəbinə apardı, nənə- ləşirdim, hərdən inciyib-küsürdüm. Ürə-
si Payya isə sevincdən uçurdu – zarafat yimdə onların qarasına deyinə-deyinə evə
deyil, nəvəsi ərə gedir! Mən axmaq isə...
Axı mən niyə sevinirdim? Evin kiçik xanı-
