Page 207 - "Xəzər"
P. 207
Oxucu Y.Lübimovun dilindən Taqanka məktəbində”, “Rəqabət. Vısotski və Fila- 207
Teatrının özünəməxsus estetikasının for- tov”, “Karetada üç nəfər”, “Fedot-strelets 2016
malaşması ilə bağlı müəyyən təsəvvürlər haqqında”, “Leonid Filatov Teatrı”, “Tele-
əldə edə bilər: “Mən Meyerxoldun tama- viziya – həqiqət mənbəyi kimi”, “Əlahəzrət Taqanka Teatrının qızıl dövrü haqqında
şalarını görmüşəm. İnanın, onu yamsı- pərdəarxası”.
lamaq mümkün deyil, o, dahi idi. Ancaq
onun axtarışlarını davam etdirmək lazımdır, Esseistin qələmə aldığı etüdlər… İva-
hətta vacibdir. Yalnız bir şərtlə, teatra nov-Taqanski rolların yaranması prosesini
sərbəstlik verilsin, hakimiyyət kollektivin təhlil edir, inzibati, sosial, siyasi şəraitlə
simasını formalaşdırmağa çalışmasın”. bağlı maraqlı qiymətləndirmələr aparır.
Məsələn: “Mədəniyyətə sərt müdaxilələr
Müəllifin uğurla təsvir etdiyi tarixi dövründə süni, zahiri səciyyə daşıyan
perspektivlərdən savayı, əsər real, teatral, demokratiya teatr üçün adi hal idi. Tez-
tarixi faktoqrafiya ilə də zəngindir. V.Vı- tez kollektivin gözü önündə mədəniyyəti
sotskinin obrazı isə xüsusi ustalıqla ya- “idarə edən” məmurlar tərəfindən tama-
radılıb. Vısotski haqqında o qədər çox şalara elə diletant qiymət verilir, elə
yazılıb ki, oxucuda maraq doğurmaq asan dəyərləndirmələr aparılırdı ki, adamın əli
məsələ deyil, lakin İvanov-Taqanski bunu üzündə qalırdı”. O vaxtkı siyasi senz, Ta-
bacarıb. qanka Teatrına qarşı istifadə olunan “ələk”
prinsipinin bu cür sərt formulunu vermək
Kitabda digər aktyorlar barədə də hər adama müyəssər olmayıb. Kitabdakı
geniş söhbət açılır, lakin ən çox bəxti şəkillərdə (məsələn, “Puqaçov” tamaşa-
gətirən Leonid Filatovdur. Əsərdə bir çox sının təhvil verilməsi səhnəsində) müəllifin
səhnələr Filatova həsr olunub, onun kədərli baxışları çox mətləblərdən xəbər
haqqında müxtəlif mülahizələr səsləndirilib. verir. İvanov-Taqanski burada necə də
O, Taqanka Teatrının son dərəcə istedadlı, fikirli, dalğın, maraqlı görünür…
safqəlbli, bəzi hallarda öz qiymətini
almamış aktyoru kimi təsvir edilib, adama Müəllifin özü haqda dedikləri də
elə gəlir ki, kitabın yeganə qəhrəmanı Fi- maraqlıdır. O, kənar müşahidəçi rolunda
latov olduğu halda belə, əsər ciddi çıxış etsə də, əsərin qəhrəmanlarından
ədəbiyyat hadisəsi sayıla bilərdi. Müəllif biri (Samoylov) kimi, təkcə çılğın müba-
Filatovun aktyor, rejissor, yazıçı kimi əsl hisələrin fövqündə dayanmır, hətta öz
obrazını yaradıb. Məlum olur ki, obrazının – “Samoylov”un hərəkətlərini
karyerasının əvvəlində Filatov kinemato- də neytral mövqedən izləyir, müəyyən
qrafda rol almağı arzulayırmış… Ustalıqla, araşdırmalar aparır. Bu, bədii priyom kimi
səmimiyyətlə aparılan, eyni zamanda, maraqlı olmaqla bərabər, açıq danışmağa
ehtiyatlı təsir bağışlayan təhlil asan başa da imkan yaradır. Ancaq bu zaman heç
gəlmir. bir qərəzə yol verilmir, müəllif düzgün in-
tonasiyanı tutmağı bacarır və özü haqqında
Filatova həsr olunmuş səhifələr, insan başqa kənar insan kimi danışır – işin
şəxsiyyətinin mükəmməl təhlili, onun güclü çətinliyi də elə bundadır.
və zəif tərəflərinin ustalıqla təsviri
baxımından heyrət doğurur. Bu hissədə Ədəbi, emosional ədəb-ərkan, teatr
başlıqların özü nəyə desən dəyər: “Filatov nəzakətliliyi haqqında danışarkən, istər-
yoldaşlığın güzgüsü kimi”, “Şukin istəməz, Lübimov və Vısotski obrazlarının
Teatrının özünəməxsus estetikasının for- tov”, “Karetada üç nəfər”, “Fedot-strelets 2016
malaşması ilə bağlı müəyyən təsəvvürlər haqqında”, “Leonid Filatov Teatrı”, “Tele-
əldə edə bilər: “Mən Meyerxoldun tama- viziya – həqiqət mənbəyi kimi”, “Əlahəzrət Taqanka Teatrının qızıl dövrü haqqında
şalarını görmüşəm. İnanın, onu yamsı- pərdəarxası”.
lamaq mümkün deyil, o, dahi idi. Ancaq
onun axtarışlarını davam etdirmək lazımdır, Esseistin qələmə aldığı etüdlər… İva-
hətta vacibdir. Yalnız bir şərtlə, teatra nov-Taqanski rolların yaranması prosesini
sərbəstlik verilsin, hakimiyyət kollektivin təhlil edir, inzibati, sosial, siyasi şəraitlə
simasını formalaşdırmağa çalışmasın”. bağlı maraqlı qiymətləndirmələr aparır.
Məsələn: “Mədəniyyətə sərt müdaxilələr
Müəllifin uğurla təsvir etdiyi tarixi dövründə süni, zahiri səciyyə daşıyan
perspektivlərdən savayı, əsər real, teatral, demokratiya teatr üçün adi hal idi. Tez-
tarixi faktoqrafiya ilə də zəngindir. V.Vı- tez kollektivin gözü önündə mədəniyyəti
sotskinin obrazı isə xüsusi ustalıqla ya- “idarə edən” məmurlar tərəfindən tama-
radılıb. Vısotski haqqında o qədər çox şalara elə diletant qiymət verilir, elə
yazılıb ki, oxucuda maraq doğurmaq asan dəyərləndirmələr aparılırdı ki, adamın əli
məsələ deyil, lakin İvanov-Taqanski bunu üzündə qalırdı”. O vaxtkı siyasi senz, Ta-
bacarıb. qanka Teatrına qarşı istifadə olunan “ələk”
prinsipinin bu cür sərt formulunu vermək
Kitabda digər aktyorlar barədə də hər adama müyəssər olmayıb. Kitabdakı
geniş söhbət açılır, lakin ən çox bəxti şəkillərdə (məsələn, “Puqaçov” tamaşa-
gətirən Leonid Filatovdur. Əsərdə bir çox sının təhvil verilməsi səhnəsində) müəllifin
səhnələr Filatova həsr olunub, onun kədərli baxışları çox mətləblərdən xəbər
haqqında müxtəlif mülahizələr səsləndirilib. verir. İvanov-Taqanski burada necə də
O, Taqanka Teatrının son dərəcə istedadlı, fikirli, dalğın, maraqlı görünür…
safqəlbli, bəzi hallarda öz qiymətini
almamış aktyoru kimi təsvir edilib, adama Müəllifin özü haqda dedikləri də
elə gəlir ki, kitabın yeganə qəhrəmanı Fi- maraqlıdır. O, kənar müşahidəçi rolunda
latov olduğu halda belə, əsər ciddi çıxış etsə də, əsərin qəhrəmanlarından
ədəbiyyat hadisəsi sayıla bilərdi. Müəllif biri (Samoylov) kimi, təkcə çılğın müba-
Filatovun aktyor, rejissor, yazıçı kimi əsl hisələrin fövqündə dayanmır, hətta öz
obrazını yaradıb. Məlum olur ki, obrazının – “Samoylov”un hərəkətlərini
karyerasının əvvəlində Filatov kinemato- də neytral mövqedən izləyir, müəyyən
qrafda rol almağı arzulayırmış… Ustalıqla, araşdırmalar aparır. Bu, bədii priyom kimi
səmimiyyətlə aparılan, eyni zamanda, maraqlı olmaqla bərabər, açıq danışmağa
ehtiyatlı təsir bağışlayan təhlil asan başa da imkan yaradır. Ancaq bu zaman heç
gəlmir. bir qərəzə yol verilmir, müəllif düzgün in-
tonasiyanı tutmağı bacarır və özü haqqında
Filatova həsr olunmuş səhifələr, insan başqa kənar insan kimi danışır – işin
şəxsiyyətinin mükəmməl təhlili, onun güclü çətinliyi də elə bundadır.
və zəif tərəflərinin ustalıqla təsviri
baxımından heyrət doğurur. Bu hissədə Ədəbi, emosional ədəb-ərkan, teatr
başlıqların özü nəyə desən dəyər: “Filatov nəzakətliliyi haqqında danışarkən, istər-
yoldaşlığın güzgüsü kimi”, “Şukin istəməz, Lübimov və Vısotski obrazlarının
