Page 61 - "Xəzər" 2017
P. 61
mən bu gurultudan çəkinmirəm, çünki Bura bir tərəfdən nağıllar aləmidir, o 61
həqiqətdir. biri tərəfdən isə, romantikadan tamamilə 2017
uzaq real və qanlı hadisələr məkanıdır.
Yeni – 1806-cı ilin gəlməsinə cəmi Elçin. Baş
dörd gün qalıb və mən səni də, əziz Olqa Mən, nəhayət ki, Bakıya yürüşə baş-
Mixaylovnanı da Yeni il münasibətiylə lamışam və bu məktubu sənə Şirvan xan-
ürəkdən təbrik edirəm və sizə xoşbəxtlik lığınaməxsus Mil düzündə, çadırda yazı-
arzulayıram. Siz bizim bu mürəkkəb dünya- ram. Məni çox mənfur bir qızdırma tutub
mızda elə yaşamısınız ki, xoşbəxtlik sizə – bu yerlərin xəstəlikləri də adamı qəflə-
borcludur və bu borcu sizə qaytarmağa tən yaxalayır, ancaq bu, əlbəttə, məni
məhkumdur. Sənin döşündəki ordenlər ruhdan sala bilməz və Derjava qarşısın-
bir çoxlarının döşündəki ordenlər kimi bu- dakı tarixi məsuliyyətimə təsir də edə bil-
taforiya əşyaları deyil, onlar vətən uğrun- məz.
da canından keçməyə hazır olan rus sol-
datının qorxmazlığının və qəhrəmanlığı- Bakı xanlığının bizim üçün nə demək
nın göstəricisidir. olduğunu mən artıq sənə yazmışam və
Bakı xanlığının bizim tərkibimizdə olma-
Son məktubunda məndən inciyirsən ğının əhəmiyyəti barədə yenidən yazıb,
ki, sən Qafqazı, o cümlədən də Zaqafqa- səni yormaq istəmirəm. Təəssüf ki, on il
ziyanı hiss etmək istəyirsən, ancaq mən bundan əvvəl biz, sənə məlum olan sə-
buradakı hadisələri sənə bütün təfərrüa- bəblərə görə burada qalıb möhkəmlən-
tıyla yazmıram. Әziz dostum, hər hansı mədik. Elə etsəydik, indi bu yürüşə ehti-
bir təfərrüat buradakı hadisələrin koloriti- yac olmayacaqdı və Bakı artıq Kaspinin
ni göstərməkdə acizdir, çünki o hadisələr əsas hərbi və ticarət limanına çevriləcək-
və bu yerlərin xarakteristikası birmənalı di, kerosini ilə bizim ehtiyaclarımızı ödə-
deyil. Bura bir tərəfdən qəhrəmanlıq, o yəcəkdi və buranın hər addımında fontan
biri tərəfdən riyakarlıq, bir tərəfdən mərd- vuran nefti dünyaya biz ixrac edəcəkdik.
lik, o biri tərəfdən satqınlıq, bir tərəfdən
dərin fəlsəfi düşüncə, o biri tərəfdən pri- Mən bütün imkanlarımla çalışacağam
mitiv təfəkkür, bir tərəfdən böyük mədəni ki, Bakını qan tökmədən, itki vermədən,
ənənələr, obiri tərəfdən cəhalət və na- danışıqlarla alaq, düzdür, Hüseynqulu xan
danlıq diyarıdır. Burada namus üstündə daima manevrlər edir, gah Qacarlarla flir-
ata qızını, qardaş bacısını, oğul anasını tə başlayır, gah bizimlə «qardaş» olur,
xəncərlə qətlə yetirə bilər. Burada 15-16 gah da gizlində Osmanlılarla əlaqə sax-
yaşında bir oğlan bircə ana söyüşü üstündə layır, ancaq daima manevr etmək mümkün
adamı parçalaya bilər. Burada gənc və deyil, artıq nöqtə qoymaq məqamı yetişib
gözəl bir qız paltarında kiçik xəncər gizlə- və düşünürəm ki, divara dirənmiş Hüseyn-
dib atasının, ya qardaşının intiqamını ala qulu bizim təbəəliyimizə keçməkdən baş-
bilər. Buranın dağları, meşələri, bağları, qa əlac qalmadığını başa düşür. O, Ca-
mənim əziz dostum, İsveçrədən də füsün- vad xan kimi əlinə qılınc götürüb ölümə
kardır. Buranın çeşmə suları o dağların, getməyəcək, bunun üçün onun nə imka-
meşələrin, bağların havası kimi safdır. nı, nə də cəsarəti var və güman edirəm
ki, ağlı da bir az artıqdır.
həqiqətdir. biri tərəfdən isə, romantikadan tamamilə 2017
uzaq real və qanlı hadisələr məkanıdır.
Yeni – 1806-cı ilin gəlməsinə cəmi Elçin. Baş
dörd gün qalıb və mən səni də, əziz Olqa Mən, nəhayət ki, Bakıya yürüşə baş-
Mixaylovnanı da Yeni il münasibətiylə lamışam və bu məktubu sənə Şirvan xan-
ürəkdən təbrik edirəm və sizə xoşbəxtlik lığınaməxsus Mil düzündə, çadırda yazı-
arzulayıram. Siz bizim bu mürəkkəb dünya- ram. Məni çox mənfur bir qızdırma tutub
mızda elə yaşamısınız ki, xoşbəxtlik sizə – bu yerlərin xəstəlikləri də adamı qəflə-
borcludur və bu borcu sizə qaytarmağa tən yaxalayır, ancaq bu, əlbəttə, məni
məhkumdur. Sənin döşündəki ordenlər ruhdan sala bilməz və Derjava qarşısın-
bir çoxlarının döşündəki ordenlər kimi bu- dakı tarixi məsuliyyətimə təsir də edə bil-
taforiya əşyaları deyil, onlar vətən uğrun- məz.
da canından keçməyə hazır olan rus sol-
datının qorxmazlığının və qəhrəmanlığı- Bakı xanlığının bizim üçün nə demək
nın göstəricisidir. olduğunu mən artıq sənə yazmışam və
Bakı xanlığının bizim tərkibimizdə olma-
Son məktubunda məndən inciyirsən ğının əhəmiyyəti barədə yenidən yazıb,
ki, sən Qafqazı, o cümlədən də Zaqafqa- səni yormaq istəmirəm. Təəssüf ki, on il
ziyanı hiss etmək istəyirsən, ancaq mən bundan əvvəl biz, sənə məlum olan sə-
buradakı hadisələri sənə bütün təfərrüa- bəblərə görə burada qalıb möhkəmlən-
tıyla yazmıram. Әziz dostum, hər hansı mədik. Elə etsəydik, indi bu yürüşə ehti-
bir təfərrüat buradakı hadisələrin koloriti- yac olmayacaqdı və Bakı artıq Kaspinin
ni göstərməkdə acizdir, çünki o hadisələr əsas hərbi və ticarət limanına çevriləcək-
və bu yerlərin xarakteristikası birmənalı di, kerosini ilə bizim ehtiyaclarımızı ödə-
deyil. Bura bir tərəfdən qəhrəmanlıq, o yəcəkdi və buranın hər addımında fontan
biri tərəfdən riyakarlıq, bir tərəfdən mərd- vuran nefti dünyaya biz ixrac edəcəkdik.
lik, o biri tərəfdən satqınlıq, bir tərəfdən
dərin fəlsəfi düşüncə, o biri tərəfdən pri- Mən bütün imkanlarımla çalışacağam
mitiv təfəkkür, bir tərəfdən böyük mədəni ki, Bakını qan tökmədən, itki vermədən,
ənənələr, obiri tərəfdən cəhalət və na- danışıqlarla alaq, düzdür, Hüseynqulu xan
danlıq diyarıdır. Burada namus üstündə daima manevrlər edir, gah Qacarlarla flir-
ata qızını, qardaş bacısını, oğul anasını tə başlayır, gah bizimlə «qardaş» olur,
xəncərlə qətlə yetirə bilər. Burada 15-16 gah da gizlində Osmanlılarla əlaqə sax-
yaşında bir oğlan bircə ana söyüşü üstündə layır, ancaq daima manevr etmək mümkün
adamı parçalaya bilər. Burada gənc və deyil, artıq nöqtə qoymaq məqamı yetişib
gözəl bir qız paltarında kiçik xəncər gizlə- və düşünürəm ki, divara dirənmiş Hüseyn-
dib atasının, ya qardaşının intiqamını ala qulu bizim təbəəliyimizə keçməkdən baş-
bilər. Buranın dağları, meşələri, bağları, qa əlac qalmadığını başa düşür. O, Ca-
mənim əziz dostum, İsveçrədən də füsün- vad xan kimi əlinə qılınc götürüb ölümə
kardır. Buranın çeşmə suları o dağların, getməyəcək, bunun üçün onun nə imka-
meşələrin, bağların havası kimi safdır. nı, nə də cəsarəti var və güman edirəm
ki, ağlı da bir az artıqdır.
