Page 206 - "Xəzər"

əhəmiyyətli mənbəyə çevirir. Müəllifin Elə əsərin adını götürək; kitabı “Zəfər

“maraqlı tərəf” rolunda çıxış etməsi, əslində və ilğım” adlandırmaq, müəyyən mənada,

qarşıya qoyulmuş vəzifəni xeyli çətinləşdirir: risk deməkdir. Kitabın başlığı məşhur

Taqanka Teatrının tanınmış ilk aktyorla- Taqanka Teatrının qırxillik tarixinin formu-

rından biri kimi, o, bir çox şeyləri daha ludur. Teatr, doğrudan da, böyük, səs-

əhatəli, daha dəqiq və özünəməxsus şə- küylü bir zəfər qazanmışdı, baxmayaraq

kildə xatırlayır. Eyni zamanda, hadisələrin ki, bəziləri bunun heç bir zəminə söykən-

iştirakçısı kimi, müəllifin subyektivliyi də mədiyini iddia edir. “İlğım” İvanov-Taqan-

şübhə doğurmur. Bu məqam kitabın də- skinin kitabının, bəlkə də, ən güclü his-

yərini daha da artırır: əsər hamı ilə bir- səsidir, çünki ilğım burada dar cığırın

likdə səhv edən, sevən, teatrı tərk edib gətirib çıxardığı faciəvi yoldur və Yuri

sonra qayıdan, çıxış yolları axtarıb-tapan Petroviç Lübimovun min bir əziyyətlə

müəllifin qələmindən çıxıb. yaratdığı məşhur teatrın parçalanmasının,

V.İvanov-Taqanski sözügedən teatrın məhv olmasının səbəbi məhz bu yolla

bir çox digər məşhurları kimi, yazıçı-ak- gedənlərin yanlış hərəkətləri olmuşdur.

tyordur. Bu, ona memuarlarını özünəməx- Qeyd etmək lazımdır ki, müəllif bu intriqaları

206 sus tərzdə ifadə etmək üçün əlavə vasitələr işıqlandırarkən son dərəcə ədəbli, nəzakətli

verir. Memuarlar hansısa tarixi teatr epi- mövqe tutur. Taqanka Teatrının səhnə
2016 zodlarının ardıcıl silsiləsi kimi deyil, müəllifin həyatında fəal iştirakını, bir çox aparıcı

özünün də iştirakçısı olduğu, maraqlı bel- rolların ifaçısı və burada cərəyan edən

letristik formaya salınmış süjet elementləri hadisələrin bilavasitə şahidi olduğunu

kimi təqdim olunur. Doğrudur, əsərdə me- nəzərə alsaq, müəllifin bu yanaşmasını

muar müəllifini tanımaq o qədər də asan xüsusi qiymətləndirmək lazımdır.

deyil. Müəllifin həm şəxsi, həm də yaradıcı V.İvanov-Taqanskinin bu yanaşması

həyatında yaşanmış təbəddülatlar yazıçı həm də ona görə qiymətlidir ki, o, hadisələri

Taqanka Teatrının qızıl dövrü haqqında Samoylovun həyat epizodları kimi veril- birinci şəxsin adından qələmə alır. Əks

mişdir. halda, ağ və qara rənglər üstünlük təşkil

Yazıçının seçdiyi yazı tərzinin orijinallığı edə bilər, dilə gətirilən həqiqətlər daha

ondadır ki, o, memuarları belletristik for- ağrılı olardı. Burada hadisələrin fövqünə

mada, bədii mətn elementlərindən istifadə qalxmağı bacaran müəllifin bədii məramı

etməklə oxucuya çatdırır. təqdirəlayiqdir. Müəllif, əslində truppanı

Kitabda, hər şeydən öncə, canlı teatrın böhran teatrının kollektivi kimi görmür.

özünün tarixi maraqlıdır: bu məşhur teatr O, öz personasını Lübimovun yaxın

haqqında xatirələr bizim mədəni yadda- ətrafına yerləşdirmir, baxmayraq ki, onu

şımıza hopub və onları heç bir dava, qal- Metr, Ustad, Kumir kimi təsvir edir. Müəllif

maqal, dedi-qodu, uydurulmuş və ya ger- məhz bu mövqedə dayandığı üçün ha-

çək umu-küsülərlə unutdurmaq mümkün disələrin obyektiv mənzərəsini yaratma-

deyil. “Zəfər və ilğım” kitabı da mədəni ğa nail olur. Odur ki, kitab həm oxucular,

yaddaşımızda öz yerini tutacaq, ancaq həm tədqiqatçılar (əsərdə çoxlu sənədlərə

istənilən halda, bu əsər öz orijinal yanaş- istinad edilir), həm də indiki Taqanka

maları ilə başqalarından fərqli mövqeyi Teatrının aktyorları üçün məxəz rolunu

ilə seçiləcək. oynaya bilər.