Page 46 - "Xəzər"
P. 46
soruşdu da: “Nə vaxt?” Ona cavab verdilər: olmuş oğlan barışmaq niyyətiylə özünü yüyürə-
2016 “İkinci səhər yeməyindən sonra”. O, başını yüyürə ona yetirdi. Tadzio çiyninin hərəkətiylə
tərpədib, dənizə yollandı. onu rədd elədi və köndələninə üzüaşağı, suya
Tomas Mann. Venesiyada ölüm tərəf getdi. O, ayaqyalın, özünün həmişəki
Cansıxıcı idi ora. Çimərliyi uzun dayaz- qırmızı bantlı kostyumunda idi.
lıqdan ayıran birinci enli su zolağının o üzündə
ləpədöyən vardı. Payızda ömrünü başa vurmuş Orda dayandı, gözlərini fikirli-fikirli yerə
nələrsə, haçansa süslü olan, səliqəli çimərliyin zilləyərək, yaş qumun üstündə ayağıyla fiqurlar
üzərinə sərilmişdi – indi burda heç qumluğu cızdı, sonra böyük dənizin yanındakı, ən dərin
da təmiz saxlamırdılar. Deyəsən, sahibinin yerində suyu dizinə zorla çatan “kiçik dənizə”
atıb getdiyi bir fotoaparat üçayaq ştativin girdi və tələsmədən gedib, qumsal dayazlığa
üstündə, düz suyun qırağında durmuşdu və yetişdi. Sonra dənizin ənginliyinə baxaraq, bir
üzərinə atılmış qara parça soyuq küləyin az da ləngidi və oraqşəkilli, uzun, ensiz
altında yellənir, çırpınırdı. quruyla sol tərəfə getdi. Topraqdan su zolağıyla
təcrid olmuş və yoldaşlarından incisə də,
Tadzio özünün bir neçə qalan yoldaşıyla özünü sındırmadan ayrılmış, tək, heç kim və
öz kabinələrinin sağ tərəfindən keçirdi və heç nəylə bağlılığı olmayan bu varlıq dənizdə
Aşenbax dizlərinə örtük salaraq, dənizdən və nəhayətsizliklə üz-üzə gəzirdi və külək onun
kabinədən demək olar ki, eyni məsafədə saçlarını dağıdırdı. Yenə ayaq saxlayıb, uzaq-
yerləşən şezlonqda uzanıb, yenə ona baxırdı. lara baxdı. Və birdən, sanki nəsə xatırlayaraq,
Bu dəfə oyun nəzarət altında keçmirdi – ya da hansısa qəfil bir impulsa tabe olaraq,
görünür, qadınlar yır-yığışla məşğul idilər. əlini belinə qoyub duruşunu dəyişmədən,
Budəfəki oyun davayla başa çatdı. “Yaşu” gözəl bir hərəkətlə başını və bədənini sahilə
çağırdıqları enlikürək, qurşaqlı kostyum geymiş, sarı çevirdi – onu seyr edən şəxs ordaydı,
saçları boyalı oğlan üzünə çırpdıqları bir ovuc oturmuşdu, eynən elə o gün, ilk dəfə, restoran-
qumdan əsəbiləşərək, Tadzionu güləşməyə da bu tutqun boz baxışlarla toqquşduğu gün
məcbur elədi və bu güləş onunla nəticələndi oturduğu kimiydi. Kresloya söykənmiş fon
ki, gözəl, lakin zəif Tadzio yerə yıxıldı. Özünün Aşenbax oğlanın hərəkətlərini təkrar edirmiş
nə vaxtdan bəri göstərdiyi qulluğun əvəzini kimi, yavaşca boynunu döndərib onunla göz-
çıxmağa can atan qalib, məğlub etdiyi rəqibini gözə gəldi və... başı sinəsinə düşdü; gözləri
buraxmadı, diziylə belindən basıb, Tadzionun artıq yerə dikilmişdi, solğun üzündə illər
sifətini quma elə sıxdı ki, onsuz da güləşdən yorğunu olan, dərin yuxuya getmiş bir insan
nəfəsi təngimiş oğlan az qaldı boğula. Onun görkəmi vardı. Lakin elə bilirdi ki, solğun
çəkidə bir xeyli ağır olan oğlanı üstündən bənizli, ucaqamətli bu ruh ovsunçusu ona
atmaq üçün əsəbi cəhdləri yavaş-yavaş səngidi gülümsünür, başını tərpədir, əlini belindən
və sonda yüngül dartınmaya döndü. Ümidsiz çəkərək, uzaqlara işarə edir və qaçılmaz,
Aşenbax artıq hazır idi ki, köməyə cumsun, nəhayətsiz ənginliyə uçub gedir, o isə həmişəki
lakin həmin an güclü oğlanın öz qurbanına kimi, təqib etməyə, dalınca getməyə
yazığı gəldi. Rəngi ağarmış Tadzio qalxdı və hazırlaşırdı.
bir neçə dəqiqə əllərini quma dirəyərək,
tərpənmədən oturdu – saçları qarışmış, gözləri Adamlar kreslosunda yanpörtü düşüb
qəzəbdən qaralmışdı. Sonra ayağa durdu, qalmış Aşenbaxın köməyinə yetişənə kimi,
aramla çıxıb getdi. Onu əvvəlcə çılğın, sonra bir neçə dəqiqə keçdi. Onu öz otağına apardılar.
bir qədər qorxmuş, yalvarışla çağırdılar: qulaq Və elə həmin gün sənətkarın ölüm xəbərini
asmadı. Qaraşın, öz əməllərindən peşman dünya sarsıntı və dərin hüznlə qarşıladı...
2016 “İkinci səhər yeməyindən sonra”. O, başını yüyürə ona yetirdi. Tadzio çiyninin hərəkətiylə
tərpədib, dənizə yollandı. onu rədd elədi və köndələninə üzüaşağı, suya
Tomas Mann. Venesiyada ölüm tərəf getdi. O, ayaqyalın, özünün həmişəki
Cansıxıcı idi ora. Çimərliyi uzun dayaz- qırmızı bantlı kostyumunda idi.
lıqdan ayıran birinci enli su zolağının o üzündə
ləpədöyən vardı. Payızda ömrünü başa vurmuş Orda dayandı, gözlərini fikirli-fikirli yerə
nələrsə, haçansa süslü olan, səliqəli çimərliyin zilləyərək, yaş qumun üstündə ayağıyla fiqurlar
üzərinə sərilmişdi – indi burda heç qumluğu cızdı, sonra böyük dənizin yanındakı, ən dərin
da təmiz saxlamırdılar. Deyəsən, sahibinin yerində suyu dizinə zorla çatan “kiçik dənizə”
atıb getdiyi bir fotoaparat üçayaq ştativin girdi və tələsmədən gedib, qumsal dayazlığa
üstündə, düz suyun qırağında durmuşdu və yetişdi. Sonra dənizin ənginliyinə baxaraq, bir
üzərinə atılmış qara parça soyuq küləyin az da ləngidi və oraqşəkilli, uzun, ensiz
altında yellənir, çırpınırdı. quruyla sol tərəfə getdi. Topraqdan su zolağıyla
təcrid olmuş və yoldaşlarından incisə də,
Tadzio özünün bir neçə qalan yoldaşıyla özünü sındırmadan ayrılmış, tək, heç kim və
öz kabinələrinin sağ tərəfindən keçirdi və heç nəylə bağlılığı olmayan bu varlıq dənizdə
Aşenbax dizlərinə örtük salaraq, dənizdən və nəhayətsizliklə üz-üzə gəzirdi və külək onun
kabinədən demək olar ki, eyni məsafədə saçlarını dağıdırdı. Yenə ayaq saxlayıb, uzaq-
yerləşən şezlonqda uzanıb, yenə ona baxırdı. lara baxdı. Və birdən, sanki nəsə xatırlayaraq,
Bu dəfə oyun nəzarət altında keçmirdi – ya da hansısa qəfil bir impulsa tabe olaraq,
görünür, qadınlar yır-yığışla məşğul idilər. əlini belinə qoyub duruşunu dəyişmədən,
Budəfəki oyun davayla başa çatdı. “Yaşu” gözəl bir hərəkətlə başını və bədənini sahilə
çağırdıqları enlikürək, qurşaqlı kostyum geymiş, sarı çevirdi – onu seyr edən şəxs ordaydı,
saçları boyalı oğlan üzünə çırpdıqları bir ovuc oturmuşdu, eynən elə o gün, ilk dəfə, restoran-
qumdan əsəbiləşərək, Tadzionu güləşməyə da bu tutqun boz baxışlarla toqquşduğu gün
məcbur elədi və bu güləş onunla nəticələndi oturduğu kimiydi. Kresloya söykənmiş fon
ki, gözəl, lakin zəif Tadzio yerə yıxıldı. Özünün Aşenbax oğlanın hərəkətlərini təkrar edirmiş
nə vaxtdan bəri göstərdiyi qulluğun əvəzini kimi, yavaşca boynunu döndərib onunla göz-
çıxmağa can atan qalib, məğlub etdiyi rəqibini gözə gəldi və... başı sinəsinə düşdü; gözləri
buraxmadı, diziylə belindən basıb, Tadzionun artıq yerə dikilmişdi, solğun üzündə illər
sifətini quma elə sıxdı ki, onsuz da güləşdən yorğunu olan, dərin yuxuya getmiş bir insan
nəfəsi təngimiş oğlan az qaldı boğula. Onun görkəmi vardı. Lakin elə bilirdi ki, solğun
çəkidə bir xeyli ağır olan oğlanı üstündən bənizli, ucaqamətli bu ruh ovsunçusu ona
atmaq üçün əsəbi cəhdləri yavaş-yavaş səngidi gülümsünür, başını tərpədir, əlini belindən
və sonda yüngül dartınmaya döndü. Ümidsiz çəkərək, uzaqlara işarə edir və qaçılmaz,
Aşenbax artıq hazır idi ki, köməyə cumsun, nəhayətsiz ənginliyə uçub gedir, o isə həmişəki
lakin həmin an güclü oğlanın öz qurbanına kimi, təqib etməyə, dalınca getməyə
yazığı gəldi. Rəngi ağarmış Tadzio qalxdı və hazırlaşırdı.
bir neçə dəqiqə əllərini quma dirəyərək,
tərpənmədən oturdu – saçları qarışmış, gözləri Adamlar kreslosunda yanpörtü düşüb
qəzəbdən qaralmışdı. Sonra ayağa durdu, qalmış Aşenbaxın köməyinə yetişənə kimi,
aramla çıxıb getdi. Onu əvvəlcə çılğın, sonra bir neçə dəqiqə keçdi. Onu öz otağına apardılar.
bir qədər qorxmuş, yalvarışla çağırdılar: qulaq Və elə həmin gün sənətkarın ölüm xəbərini
asmadı. Qaraşın, öz əməllərindən peşman dünya sarsıntı və dərin hüznlə qarşıladı...
