Page 77 - "Xəzər"
P. 77
Din də falanqa emosiyasından törəyib. larında üzə çıxır. Beləcə, incəsənət fərdin 77
Kilsə rəhbərləri də bunu yaxşı bilir və deyil, falanqanın nailiyyətinə çevrilir. 2016
təsdiq edirdilər ki, guya müqəddəs ruh, İncəsənət onun təbiət, materiya və həyat
ancaq azı iki-üç nəfər bir yerə yığışanda haqda biliklərini əks etdirir. C.Qopkins Con Steynbek. Məktub
təşrif buyurur. Sən yəqin ki, kütlənin hiyləsi, Universitetindən olan doktor Fişer deyirdi
məkri haqda, eşitmisən. Kütlə falanqadan ki, istənilən müasir elmi kəşfi, keçmiş
başqa bir şey deyil, amma əgər sən insan nəsillərin poeziyasında tapmaq olar.
fərdlərinə görə kütlənin xarakterini Demokrit, hələ Miladdan dörd yüz il əvvəl
mühakimə etməyə cəhd göstərsən, təbii, atomların quruluşu haqda elmi təbliğ edirdi.
yanılacaqsan, bu, ona bənzəyəcək ki, bir Yaradıcı insan falanqanın fəlsəfəsini
hüceyrəsini öyrənməklə bir insanı anla- tərənnüm eləyir. Dahiyanə bir musiqi əsəri
mağa çalışırsan. Deyəcəksən ki, bunların dinləyən, tabloya baxan, şeir oxuyan
hamısını bilirsən. Əlbəttə, bilirsən. Amma insanın fərdiyyəti əriyib falanqa fərdiyyətinə
bütün dahiliklər sadə dillə ifadə olunmalıdır. qarışır. Bu zaman yaşanan hissləri təsvir
etməyə ehtiyac yoxdu, amma, şübhəsiz
Təbii ki, müharibə vaxtı bəşər tarixinin ki, burada əsas şərt hər kəsin öz falan-
ən nəhəng falanqası movcud idi. Biz daha qasına mənsub olduğunu duymasıdı. Fa-
böyük ünsürləri öyrənə bilsəydik, lanqadan ayrılmış insan yalqızdı. O, məhv
falanqanın mümkün fəaliyyətini, onun olur. Falanqada isə, özünə vacib olan
dəyişikliyini və inkişaf istiqamətini qabaq- həyat qüvvəsi toplayır. Dağlarda mən
cadan söyləmək olardı. Bir insanın psixoloji cəhətdən yalqızlığın tamamilə
davranışı, hunların Avropaya gözlənilməz darmadağın etdiyi insanlara rast gəlmişəm.
hücumunun məntiqi izahını verə bilməz:
onlar – gözlənilmədən dağıdıcı qüvvəyə İzah etmək olmaz ki, niyə sən belə
çevrilmiş dinc çobanlar, əsl falanqaydılar yox, başqa cür hərəkət edirsən. Heç nəyin
və bir nəsil ötəndən sonra yenidən o baş vermə səbəbinə qədər gedib çıxmaq
qədər müdafiəsiz və zəif oldular ki, tatarlar mümkün deyil. Emosiyaları sənə anlaşıqlı
onları asanlıqla əzdi. Bir insanın davranışı olmayan elə bir varlığa ürcah olursan ki,
mayya xalqının gözlənilməz miqrasiyasının onun təbiətini şüurla dərk etmək olmaz.
məntiqi izahını verə bilməz. Biz deyirik ki, Onun motivləri, instinkti, istifadə etdikləri,
bunları Attila və ya Çingiz xan edib, amma niyyəti, stimulu, məmnunluğu, heyranlığı,
onlar özlüyündə heç nə edə bilməzdilər. tələbatı və istiqaməti bir fərd kimi sənə
Onlar sadəcə olaraq falanqanın bir məxsus deyil.
nümayəndəsi idilər. Hitler Almaniyada
müasir falanqa yarada bilməyib, ancaq Məktubda hamısını demək mümkün
onun maraqlarını ifadə edir. olmur, Corc. Əsas mövzusu bu fikirləri
əhatə edən bir roman yazmaq istəyirəm,
Şüuraltı olaraq hər bir insanda ma- bütün bunları bir məktubda necə ifadə
nipulyasiya mexanizmi var. Yunq onu edəsən axı? Ed Riketts nəzəriyyəmin
üçüncü “mən” adlandırır. Bu, həmin dolğunluğunu sübut etmək üçün tələb olu-
partlayıcıdır ki, onu falanqanın gilizinə nan kifayət qədər, hətta bir az da artıq
qoyanda insanı özünün bir hissəsinə elmi materiallar toplayıb. Mən dəfələrlə
çevirir, içində fərdiyyətini əridib yox edir. bu haqda yazsam da, nə barədə yazdığımı
Falanqanın ruhu daha çox sənət adam- dərk etməmişəm. Təkcə “Naməlum
   72   73   74   75   76   77   78   79   80   81   82